Y CIW DÔL Llingeren hir Cen Llwyd

1. Llingeren = worm pydru = to rot mewndiddymdra = in a void bodoli = to exist moesymgrymu = to bow down ystadegau = statistics iwleidyddion = for politicians dadlau = argue Trafodwcharddull y gerdd Berfaueffeithiol Y CIW DÔL Llingerenhir CenLlwyd hydllinellau cyflythreniad odl trosiad Ansoddeiriaueffeithiol delwedd diweddcryf cymhariaeth cyffelybiaeth atalnodi Thema : Cyfrifoldeb Cerddyn y wersryddydyhon Does dim mydr nag odlbendantiddi Mae ___ pennillyn y gerdd Ceirenghraifft o odl, sef _____ Dengyshyn ____ Mae hynyneffeithiolachos _____ Mae’rbarddyndefnyddio ____ ermwyn Gwelwn ____ ynllinell ___ Mae hynynbwysigachosmae’n ____ Ceircyflythreniadwedyngyda ____ Mae dewis y bardd o ferfau / ansoddeiriauyn ___ Mae hynynhelpuadeiladu’rllun Mae hynyndangosteimladau’rbardd Mae’npwysleisio ___ Mae’nsymlondeffeithiol • Beth ydycynnwys y gerdd? • Cyflwyniadsyml • Cynnwys • Diweddpriodol Mae’rbardd / gerddyndechrau ____ Yn y pennillcyntaf, rydynni’ngweld ____ Yn yr ail bennill Yn y pennillnesaf Yn y pennillolaf Mae’rbarddyndisgrifio ______ Ceirllun o _________ Rydynni’ndysgu am ______ Mae’rgerdd / llunyn _____ ynenwedigachos y __________

2. GEIRFA mi drefnaf = I will arrange gŵyl = festival mi a alwaf = I will call gosod = to place lleyn y llety = room at the inn styrbio = to disturb gorfoledd = rejoicing beudy = cowshed penlinio = to kneel erchwyn = edge gwingo = to writhe ynddiweddarach = later Dwyfil o flynyddoedd(Selwyn Griffith) Dwyfil o flynyddoeddynôl, • Dadansoddwchgynnwys y gerdd. Cofiwchdrafod y 5 pennillynllawn. • Dadansoddwch yr arddullynofalus. Trafodwchadeiladwaith a thechngeauarbennig y gerdde.e. ailadrodd, delweddau, cyflythreniad, cyffelybiaeth, cymhariaeth, hydllinellau, trosiad, ansoddeiriaueffeithiol, atalnodi … • GwaithYmchwil • Chwiliwch am gerddieraillsydd • wedicaeleuhysgrifennuyndilyntrasiedi. CARIAD CYFRIFOLDEB Dunblane : Trefyn yr Alban. YmmisMawrth 1996 cafodd 16 o blantbacha’rathraweseulladdyn yr ysgolyno. Daethdyno’renw Thomas Hamilton iemwni’rysgola’usaethunhw

3. Pres y Palmant - Robat Powell Pres, pres, crwn = round allweddi = keys palmant = pavement gwag / yn wag = empty “Big Issue, syr? Dim ond punt …” http://www.flickr.com/photos/kargig/5130942511 http://www.flickr.com/photos/cedc/6108870564/

4. BECSO AM Y BOCSYS “Be sy,” medd mam Menna Elfyn THEMA Cyfrifoldeb hebddynt = without them igadw = to keep gobennydd = pillow syllu = to stare

5. Darllen y silffoedd: siwgrcoch TWYLL MyrddinapDafydd C Y F R I F O L D E B HELPgwenith = wheat india corn = maize newyn = famine dyfrio = to irrigate daeargrym = earthquake cil-dwrn = tip, back-handerhatling = small coin cydymdeimlad = sympathy llogau bank = bank interest crochanau = cauldrons noethion = naked people • Trafodwchgynnwys y gerdd hon. Oesnegesiddi? • Dadansoddwcharddull y gerdd. • Trafodwchunrhywddeunyddarallrydych chi wedidarllenneuastudioar y themayma.

6. Wedi’rŴyl Henoferownfelllynedd Ceri Wyn Jones “yn ôl i’w bedd” 2011 “ŵyl y byw” 2010 2009 “Heno .. fel llynedd ..” ATIG “Yno ‘nghrud ei alltudiaeth, mae’n rhith o gorff, mae’n wyrth gaeth” HELP Bedd = grave Hen gadach = old cloth Disgleirdeb = shine Llwch = dust Eiddilwch = feebleness Alltudiaeth = banishment Rhith = illusion, form Wyrth = miracle Ogof = cave Einhangofni = our forgetfulness Goleuni = light Trafodwchgynnwys y gerdd. Oesnegesymainiheddiw? Dadansoddwcharddull y gerdd. Chwiliwch am y technegauarbennig. Pam eubodnhw’neffeithiol? Ydych chi wedidarllenunrhywbetharallar y themayma? Trafodwch.

7. Y FAM DDIBRIOD - Elspeth F. Roberts Merchifanc dim ondugainoed C Y F R I F O L D E B HELP lluchio to throw away, to toss cysurus comfortable cymdogionneighbours cyhuddiad accusation dychwelyd to return Merchifanc dim ondugainoed Yndychwelydi’wchartrefllwm – hydllinellau ail adrodd ansoddeiriaueffeithiol disgrifiadauclir deialog geirfaeffeithiol

8. ONDganSiânTeleri Davies “Wel, be gest tite?” “Dim ond Nintendo 64, Beth ydycynnwys y gerdd? Beth ydyneges y bardd? Ydy’rnegesymaynbwrpasolyneich barn chi? Trafodwcharddull y gerdd. Beth syddyma? CyflythreniadCyffelybiaethTrosiadDelweddLlinellaubyrLlinellauhirOdlCwestiwnrhethregolAiladrodd AnsoddeiriaueffeithiolDeialog GeirfagyfoethogCwestiynau GEIRFA tôngron = nagging noswyl = eve cynhyrfus = excited trysorau = traesuresoriawr = a watch gwlanen = flannel tirion = gentle diweddara = latest toc = soon cysuri’ramddifad = a comfort for the orphan

9. Taid I Nhaidrhyw dir neb Ac ynomwy • TAID • ganGwynne Williams • CYNNWYS • Dechrau’rgerdd > penillionunigol > stori, syniadau, disgrifio > diwedd y gerdd GEIRFA tirneb = no-man’s land daearblin = troubled earth glynu = to stick slwj = sludge aelwyd = hearth swatio = crouching ffosei go = the trench of his memory gwyll = dusk, twilight gwaedd = shout • ARDDULL • Mesur, odl, hydllinellau, berfau ac andosseiriauarbennig, geirfaeffeithiol, cyflythreniad, cyffelybiaeth, trosiad, delwedd … • SYNOPTIG • Y themayn y gerdd • Nofelaueraill • Dramau, storiau • Cerddi • Ffilmiau • Sioeau …