WIRUSY

1. WIRUSY KOMPUTEROWE

2. Wirus komputerowy • Wirus komputerowy – najczęściej prosty program komputerowy, który w sposób celowy powiela się bez zgody użytkownika. Wirus komputerowy w przeciwieństwie do robaka komputerowego do swojej działalności wymaga nosiciela w postaci programu komputerowego, poczty elektronicznej itp. Wirusy wykorzystują słabość zabezpieczeń systemów komputerowych lub właściwości systemów oraz niedoświadczenie i beztroskę użytkowników.

3. DEFINICJA • Wirus komputerowy to krótki program komputerowy, zwykle szkodzący systemowi operacyjnemu lub utrudniający pracę użytkownikowi komputera. Każdy wirus ma zdolność samo powielania. Jest to warunek konieczny, aby dany program można było nazywać wirusem. • Wirusy przenoszone są przeważnie w zainfekowanych wcześniej plikach (wirusy plikowe) lub w pierwszych sektorach fizycznych (na zerowej ścieżce) dysku twardego (wirusy dyskowe). Proces infekcji polega na odpowiedniej modyfikacji struktury plików lub sektorów. Zainfekowaną ofiarę nazywa się nosicielem, a proces samo powielania replikacją. • Długość typowego wirusa w czasach panowania DOS-u wahała się w granicach od kilkudziesięciu bajtów do kilku kilobajtów, choć już wtedy były wirusy o rozmiarze kilkudziesięciu kilobajtów. Obecnie klasyczne wirusy spotyka się rzadziej – częściej jest to hybryda wirusa z robakiem, a rozmiar kilkadziesiąt i więcej kilobajtów nie dziwi – tyle kodu bez problemu można ukryć w wielomegabajtowych bibliotekach czy programach.

4. RODZAJE WIRUSÓW KOMPUTEROWYCH • Wirusy można podzielić według wielu kryteriów. Przykładowy podział ze względu na infekowany obiekt: • wirusy dyskowe, infekujące sektory startowe dyskietek i dysków twardych • wirusy plikowe, które infekują pliki wykonywalne danego systemu operacyjnego • wirusy skryptowe • makrowirusy, których kod składa się z instrukcji w języku wysokiego poziomu, wykonywane przez interpreter. • wirusy komórkowe, na razie rzadkie ale być może w przyszłości mogą stanowić istotne zagrożenie w związku z rozwojem oprogramowania dla telefonów komórkowych i dostępnych usług. Przykładem może być wirus Cabir napisany w 2004 roku.

5. WIRUSY PASOŻYTNICZE • Większość z istniejących wirusów to tzw. wirusy pasożytnicze. Charakteryzują się one tym, że wykorzystują swoje ofiary do transportu. Modyfikują ich strukturę wewnętrzną i oczywiście nie naprawiają jej. Plik użyty do transportu jest uszkodzony. Jedynym dla niego ratunkiem może być użycie szczepionki lub kopii zapasowych dla zainfekowanych plików. Ze względu na miejsce zajmowane w zainfekowanych plikach wirusy pasożytnicze dzielimy na: • Wirusy lokujące się na końcu pliku (ang. end of file infectors). Dopisują kod wirusa na koniec pliku, a następnie modyfikują początek pliku tak, aby wywołanie pliku uruchamiało wirusa • Wirusy nadpisujące. Lokują się na początku pliku, zwykle nie zapamiętują poprzednich danych w pliku i nieodwracalnie go niszczą • Wirusy nagłówkowe (ang. header infectors). Lokują się w nagłówkach plików EXE przeznaczonych dla systemu DOS. Ich nagłówek jest zawsze standardowo ustawiany przez programy linkujące na wielokrotność jednego sektora (512 bajtów). Wirusy te nie przekraczają rozmiaru jednego sektora • Wirusy lokujące się w pliku w miejscach gdzie jest jakiś pusty obszar. Obszar ten wypełniony jest ciągiem zer i można go nadpisać nie niszcząc pliku. Są to cave infectors • Wirusy lokujące się w dowolnym miejscu pliku. Są bardzo rzadkie i trudne do napisania, to tzw. surface infectors • Wirusy wykorzystujące część ostatniej JAP (Jednostki Alokacji Pliku). Korzystają z faktu, iż plik rzadko zajmuje dokładnie wielokrotność jednej JAP. Są to tzw. slack space infector

6. WIRUSY TOWARZYSZĄCE • Wirusy te zwykle tworzone są w językach wysokiego poziomu. Wykorzystują hierarchię stosowaną przez system DOS, dotyczącą kolejności uruchamiania programów o tych samych nazwach a innych rozszerzeniach. Jeśli w jednym katalogu jest kilka programów o tej samej nazwie ale o różnych rozszerzeniach (EXE, COM, BAT), to w przypadku podania nazwy programu bez rozszerzenia, w pierwszej kolejności poszukiwany jest plik o rozszerzeniu COM, potem EXE, a na końcu BAT. Wirusy towarzyszące wykorzystują tę właściwość systemu DOS. Jeśli program ma rozszerzenie COM to wirus towarzyszący nie dokona infekcji. Jeśli natomiast program ma rozszerzenie EXE lub BAT, to plik z wirusem będzie miał rozszerzenie COM i może zostać omyłkowo uruchomiony nawet przez samego użytkownika systemu. Próba uruchomienia programu bez podania rozszerzenia w pierwszej kolejności uruchomi plik COM zawierający kod wirusa. Następnie wirus po uaktywnieniu się przekaże sterowanie do programu macierzystego. • Sprytnym rozszerzeniem tej techniki jest sposób infekcji wykorzystujący zmienną środowiskową PATH. Zmienna ta definiowana jest w pliku autoexec.bat i określa listę katalogów przeszukiwanych przez system DOS podczas uruchamiania programu. Wirus wykorzystujący tę technikę tworzy plik zawierający kod wirusa w dowolnym katalogu którego ścieżka znajduje się w zmiennej PATH przed katalogiem, w którym znajduje się zarażana ofiara. • Przykładowe zastosowanie tej techniki • Załóżmy, że plik autoexec.bat zawiera następującą linię: PATH = C:\;C:\DOS;C:\WINDOWS • Po podaniu nazwy programu przez użytkownika, w pierwszej kolejności przeszukiwany będzie dysk C, następnie katalog DOS a dopiero na końcu katalog WINDOWS. Przykładowy wirus towarzyszący do katalogu C:\DOS skopiuje plik o nazwie win.bat zawierający kod powodujący jakieś szkody w systemie. Użytkownik próbując uruchomić system WINDOWS zwykle z dowolnego katalogu wyda polecenie WIN i wciśnie ENTER. W pierwszej kolejności zostanie przeszukany katalog główny na dysku C. Następnie katalog DOS. System będzie szukał programu WIN o rozszerzeniach COM, EXE, BAT. W naszym przypadku zostanie odnaleziony program WIN.BAT zawierający kod wirusa. W ten sposób użytkownik sam zainfekuje swój system. Następnie wirus uruchomi system WINDOWS plikiem WIN.COM i użytkownik nawet nie będzie wiedział że dokonał infekcji.

7. MAKROWIRUSY • Makrowirusy nie zarażają programów uruchamialnych lecz dokonują destrukcji dzięki wykonywaniu swojego kodu zapisanego w plikach dokumentów Microsoft Office (doc, xls). W programie Microsoft Wordjest to język WordBasic, a w programie Microsoft Excel jest to Visual Basic for Applications. Są to wirusy bardzo łatwo wykrywalne, a ponadto ich działanie może zostać zablokowane przez macierzyste aplikacje. Od chwili, gdy aplikacje Microsoft Office ostrzegają o istnieniu makr, wirusy tego typu nie są bardzo groźne, nie powstają także nowe. Wirusy tego typu mogą działać w programach Microsoft Office w środowisku Macintosh, pojawiały się jeszcze w pierwszych latach XXI wieku, ale nie były szczególnie groźne ani powszechne.

8. Wirusy doprowadzają do zniszczenia wszelkich aplikacji np. gier, programów, odtwarzaczy. Prowadzi też do zniszczenia systemu i całego komputera. Zdrowy Komputer ChoryKomputer

9. Lecz można ochronić komputer przed wirusami używając antywirusa

10. ANTYWIRUSY • Program antywirusowy (antywirus) – program komputerowy, którego celem jest wykrywanie, zwalczanie i usuwanie wirusów komputerowych. Współcześnie najczęściej jest to pakiet programów chroniących komputer przed różnego typu zagrożeniami. • Programy antywirusowe często są wyposażone w dwa niezależnie pracujące moduły (uwaga: różni producenci stosują różne nazewnictwo): • skaner – bada pliki na żądanie lub co jakiś czas; służy do przeszukiwania zawartości dysku • monitor – bada pliki ciągle w sposób automatyczny; służy do kontroli bieżących operacji komputera • Program antywirusowy powinien również mieć możliwość aktualizacji definicji nowo odkrytych wirusów, najlepiej na bieżąco, przez pobranie ich z Internetu, ponieważ dla niektórych systemów operacyjnych codziennie pojawia się około trzydziestu nowych wirusów. • Widoczna jest tendencja do integracji narzędzi do ochrony komputera. Kiedyś był to jedynie skaner, który wyszukiwał wirusy, początkowo na podstawie sygnatur znanych wirusów, a potem także typujący pliki jako zawierające podejrzany kod za pomocą metod heurystycznych. • Trzeba dodać, że współcześnie programy antywirusowe jako jedyna linia obrony nie wystarczają, Obecnie poza skanerem, monitorem i modułem do aktualizacji sygnatur z sieci, pakiet antywirusowy zawiera często także zaporę sieciową, moduły kontroli przesyłek poczty elektronicznej i plików pobieranych z sieci, moduł wykrywania i zapobiegania włamaniom, skaner pamięci i strażnika MBR. Wszystkie te moduły posiadają programy typu internet security - np. Kaspersky Internet Security, jednak można je zainstalować oddzielnie, co według licznych testów laboratoriów antywirusowych, oferują znacznie wyższy poziom ochrony przed malware niż pakiety bezpieczeństwa[.

11. ANTYWIRUSY • 1. AVG Antivirus Free Edition • 2. AntiVir Personal Edition3. BitDefender Free Edition4. Avast Antivirus Home Edition 5. a-squared Free6. About Buster7. avast! Virus Cleaner8. Start Up View/Remove9. ClamWin Free Antivirus10. AIM Fix • 11. AntiMacroVir12. Hard Angel13. McAfee AVERT Stinger14. AntiOpaserv Removal Tool15. PC Security Test • 16. Script Defender17. Bootminder18. Script Sentry • 19. VCatch Basic20. Ad-Aware SE Personal