430 likes | 710 Views
Финансиски деривати. Глава 7. ФИНАНСИСКИ ДЕРИВАТИ. I. Дефиниција Финансиски инструменти чија вредност е изведена од вредноста на други финансиски инструменти. II . Цел Заштита од ризик во деловните операции. ФИНАНСИСКИ ДЕРИВАТИ. III . Видови финансиски деривати
E N D
Финансиски деривати Глава 7
ФИНАНСИСКИ ДЕРИВАТИ • I. Дефиниција • Финансиски инструменти чија вредност е изведена од вредноста на други финансиски инструменти. • II. Цел • Заштита од ризик во деловните операции.
ФИНАНСИСКИ ДЕРИВАТИ • III. Видови финансиски деривати • 1. Термински и фјучерс договори • 2. Опции • 3. Свопови
ДЕЛ I Фјучерси
Фјучерси • Валутни фјучерси • A. Карактеристики • 1.Долга традиција • 2. Голема стохастичност (варијабилност) затоа што базираат на променливи информации • 3. Улога на одредување цени (предвидување на идните движења на девизните курсеви)
Фјучерси • 1972: • Chicago Mercantile Exchange формира меѓународен пазар на пари (the International Monetary Market - IMM). • Цел: • Заштита од девизен ризик.
Фјучерси • Дефиниција: • договори за размена на одреден износ на валута на определен датум во иднина по фиксен (однапред определен) девизен курс . • Претставува договор на двете страни (купувачот и продавачот на валутата) со берзата, а не меѓусебно.
Фјучерси • Расположливи големинина фјучерс договори по различни валути: • 1.) Британска фунта / 62,500 • 2.) Канадски долар /100,000 • 3.) Евро / 125,000 • 4.) Швајцарски франк / 125,000 • 5.) Јапонски јен / 12.5 милиони • 6.) Мексикански пезос / 500,000 • 7.) Австралиски долар / 100,000
Фјучерси • Трансакциони трошоци: • провизија која ја наплаќа брокерот. • Иницијална маржа - релативно ниска (помалку од 0.02% од вредноста на договорот).
Фјучерси • Иницијалнатa маржа е: • Депозит кој инвеститорот во фјучерсот го депонира кај берзата и • Гаранција во случај на промена на цената на инструментот. • Цената на фјучерсот може да се менува секој ден доколку дојде до промена на девизниот курс. • Од тие причини, т.н. дневно порамнување(dailysettlement)претставува важна карактеристика на фјучерсот.
Фјучерси • Дневното порамнување се состои во тоа што доколку инвеститорот во текот на денот доживее загуба, таа се минусира од износот на маржата. • Доколку пак тој оствари добивка, таа се додава нa износот на маржата. • Добивката на едната страна во договорот претставува иста таква загуба за другата страна и спротивно. • Маржата не смее да падне под извесен процент од нејзината почетна вредност (најчесто 75%), а ако тоа се случи износот мора да се надополни, со депонирање средства до нивото на иницијалната маржа. • Инвеститорите можат да инвестираат во фјучерс договори кои им даваат право да купат или продадат некоја валута (да завземат долга или кратка позиција спрема неа).
Фјучерси (пример за дневно порамнување) • Инвеститорот верува дека швајцарскиот франк ќе расте спрема доларот во идниот период – затоа решава да шпекулира и купува фјучерс договор, т.е. завзема долга позиција која му дава право да купи 125.000 франци по цена од 0,75 долари/франк по еден месец. За таа цел уплаќа 1.452 долари како иницијална маржа. • Ако првиот ден цената на франкот порасне на 0,755 долари, инвеститорот ќе оствари добивка од 625 долари (125.000 x 0.005). Другата страна од договорот (која продава франци) остварува иста таква загуба. • Инвеститорот може уште после првиот ден да го продаде својот договор и да оствари добивка од 625 долари, а може да чека да доспее инструментот. • Ако вториот ден курсот падне на 0,743 долари инвеститорот ќе оствари загуба од 1.500 долари (125.000 x 0,012). • Нето ефектот на крајот на вториот ден за инвеститорот е негативен: 625 – 1500 = - 875 долари.
Фјучерси (пример за дневно порамнување) • Кога курсот на валутата која инвеститорот ја купува апрецира, тогаш тој остварува добивка. • Кога курсот на валутата која инвеститорот ја купува депрецира, тогаш тој трпи загуба. • Кога инвеститорот инвестира во фјучерс за да продаде некоја валута, тој остварува добивка кога валутата депрецира, а трпи загуба кога валутата апрецира.
Фјучерси • Максимални ценовни движења • 1.)Договорите се склучуваат со дневни ценовни лимити со кои се ограничуваат максималните дневни ценовни движења. 2.) Ако лимитот е достигнат неопходен е т.н. margin call со кој се дополнува (одржува) минималната маржа.
Фјучерси(пример за заштита од курсен ризик) • Пример: • Некој производител очекува да биде исплатен 10 милиони евра за два месеци од сега, за продажба на опрема во Европа. Во моментот курсот е 1 евро = 1 долар, и тој би сакал да го задржи овој девизен курс. Производителот би можел да го постигне тоа со склучување на фјучерс договор.
Фјучерси(пример за заштита од курсен ризик) • Производителот продава 10 милиони евра со двoмесечни фјучерс договори. Под претпоставка дека еден договор се склучува за сума од $125,000 во евра, производителот зазема short (кратка) позиција во 40 договори. • Производителот треба да депонира одредена иницијална маржа, на пример $2,000 по договор, или $80,000. • Како што флуктуира девизниот курс во наредните два месеци, така ќе флуктуира и вредноста на иницијалната маржа. Ако вредноста на иницијалната маржа падне премногу ниско ќе биде потребно да се депонираат дополнителни средства.
Фјучерси(пример за заштита од курсен ризик) • Претпоставете дека по два месеци, девизниот курс е 1 евро = $0.96, тогаш производителот добива 10 милиони евра и ги разменува на спот (промптниот) пазар за $9,600,000. • Производителот ја затвара иницијалната маржа, во која има $480,000 ($400,000 заради промените во девизниот курс плус иницијалните $80,000). • На крајот, производителот ги има $10,000,000 кои ги посакуваше од продажбата.
Фјучерси • Светски фјучерски берзи: • 1.) I.M.M. International Monetary Market • 2.) L.I.F.F.E.London International Financial Futures Exchange • 3.) C.B.O.T. Chicago Board of Trade • 4.) S.I.M.E.X.Singapore International • Monetary Exchange • 5.) D.T.B. Deutsche Termin Bourse • 6.) H.K.F.E. Hong Kong Futures Exchange
Фјучерси • B. Терминските договори наспроти фјучерсите • Основни разлики: • 1. Локации на тргување 2. Регулатива 3. Термини на испорака 4. Големина на договорот 5. Трансакциони трошоци 6. Котирање 7. Маржи 8. Кредитен ризик
Предности на фјучерсите: 1.) Лесна ликвидација 2.) Добро организиран и стабилен пазар. Недостатоци на фјучерсите: 1.) Ограниченост на 7 валути 2.) Ограниченост во датумите на испорака 3.) Ограниченост во големината на договорите. Фјучерси
ДЕЛ II Валутни опции
Валутни опции • Валутни опции • Нудат друг метод на заштита од девизен ризик. • За прв пат понудени се на • PhiladelphiaExchange (PHLX). • Пазарот на опции има најбрза стапка на раст од сите пазари на деривативни инструменти.
Валутни опции • Купувачи Продавачи Премија Продај Купи Купи Продај PUT CALL
Валутни опции • Дефиниција: • Договор кој му дава право, но не и обврска на купувачот да купи или продаде одреден износ на валута, во текот на одреден период по фиксен девизен курс.
Валутни опции • Датуми на извршување • a. Американски опции: • може да се изврши во кое било време се до датумот на истекување на опцијата. • b. Европски опции: • може да се изврши само на датумот на истекување, а не и претходно.
Валутни опции • Цена на извршување • a. Некогаш се нарекува и „strike‘‘цена. • b. Девизен курс по кој имателот на опцијата може да ја купи или продаде валутата која е предмет на размена во опцијата.
Валутни опции • Видови валутни опции: • 1) Call опција - куповна опција • 2) Put опција - продажна опција
Валутни опции • Статус на опцијата • a. Добивка • Call: Spot > strike • Put: Spot < strike • b. Загуба • Call: Spot < strike • Put: Spot > strike • c. Ниту добивка ниту загуба • Spot= the strike
Валутни опции • Што е премија? • - Цена по која продавачот му ја продава опцијата на инвеститорот.
Валутни опции • Зошто да се користат валутните опции? • 1. Валутната опција за разлика од фјучерсот, во услови на неповолни движења на девизниот курс, ја ограничува загубата до износот на платената премија. • 2. Шпекулаторите можат да остварат профит од очекуваните промени на девизните курсеви.
Валутни опции • Користење на термински или фјучерс договори • Терминските или фјучерс договорите се попогодни за заштита на познат износ на девизи од ризик.
Пример за валутна опција • Форд купува француска put опција (големина: FF250,000) по премија од $0.01/FF. Ако цената на извршување е $0.21 а спот курсот на денот на извршувањее $0.216, колкав е профитот (или загубата) на Форд?
Пример за валутна опција • Оваа опција на Форд му дава право да продаде FF250,000 по курс од $0.21. • Форд за оваа опција плаќа премија од $2,500 ($0.01за секој франк). • На денот на извршување спот курсот е $0.216. • Форд нема да ја изврши оваа опција, затоа што на денот на извршување спот курсот е поголем од оној кој го нуди опцијата (со опцијата ќе добие $0.006 помалку за секој франк ). • Конечниот резултат за Форд е загуба во износ на премијата од $2,500.
Пример за валутна опција • Ако во истиот пример стануваше збор за куповна опција, која даво право да се купат FF250,000 по курс од $0.21: • Форд ќе ја изврши опцијата, и ќе оствари добивка од $0.006 за секој франк или вкупно $1,500. • Конечниот резултат за Форд сепак е загуба од $1,000, затоа што добивката во износ од $1,500 не е доволна да го надомести трошокот од премијата од $2,500.
Пример за валутна опција • Инвеститор во PUT опција • Профит = Цена на извршување – (Промптен курс + Премија) • Во дадениот пример: • Профит = 0.21 – (0.216 + 0.01) = - 0.016 • Инвеститор во CALL опција • Профит = Промптен курс – (Цена на извршување + Премија) • Во дадениот пример: • Профит = 0.216 – (0.21 + 0.01) = - 0.004
Пример за валутна опција • Негативни резултати значат загуба за инвеститорите ( купувачите) во опциите • (и истовремено добивка за продавачите) • Позитивни резултати значат добивка за инвеститорите (купувачите) на опциите • (и истовремено загуба за продавачите) • Резултат нула значи дека купувачот нема ниту добивка ниту загуба, па оттаму му е сеедно дали ќе ја реализира опцијата или не.
Пример за валутна опција • Примерот ги покажува следниве правила: • Ако инвеститорот оствари добивка, тој се разбира ќе ја изврши опцијата; • Ако инвеститорот оствари загуба помала од износот на премијата, тој пак ќе ја изврши опцијата, бидејќи така ќе има помала загуба отколку ако не ја изврши. • Ако инвеститорот оствари загуба поголема од премијата, тој нема да ја изврши опцијата и неговата загуба ќе биде еднаква на износот на премијата.
ДЕЛ III Свопови
Свопови • 1. Девизни свопови • Договори за истовремена размена на две валути на одреден датум, по курс договорен на денот на склучување на курсот, и спротивна размена на истите две валути на друг датум во иднина, по курс исто така договорен на денот на склучување на договорот.
Свопови • 2. Валутни свопови • Договори во кои две страни разменуваат текови на каматни плаќања во различни валути за одреден период, и потоа на одреден датум кога свопот ќе доспее, ги разменуваат и основните суми по однапред договорен курс.
Свопови • Пример за девизен своп • Претпоставете дека Ситибанк (Citibank)има потреба од фунти за период од три месеци. Таа денес ќе размени долари со Лојдс (Lloyds) и за возврат ќе добие фунти. По три месеци тие ќе ја извршат спротивната транскација по однапред договорен курс. • Ако спот курсот долар/фунта е $2.00, а тримесечниот термински курс е $2.10 постои премија од $0.1 по фунта во полза на Ситибанк.
Свопови • Приносот за времетраење на свопот се пресметува како: • (премија или дисконт) / спот курс = • 0.1 $ / 2.00 $ = 0.05 % • Процентот на годишната премија (дисконт) или годишниот принос се пресметува како: • 0.05 / 3 (број на месеци на времетраење на свопот)x 12 = • 0.2 или 20% • Ситибанк остварил годишен принос од 20 %
Свопови • Сличности меѓу каматни и девизни (валутни) свопови • Избегнување девизен ризик • Девизниот ризик е само референца според која се одредуваат износите кои се разменуваат. • Економски користи од своповите - • овозможуваат долгорочно финансирање.