Wykład 2. Część pierwsza: Edycja tekstu i praca z dokumentami

1. Wykład 2. Część pierwsza:Edycja tekstu i praca z dokumentami I. Komputerowe narzędzia do pracy z tekstem • Edytory tekstu i programy DTP II. Sposób zapisu i prezentacji tekstu w edytorach • Reprezentacja znaków tekstu • Postać tekstu w programie i na wydruku III. Edytor MS Word • Środowisko pracy w Wordzie • Wybrane funkcje edycyjne • Wybrane możliwości pracy z dokumentami

2. I.1.1Zastosowania edytorów tekstu • Uniwersalne edytory dokumentów • Zaawansowane procesorytekstu, wszechstronnie wspomagające pracę z dokumentami • Zintegrowane z innymi aplikacjami pakietów biurowych, np.: Word (MS Office), Word Perfect (Word Perfect Office), Writer (StarOffice i jego następca OpenOffice.org– pakiet biurowy rozwijany na licencji Open Source, dostępny bezpłatnie) • Edytory źródłowych tekstów programów • programy wspomagające pisanie tekstów zgodnych z regułami składni języków programowania • Zintegrowane ze środowiskami programistycznymi: np. w języku Java(JBuilder, Netbeans), Delphi (Borland Delphi ( Embarcadero)) • Inne (np. edytory stron HTML, dokumentów XML)

3. I.1.2Funkcje procesora tekstu • Edycja tekstu pomoc w pisaniu, sprawdzanie poprawności, nawigacja po tekście, wprowadzanie zmian… • Formatowanie dokumentów kroje czcionki, układ akapitów i tekstu na stronie, wyróżnianie części tekstu, tworzenie tabel, indeksów i spisów, włączanie grafiki … • Publikowanie dokumentów drukowanie, wysyłanie przez Internet, dokumenty elektroniczne • Integrowanie dokumentów, praca grupowałączenie dokumentów, konwersja formatu, korekta, prawa dostępu, zarządzanie wersjami … • …

4. I.2Programy do składu tekstów • Programy DTP (Desktop Publishing) Komputerowe przygotowanie materiałów do druku. • Profesjonalny skład tekstów i grafiki • Sterowanie urządzeniami poligraficznymi • PageMaker (1985-2001), Adobe InDesign (1999-...), QuarkXPress (1987-...), Microsoft Publisher, … Także komputerowe przygotowanie publikacji elektronicznych. • Skład drukarski tekstów naukowych • Specjalizowane programy do składu tekstów z wzorami matematycznymi itp. (preferowane w wielu wydawnictwach) • Program TEX - praca w trybie znakowym, rozszerzenie przez zestaw makr dla pracy w środowisku graficznym LATEX

5. II.1Reprezentacja znaków tekstu • Kodowanie: standardy zapisu znaków w postaci liczb binarnych • ASCII 7-bitowy kod, 128 znaków; 8-bitowe rozszerzenia – tzw. strony kodowe, np. Windows 1250 – East Europe Latin • UNICODE – uniwersalne zasady kodowania (wspólny zISO/IEC 10646 uniwersalny zbiór znaków, ok. 100 000) • Kroje czcionki (ang.fonts), w jakich przedstawiane są znaki tekstu na wydruku i na ekranie monitora • czcionki TrueType – drukowane tak jak wyświetlane, skalowalne • OpenType – rozw. TrueType, typografia, wielojęzyczność • WYSIWYG (What You See Is What You Get) tryb pracy edytora tekstu lub programu DTP, w którym wygląd dokumentu na ekranie monitora jest taki sam jak na wydruku

6. II.2Formaty dokumentów w edytorach oraz w postaci wydruku • Formaty plików tekstowych standardy przedstawienia znaków w postaci liczb binarnych: • Format .TXT – zwykły tekst, tylko znaki tekstu i separatory • Format .RTF (Rich Text Format) popularny standard plików tekstowych z elementami formatowania • Formaty specyficzne dla edytorów (np. .DOC w Wordzie ) • Formaty dokumentów Webu ( .HTML lub .HTM, .XML) • Otwarte formaty dokumentów bazujące na XML • Dane formatujące w postaci znakowej– specyficzne dla formatu plików;także dane binarne, w tym np. obrazy • Formaty opisu stron – Adobe PostScript, PDF (Portable Document Format) drukowana/wyświetlana postać dokumentu

7. II.3Standaryzacja formatu dokumentów:Open Document Format • ODF - otwarty standard formatu plików dla pakietów biurowych • opracowany przez OASIS (Organization for the Advancement of Structured Information Standards) z udzialem m.in.IBM i Sun • 2006 standard ISO/IEC (International Organization for Standardization /International Electrotechnical Commission) • określa formaty XML dla dokumentów tekstowych (.odt), a także arkuszy kalkulacyjnych, prezentacji, grafiki, wykresów • przewidziany jako baza dla wymiany dokumentów międzyaplikacjami biurowymi różnych producentów • OpenOffice.org używa go jakonatywny format pakietu; format obsługiwany przez wiele aplikacji, m.in. WordPerfect Office • Konwersja formatów „zamkniętych”, np. MS Office, na ODF

8. II.4Formaty plików ODF Polska należy do kilkunastu krajów europejskich, gdzie formaty ODF są oficjalnie przyjęte dla administracji publicznej Firma Sun dostarcza narzędzi konwersji między ODF a zamkniętymi formatami Microsoft Office Obecnie trwa standaryzacja wersji 1.2 OpenDocument

9. II.5Inicjatywa standaryzacyjna Microsoftu:Office Open XML • OOXML - specyfikacja opracowana przez Microsoftna podstawie bazujących na XML formatów z MS Office 2003 • pierwszy otwarty standard w roku 2006 EcmaInternational • kolejna wersja XI.2008 standard ISO/IEC – krytykowany m.in. z powodu „szybkiej ścieżki” standaryzacyjnej • stosuje formaty XML dla różnych typów dokumentów oraz zasady kompresji i pakowania dokumentów ZIP • wdrożony w MS Office 2007 (Windows Vista) • Standard wzmacniający pozycję Microsoftu, konkurencja z ODF • Decyzje normalizacyjne administracji państw, Unii Europejskieji in. będą upowszechniać „otwarte” standardy zapisu dokumentów

10. III.1 Środowisko pracy w Wordzie • Główne elementy ekranu • Okno dokumentu z linijkami, tabulacją, paskami przewijania, ikonami widoku • Pasek menu i paski narzędziowe; pasek stanu • Okienka dialogowe związane z wykonaniem poleceń • System pomocy • Widoki dokumentu • Normalny, układu strony, konspektu głównego, sieci WWW • Podział okna dokumentu; rozmieszczenie kilku dokumentów • Dostosowywanie do potrzeb użytkownika • Paski narzędziowe, style, szablony; makra, programowanie,…

11. III.2 Wybrane funkcje edycji i formatowania • Wyszukiwanie i zamiana, nawigacja po dokumencie • Wyszukiwanie wg tekstu, formatu czcionki i akapitu, tabulacji, stylu, wyróżnienia, znaków specjalnych … • Zamiana tekstu i zmiana formatów • Nawigacja między stronami, zakładkami, komentarzami, przypisami … • Tabele i formularze • Obliczenia w tabeli z użyciem formuł arytmetycznych • Tworzenie formularzy • Układ dokumentu • Rozmieszczenie tekstu; sekcje, główki, stopki, numeracja stron • Nagłówki, spisy i przypisy

12. III.3 Praca z dokumentami • Korespondencja seryjna • Koperty i listy, etykiety; warunkowe fragmenty tekstu listów • Źródła danych, w tym adresowych - także zewnętrzne • Duże dokumenty • Łączenie dokumentów w konspekcie głównym (np. rozdziałów książki) • Wspólna numeracja stron, spisy…; łączne drukowanie • Narzędzia do pracy grupowej • Hasła dostępu; komentarze, wyróżnienia; wersje dokumentu • Importowanie i eksportowanie dokumentów • Konwersja z innych formatów; różne formaty zapisu, XML …

13. Część druga: Grafika i tworzenie prezentacji IV. Grafika komputerowa • Zastosowania i rodzaje • Formaty plików graficznych • Modele barw • Popularne programy graficzne V. Grafika prezentacyjna • Przeznaczenie i popularne aplikacje • Program PowerPoint

14. IV.1Zastosowania grafiki komputerowej • Tworzenie obrazów i wizualizacja danych na użytek różnorodnych dziedzin, m.in.: • środowisko graficzne programów komputerowych • DTP (ilustracje, poligrafia) • wizualizacja danych (np. pomiarowych, finansowych…) • symulacja komputerowa • programy GIS (Geographic Information System) – mapy • programy CAD (Computer Aided Design) – projektowanie wspomagane komputerem; dokumentacja techniczna • diagnostyka medyczna • telewizja, kinematografia, gry komputerowe ...

15. IV. 2Rodzaje grafiki komputerowej (A) Podział ze względu na sposób binarnego zapisu obrazu oraz zasadę odtwarzania obrazu (wyświetlania, drukowania, kreślenia…) • Grafika wektorowa • obrazy złożone z elementów geometrycznych (linie, figury) • zapis tekstowy (ew.binarny) zawiera dane o częściach składowych obrazu – kształt, położenie, rozmiar, kolor itp. • zaletami – skalowalność i zawartość informacyjna • Grafika rastrowa • obrazy złożone z punktów o określonych barwach - pikseliregularnie rozmieszczonych w dwuwymiarowej siatce • zapis binarny zawiera dane o barwie każdego piksela

16. IV. 3Ilustracja skalowalności grafiki rastrowej i wektorowej

17. IV. 4Rodzaje grafiki komputerowej (B) Szczególne rodzaje grafiki komputerowej, wyróżnione ze względu na przeznaczenie i sposób przetwarzania obrazu: • Grafika trójwymiarowa, 3D (3-dimensional) • obrazy przedstawiane w przestrzeni trójwymiarowej, przekształcane zależnie od punktu widzenia, oświetlenia itp. • Grafika interakcyjna • obrazy zmieniane zależnie od bieżących działań użytkownika, szybka aktualizacja obrazu • Animacja komputerowa – generowanie obrazów ruchomych • Grafika prezentacyjna – tworzenie prezentacji multimedialnych

18. IV.5Wybraneformaty graficzne • Formaty grafiki rastrowej • .BMP – stary, wciąż używany (skrót od słowa bitmap, czyli bitowa mapa obrazu) • z kompresją obrazów, powszechnie używane w WWW: • .JPEG (do obrazów statycznych) • .GIF, .PNG (z możliwością animacji) • Formaty grafiki wektorowej • .SVG (Scalable Vector Graphic) opracowany dla stron WWW • .CDR natywny dla programu graficznego CorelDraw • …

19. IV.6Modele stosowane do opisu barw (1) • Model RGB (Red-Green-Blue) • złożenie trzech składowych o odpowiednim stopniu nasycenia: czerwony, zielony i niebieski • standardowo obsługiwany przez programy z elementami graficznymi • kolor jest reprezentowany w programie na 24-pozycjach binarnych, tj. 3 bajtach; liczby 0-255 określaja kolory składowe • Addytywna synteza barw; 0 - czarny, 224-1 (16777216 ) - biały • Model CMYK • cztery kolory składowe (Cyan-Magenta-Yellow-Black) • stosowany w profesjonalnej poligrafii, obsługiwany przez zaawansowane programy do przetwarzania obrazów M Y C K

20. IV.7Modele stosowane do opisu barw (2) • Model HSV [HSB](Hue-Saturation-Value[Brightness]) • H – odcień barwy – wyrażany w stopniach 0-360 (0/360◦ – czerwony, 120◦ – zielony , 240◦ – niebieski • S – nasycenie, wartość z przedz. <0,1> • V[B] – [jasność] wartość z przedz. <0,1> • stosowany w programowaniu, np. w języku Java, obok RGB • Przezroczystość barw – wartość  z przedz. <0,1> określa stopień przezroczystości, mieszanie dwóch kolorów wg. wzoru: V = (1- )*V0+ *V1, gdzie V0, V1 opisują kolor tła i obrazu

21. IV.8Niektóre popularne programy graficzne • Do grafiki rastrowej • Paint - wchodzi w skład akcesoriów MS Windows • Adobe Photoshop - profesjonalny, renomowana firma • Do grafiki wektorowej • AutoCAD - pionier w projektowaniu, wiele zastosowań • CorelDRAW - uniwersalny, wciąż bardzo popularny • Do grafiki 3D i animacji obrazu • Autodesk 3dsMax - bogaty program do grafiki trójwymiaroweji animacji (rozwijany przez Autodesk Media & Entertainment) • Adobe (Macromedia)Flash - animacja stron internetowych

22. V.1Grafika prezentacyjna • Prezentacje w postaci serii slajdów • Zawierają elementy tekstu, grafiki i animacji • wspomagają prelekcje w biznesie, nauce, dydaktyce… • automatycznie odtwarzane w celach reklamowych • stosowane do publikowania informacji w Internecie • Aplikacje do tworzenia prezentacji • MicroSoft PowerPoint - w pakiecie biurowym MS Office • Freelance Graphics - firma Lotus, kiedyś konkurent MS • CorelPresentations - w pakiecie biurowym firmy Corel • Impress - w pakiecie biurowym OpenOffice

23. V.2 Środowisko programu PowerPoint • Główne elementy ekranu zintegrowane z innymi aplikacjami pakietu MS Office • Wybrane funkcje menu • Plik, obok standardowych – tworzenie prezentacji przenośnej, podgląd strony sieci Web • Widoki slajdów • Normalny z zakładkami nawigacji/konspektu + okienko zadań • Widok sortowania slajdów, pokaz slajdów • Strona notatek, materiały informacyjne • Wzorce formatów prezentacji • Szablony projektów, schematy kolorów i animacji … • Układy slajdów, galerie elementów graficznych i multimedialnych

24. V.3 Wybrane możliwości przygotowania slajdów • Wstawianie elementów tekstu, grafiki i multimediów • Slajdy z pliku i konspektu • Filmy i dźwięki • Obrazy, diagramy, wykresy, tabele • Obiekty, hiperłącza • Przygotowanie pokazu slajdów • Rozliczne animacje standardowe i niestandardowe • Efekty przechodzenia między slajdami • Przyciski akcji – nawigacja, uruchamianie programów • Nagrywanie narracji