1 / 52

HISTORIA POLSKI

HISTORIA POLSKI. KRÓLOWIE ELEKCYJNI. HENRYK WALEZY. 1573 – PIERWSZA WOLNA ELEKCJA WYBÓR HENRYKA WALEZEGO (FRANCJA, DYNASTIA WALEZJUSZY). Henryk Walezy. pacta conventa – osobiste zobowiązania władcy artykuły henrykowskie (zbiór zasad ustrojowych RP) : wolna elekcja; Liberum veto

uyen
Download Presentation

HISTORIA POLSKI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HISTORIA POLSKI KRÓLOWIE ELEKCYJNI

  2. HENRYK WALEZY 1573 – PIERWSZA WOLNA ELEKCJA WYBÓR HENRYKA WALEZEGO (FRANCJA, DYNASTIA WALEZJUSZY)

  3. Henryk Walezy pacta conventa – osobiste zobowiązania władcy artykuły henrykowskie (zbiór zasad ustrojowych RP) : • wolna elekcja; • Liberum veto • sejm dwa tygodnie zwoływany co najmniej raz na dwa lata; • król nie może podejmować decyzji w sprawach polityki wewnętrznej ani zagranicznej bez zgody sejmu; • przywileje szlacheckie i konfederacja warszawska; • rokosz

  4. STEFAN BATORY Ucieczka Henryka Walezego do Francji Bezkrólewie – prymas „interreksem” 1575 rok – podwójna elekcja : wybrany Stefan Batory i książę Maksymilian Habsburg działania Jana Zamoyskiego – koronacja Batorego

  5. STEFAN BATORY • utworzenie piechoty wybranieckiej • 1579 zwycięstwo Batorego nad Rosjanami pod Pskowem

  6. XVII wiek – rządy Wazów • 1586 – elekcjaZygmunta Wazy • 1607 r. dążenie króla do wzmocnienia władzy przyczyną rokoszu Zebrzydowskiego przyczyny wojen ze Szwecją : - dążenie Zygmunta do odzyskania tronu szwedzkiego - Inflanty i walka o dominację nad Bałtykiem

  7. ZYGMUNT III WAZA • 1605 –Kircholm – zwycięstwo husarii Jana Chodkiewicza • 1627 – zwycięstwo floty polskiej pod Oliwą • Skutek wojny –Szwedzi zatrzymują Inflanty

  8. ZYGMUNT WAZA WOJNA Z ROSJĄ przyczyny: • chęć wykorzystania przez Polaków „wielkiej smuty” (kryzys po śmierci Iwana Groźnego) w Rosji • „dymitriady” • 1610 - Kłuszyn – zwycięstwo Stanisława Żółkiewskiego • - zdobycie Smoleńska i wkroczenie Polaków do Moskwy skutek: • 1634 r. – pokój w Polanowie – Polska uzyskała ziemię smoleńską, siewierską i czernihowską – największy w dziejach obszar – milion km.kw.

  9. ZYGMUNT III WAZA • Rzeczpospolita po pokoju w Polanowie 1634

  10. ZYGMUNT III WAZA WOJNA Z TURCJĄ • Przyczyny:najazdykozaków (wolni, ukraińscy chłopi) poddanych króla polskiego na lenna tureckie (Mołdawia i Wołoszczyzna) oraz najazdy tatarów (poddani sułtana) na ziemie polskie • 1620 – klęska Stanisława Żółkiewskiego pod Cecorą • 1621 – zwycięstwo Jana Chodkiewicza pod Chocimiem • Pokój : zachowanie przebiegu granic, zobowiązanie Zygmunta Wazy do pilnowania kozaków, a sułtana do zapobiegania napadów tatarskich na Polskę

  11. WŁADYSŁAW IV WAZA • 1632 – koronacja Władysława IV Wazy

  12. WŁADYSŁAW IV WAZA Przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego: dążenie szlachty polskiej do ograniczania rejestru kozackiego (wolni kozacy służący w armii) i przekształcenia kozaków w chłopów pańszczyźnianych; różnice wyznaniowe (polska, katolicka, szlachta; ukraińscy prawosławni chłopi)

  13. WŁADYSŁAW IV WAZA • 1648 – powstanie kozackie pod wodzą Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie

  14. WŁADYSŁAW IV WAZA • Bitwy pod Korsuniem, Żółtymi Wodami i Piławcami, obrona Zbaraża • Walka z powstańcami – książę Jeremi Wiśniowiecki (Beresteczko – 1651)

  15. OGNIEM I MIECZEM

  16. PODZIAŁ UKRAINY • Wojna polsko – rosyjska zakończona podziałem Ukrainy wzdłuż Dniepru między Polskę i Rosję (rozejm w Andruszowie 1667 i pokój 1688 r. )

  17. JAN KAZIMIERZ WAZA Przyczyny potopu: chęć wykorzystania przez króla Szwecji Karola X Gustawa osłabienia Rzeczpospolitej wywołanego wojną na Ukrainie, zajęciem części Litwy przez Rosjan i wewnętrznymi rozgrywkami o władzę

  18. Jan Kazimierz Waza • potop szwedzki: 1655 – 1660 • obrona Jasnej Góry; śluby lwowskie Jana Kazimierza

  19. Jan Kazimierz Waza Skutki potopu: • 1657r. - traktaty welawsko – bydgoskie Polacy rezygnują ze zwierzchności lennej nad PrusamiKsiążęcymi. • 1660 – pokój w Oliwie: Jan Kazimierz zrzekł się tytułu króla szwedzkiego, a Rzeczpospolita utraconych już wcześniej Inflant.

  20. JAN KAZIMIERZ WAZA Kryzys gospodarczy: • spadek zapotrzebowania Zachodu na polskie zboże i wynikające z tego zmniejszenie dochodów z majątków ziemskich; • ruina znacznych połaci kraju, spowodowana przemarszami obcych wojsk i działaniami wojennymi na terenie kraju, • brak rąk do pracy na wsi; • przekształcanie się miast i miasteczek w osady rolnicze

  21. JAN KAZIMIERZ WAZA Kryzys polityczny: • uzależnianie się (materialne i polityczne) coraz liczniejszych kręgów szlacheckich od magnaterii; • paraliżowanie pracy sejmu (1652 r – pierwsze „liberum veto”); • wzniecanie rokoszy przeciw władcy pod pretekstem obrony „złotej wolności szlacheckiej”; • zmiana światopoglądu mieszkańców RP: wzrost nietolerancji i ksenofobii; • rozprzestrzenianie się wizji Polski jako przedmurza chrześcijaństwa i twierdzy katolicyzmu.

  22. JAN KAZIMIERZ WAZA • Dążenia Jana Kazimierza do wzmocnienia władzy królewskiej • 1666 – rokosz Lubomirskiego – kląska wojsk króla pod Mątwami: król wycofuje się z prób umocnienia rządów • 1668 rok – abdykacja Jana Kazimierza

  23. MICHAŁ KORYBUT WIŚNIOWIECKI • 1669 r – elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego Konflikt z Turcją: • - zdobycie przez Turków Kamieńca Podolskiego, Podola, Bracławszczyzny i woj. Kijowskiego • 1672 rok: pokój w Buczaczu:Polska oddała Turcji województwa podolskie, bracławskie, cz. kijowskiego i zobowiązała się płacić Turcji haracz • 1673 r. – zwycięstwo Jana Sobieskiego pod Chocimiem i

  24. JAN III SOBIESKI • 1674 rok - wybór na króla Jana III Sobieskiego • 1683 – odsiecz wiedeńska • 1699 r. : pokój w Karłowicach: Rzeczpospolita odzyskuje Podole i Ukrainę;

  25. BAROK • XVII wiek – barok i sarmatyzm, Wilanów, portrety trumienne; Mikołaj Sęp Szarzyński, Jan Andrzej Morsztyn, Jan Chryzostom Pasek

  26. August II Mocny • 1697 –koronacja Augusta II Mocnego Wettina (unia z Saksonią) • - próby umacniania władzy, rozwój rzemiosła i handlu, merkantylizm, • - przystąpienie króla bez zgody sejmu do wojny północnej – wojna domowa • wojna od Sasa do Lasa

  27. AUGUST II MOCNY SAS 1717 sejm niemy • urzędnicy sascy nie mogą decydować o sprawach polskich, • stałe podatki na 24-tys. wojsko; • ograniczenie praw niekatolickiej szlachty – pretekst do ingerowania w nasze sprawy Rosji i Prus jako obrońców innowierców

  28. AUGUST III SAS 1734 – koronacja Augusta III Sasa po walce z Leszczyńskim • osłabienie władzy króla, • sprzeciw szlachty wobec reform w obawie przed absolutyzmem

  29. SEJM KONWOKACYJNY Reformy sejmu konwokacyjnego 1763 r. • podejmowanie decyzji większością głosów w sprawach skarbowych • zakaz przysięgania na instrukcje poselskie • ograniczenie samowoli podskarbich i hetmanów. • wprowadzenie cła generalnego obejmującego również duchownych i szlachtę,

  30. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI – OSTATNI KRÓL POLSKI • 1764 rok : elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego- wiara, że reformy w Polsce można wprowadzić tylko przy wsparciu Rosji

  31. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI-OSTATNI KRÓL POLSKI • 1768 – zgoda zastraszonego przez Rosjan sejmu na równouprawnienie innowierców i uchwalenie praw kardynalnych: wolna elekcja, liberum veto, rokosz • luty 1769 – zawiązanie w miejscowości Bar konfederacji barskiej „w obronie wiary i wolności” • walki konfederatów z wojskami królewskimi i rosyjskimi,

  32. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI-OSTATNI KRÓL POLSKI • porozumienie między Józefem II, Fryderykiem II i Katarzyną: w zamian za akceptację Austrii i Prus dla rosyjskich zdobyczy terytorialnych na południu – zgoda Katarzyny na rozbiór Rzeczpospolitej 5 sierpnia 1772 pierwszy rozbiór

  33. PIERWSZY ROZBIÓR POLSKI

  34. SEJM ROZBIOROWY Tadeusz Rejtan

  35. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI Życie kulturalne: • - Operalnia w Warszawie, fundowane przez magnatów teatry i sale koncertowe • 1747 – pierwsza publiczna Biblioteka Załuskich • dążenie króla do przeobrażenia sarmackiego społeczeństwa poprzez upowszechnienie idei oświeceniowych

  36. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI obiady czwartkowe – spotkania przy królewskim stole wybitnych pisarzy: Adama Naruszewicza, Stanisława Trembeckiego, Ignacego Krasickiego, Franciszka Zabłockiego, Franciszka Bohomolca i wielu innych

  37. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI • czasopismo „Monitor” w 1765 roku w celu zmiany świadomości społeczeństwa: wyszydzanie w publicystyce i spektaklach teatralnych kultury sarmackiej i propagowanie nowych wzorców gospodarowania, polityki i obyczajów

  38. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI • 1779 rok – Teatr Narodowy (Wojciech Bogusławski)

  39. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI Reformy oświaty: Collegium Nobilium (Szkoła Rycerska) – łacina, retoryka, fizyka, języki nowożytne, nauki przyrodnicze, historia ojczysta, w-f – nowoczesne kształcenie młodego pokolenia – przygotowanie przyszłych reformatorów państwa (Tadeusz Kościuszko, Józef Poniatowski) .

  40. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI • 1773 r. – rozwiązanie przez papieża jezuitów – ustanowienie Ministerstwa oświaty KEN – zakładanie świeckich szkół parafialnych średnich i wyższych – język polski zamiast łaciny

  41. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI 1775 – Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych – opracowywanie podręczników i metod nauczania (Grzegorz Piramowicz – zasada wychowywania młodzieży w duchu obywatelskim i patriotycznym)

  42. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI • Bernardo Bellotto (Canaletto) – cykl obrazów – Warszawa; Marcelo Bacciarelli – poczet królów • przebudowa Zamku Ujazdowskiego z inspiracji Dominika Merliniego • przekształcenie wnętrz Zamku Królewskiego i dobudowanie do niego Biblioteki • budowa zespołu pałacowego w Łazienkach

  43. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI

  44. 1788-1792 – Sejm Czteroletni • 3 maja 1791 – Konstytucja Trzeciego Maja • pełne prawa polityczne tylko dla zamożnej szlachty (cenzus majątkowy) • podział władzy na ustawodawczą (sejm), wykonawczą – Straż Praw i król, i sądowniczą • zniesienie liberum veto i wolnej elekcji • Rzeczpospolita monarchią konstytucyjną

  45. KONSTYTUCJA 3 MAJA

  46. STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI • 1792 zawiązanie konfederacji targowickiej (stronnictwo hetmańskie) : żądanie przywrócenia dawnego ustroju RP, sprzeciw wobec ograniczenia wolności szlacheckiej i prośba o pomoc Rosji • wojna polsko – rosyjska – Józef Poniatowski: powstrzymanie Rosjan pod Zieleńcami; zwycięstwo pod Dubienką (Tadeusz Kościuszko)

  47. II ROZBIÓR POLSKI • 1793 – Rosja i Prusy: drugi rozbiór Polski • ostatni sejm Rzeczpospolitej w Grodnie : zatwierdzenie traktatu rozbiorowego i odrzucenie większości uchwał Sejmu Czteroletniego • Rosja: Ukraina i Białoruś; Prusy – Wielkopolska, Kujawy, cz. Mazowsza.

  48. POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE • 1794 rok – Tadeusz Kościuszko- (Insurekcja) – powstanie w obronie konstytucji i przeciwko II rozbiorowi

  49. POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE • bitwy z Rosjanami pod Racławicami, Szczekocinami i Maciejowicami

  50. POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE • uniwersał połaniecki: wolność osobista dla chłopów i obniżenie pańszczyzny za akces do powstania

More Related