570 likes | 995 Views
CPR ( KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON ). PARAMEDİK GÜLSEMİN SERCAN. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ. ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Çevre güvenliği Bilinç kontrolü (seslen ve sars et) Yabancı cisim kontrolü ve hava yolunun açılması (baş-çene pozisyonu) Solunum kontrolü (bak-dinle-hisset)
E N D
CPR ( KARDİYOPULMONER RESUSİTASYON ) • PARAMEDİK • GÜLSEMİN SERCAN
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ • Çevre güvenliği • Bilinç kontrolü(seslen ve sars et) • Yabancı cisim kontrolü ve hava yolunun açılması (baş-çene pozisyonu) • Solunum kontrolü (bak-dinle-hisset) • 30 göğüs kompresyonu • 2 solunum 30 göğüs kompresyonu
PEDİATRİK TEMEL YAŞAM DESTEĞİ • Çevre güvenliği • Bilinç kontrolü (ayak tabanından) • Yabancı cisim kontrolü ve hava yolunun açılması (baş -çene pozisyonu) • Solunumun kontrolü (baş-çene pozisyonu) • 5 kurtarıcı soluk • Tek kişi 30 göğüs kompresyonu (iki kişi 15 göğüs kompresyonu 2 solunum)
Başarılı Resüsitasyon için gerekli temel adımlar • Acil durumun erken tanınması ve hemen yardım çağrılması • Erkenden CPR’a başlanması • Erken defibrilasyon: yaşam oranını % 49-75 arttırır • Erken ileri yaşam desteği ve post-resüsitasyon bakım kalitesi prognozu etkiler
ERİŞKİN TEMEL YAŞAM DESTEĞİ • Kazazede ve kendinin güvenliğini sağla 2. Kazazedenin yanıtını kontrol et ( hafifçe omuzlarından sarsarak “iyimisin ?”)
“iyimisin ?” Cevap (+)Bilinç açık; • Tehlike söz konusu olmadıkça hareket ettirmeyin • Gerekli ise yardım çağırın • Düzenli aralıklarla durumu değerlendirin Cevap (-)Bilinç kapalı; • Yardım çağırın • Kazazedeyi sırtüstü çevir
Baş-çene pozisyonu ile hava yolunu aç • Elini alnına yerleştirirken başını nazikçe geriye al
Solunumu değerlendir; • Göğüs kafesinin iniş-kalkışınabak • Ekpirasyonda havanın çıkışınıdinle • Hava akımınıyanağındahisset Değerlendirme süresi 10 sn’yi geçmemelidir. Normal solunum şüpheli ise “normal değilmiş” gibi hareket edilmelidir.
Solunum Normal ise; “Recoverypozisyonu”na getir Yardım çağırmaya git veya birisini gönderDüzenli aralıklarla solunumu kontrol edin
Solunumu normal değilse; • Yardım istemek için birisini gönder/ yalnız isen kazazedeyi bırak ve acil yardım ekibini ara, • Geri dönerek göğüs kompresyonlarını başlat
Göğsün kalkışını izleyerek bir soluk ver (1 s) • Baş-çene pozisyonunu koruyarak kazazedenin ağzından uzaklaşarak hava çıkışını gözle
Kazazedenin göğsünü vertikal durumda ve sternumu 4-5 cm çöktür Her kompresyon sonrası el ve sternum arasında teması kaybetmeksizin gevşet; 30 kompresyon uygula (100 bası/dk olacak şekilde) kompresyon ve dekompresyon süreleri eşit olmalı
30 kompresyon sonrası baş-çene pozisyonu ile hava yolunu aç • El alında baş ve işaret parmağı ile burnun yumuşak kısmını kapat • Çene yukarı pozisyonu koruyarak ağız açıklığına izin ver
Hava yolu açıklığını sağlama • Head tilt-chin lift manevrası • Kazazedenin başı bir el ile alnından geriye itilip, diğer elin işaret ve orta parmağı ile çenesi öne doğru çekilerek solunum yolunun açıklığı sağlanır.
Dolaşım belirtileri açısından hastayı değerlendirme • Herhangi bir hareketin varlığının, yutkunma veya solunum hareketlerinin gözlenmesi. • Karotis nabzının mevcut olup olmadığının kontrolü.
Karotisten nabız alınmışsa • Hasta kendisi soluyuncaya kadar yapay solunuma devam ediniz. • Her dakikada bir dolaşım belirtilerini yeniden kontrol ediniz. • Şayet kendisi solumaya başlarsa fakat bilinçsiz durumda kalırsa, onu recovery pozisyonuna getiriniz.
Dolaşım belirtileri yoksa yada tam olarak emin değilseniz • Toraks kompresyonlarına (kapalı kalp masajı) başlayınız. • Hasta veya kazazedenin yan tarafında yerinizi alınız.
Güncel öneriler: • Her kurtarıcı solunum 1 s’de ve kazazedenin göğsünü yükseltecek yeterlilikte volüm verilmesidir • Kompresyonların kesilmesine izin verilmemelidir
Başlangıç kurtarıcı solunumları • Asfiktik olmayan kardiyak arrest sonrası ilk birkaç dk’da O2 içeriği yüksektir • Miyokardiyal ve serebral oksijen sunumu akciğerlerdeki ventilasyon eksikliğinden çok, kardiyak debi yetersizliği nedeniyle sınırlıdır • Bu nedenle, göğüs kompresyonları daha önemlidir • Enfeksiyon korkusu ile ağız-ağıza ventilasyon istenmediği durumlarda CPR’a göğüs kompresyonları ile başlanması önerilir
Tekrar bir soluk al ve 2. efektif solunumu ver • Göğüs kompresyonları ve kurtarıcı solunum oranı 30:2 olacak şekilde devam et • Kazazede normal solumaya başlarsa kontrol etmek üzere dur; aksine resüsitasyona ara verme
Başlangıç kurtarıcı solunumlarınız ile normal solunumda olduğu gibi göğüs kalkmaz ise; • kazazedenin ağzını kontrol et ve obstrüksiyona neden olan bir şey varsa çıkart • baş-çene pozisyonunu kontrol et • Birden fazla kurtarıcı varsa, 2 dk’da bir kompresyonları yapan personeli değiştir • Kurtarıcı değişimi sırasında minimum gecikme olmalıdır.
Sternumun alt yarısının tespiti: • işaret parmağı ve orta parmak ile kaburgaların alt sınırlarını belirleyin.
Eksternal kalp masajı • Öteki elin topuğunu işaret parmağının ötesine sternum üzerine koyun. (Bu el sternumun alt yarısının orta noktasına gelmelidir.)
Eksternal kalp masajı • Her iki eli kullanarak kompresyona başlayın. • Vücut ağırlığını kolları düz tutarak gövdeye yansıtın. • Göğsün 1/3 oranında basılmasını sağlayın(4-5cm). • Kompresyona dakikada 100 hızında başlayın.
Eksternal kalp masajı • Elin topuğunu sternumun alt yarısı üzerine koyun. Diğer elinizi bunun üzerine yerleştirin. • Parmaklarınızı kilitleyin. Basınç kaburgalar üzerine direkt gelmemeli.
CPR’da sadece göğüs kompresyonlarının kullanımı; • Yapamadığınız veya solunum vermek istemediğiniz zaman, sadece göğüs kompresyonları yapınız. • Sadece göğüs kompresyonları yaparsanız hız: 100 /dk olmalı. • Kazazede normal solumaya başlarsa kontrol etmek üzere dur; aksine resüsitasyona ara verme
HASTANEDE RESÜSİTASYON • Kardiyo-pulmoner arrest hemen tanınmalıdır • Standard tlf numarası ile yardım istenmelidir • Hava yolu gereçleri kullanılarak hemen CPR’a başlanmalıdır
Hastanede CPR’da hemen yapılması gerekenler: • Güvenliğin sağlanması • Kazazedenin yanıtının kontrolü (iyimisin ?) • Yardım istenmesi • Hasta yanıt verirse; • Acil tıbbi değerlendirme yapın • Yardım ekibi bekleniyorsa, O2 verin, monitörize edin, IV yol açın
Hasta yanıt vermezse: • Yardım isteyin • Kazazedeyi sırtüstü çevirerek hava yolunu açın • Baş-çene pozisyonu ile hava yolunu açık tutun • Ağız içinde görülen yabancı cisim varsa forseps veya aspiratör ile çıkarın • Boyun travması şüphesi varsa hava yolu açık kalacak şekilde boyunun alt kısmını boşluk kalmayacak şekilde destekleyerek baş hareketini minimale çekin • Bak-dinle-hisset ile solunumu değerlendirin (10 s)
Havayolu açıklığını koruyun ve en uygun ekipmanla 10 sol./dk ventile edin, hiperventilasyondan kaçının • İnspirasyon süresini 1s tutun • Tidal volümü göğsü normal düzeyde yükseltecek yeterlilikte olmasını sağlayın • En kısa sürede O2 desteği sağlayın • Hasta entübe edilir edilmez kompresyonları 100/dk olarak kesintisiz sürdürün • Hava yolu ekipmanı yoksa ağız-ağıza soluk verin • Ağız ağıza solutma engeli varsa, hava yolu ekipmanı ulaşıncaya dek göğüs kompresyonu yapın
Defibrilatör ulaştırıldığında paletleri yerleştirin, ritm analizi yapın • Defibrilasyon sonrası hemen göğüs komp.’a tekrar başlayın • Yeterli personel varsa İV yol açın • Hastanın kayıtlarını tutun
Dolaşım bulguları kontrol edin (A.Karotisten ve en fazla 10 s ) • Yaşam belirtileri (hareket, normal solunum, öksürük vb) yoksa veya şüpheli ise; deneyimli eleman gelinceye veya hasta yaşam belirtileri gösterinceye kadar hemen CPR uygulayın • 30 kompresyon: 2 solunum • 2 dk’da bir kompresyonları yapan personeli değiştirin
CPR 30:2 başlatın ve hemen İV 1mg adrenalin verin, 3-5 dak’da tekrarlayın • Atropin 3mg verin (maks. vagal blokaj sağlayan doz) • Yeterli göğüs kompresyonu için en kısa sürede hava yolunu emniyete alın • 2 dk CPR sonrası ritmi tekrar kontrol edin, asistoli ise CPR’a ara vermeyin • Düzenli ritim varsa, nabzı palpe edin, nabız yok ise, CPR’a devam edin • Nabız var ise, resüsitasyon sonrası bakıma başlayın
Göğüs kompresyonları beyin ve miyokardiyuma küçük fakat kritik miktarda kan akımı oluşturur ve defibrilasyonun başarı şansını arttırır • Bu durum kollaps sonrası 5 dk.’dan daha fazla süreçte ilk şokun verilmesi halinde önemlidir
Ventilasyon; CPR’da ventilasyonun amacı yeterli oksijenasyonu sürdürmektir 1. CPR’da akciğerlere kan akımı önemli derecede azaldığından normalden daha az tidal volüm ve solunum sayıları ile yeterli ventilasyon-perfüzyon oranı korunabilir 2. Hiperventilasyon intratorasik basıncı arttırarak kalbe venöz dönüşü ve kardiyak debiyi azaltacağından zararlıdır --1 lt iv, 500 ml’ye kıyasla daha fazla gastrik distansiyona neden olur --Ortalama 6-7 mL/kg (500-600 ml) yeterlidir
Kardiyak Arrest Ritimleri • Ventriküler fibrilasyon / nabızsız ventriküler taşikardi (VF / VT) 2. Şok edilemeyen ritimler (asistoli ve nabızsız elektriksel aktivite-NEA)
VF/VT • Erişkinde en sık rastlanan kardiyak arrest ritmidir • VF/VT doğrulanırsa; 1. şoku verin (150-200-J bifazik veya 360-J monofazik) • Göğüs kompresyonlarına hemen başlayın ve 2dk CPR’a ara vermeyin (komp/sol oranı; 30/2) • Monitörü kısa süreli kontrol edin • VF/VT devam ediyorsa; 2. şoku verin (150-360-J bifazik veya 360-J monofazik)
2 dk CPR uygulayın • Monitörü kısa süre kontrol edin; VF/VT devam ediyorsa adrenalin verin (1mg / 3-5 dk.) • 3. Şoku verin (150-360-J bifazik veya 360-J monofazik) • 2 dk CPR uygulayın • VF/VT ısrar ediyorsa; 300 mg İ.V.bolus amiodaron verin 4. Şok verin • 2 dk CPR uygulayın
İnatçı VF tedavisinde; • Defibrilasyon uygulayın • Göğüs kompresyonlarını uygulayın (ara verilirse koroner perfüzyon basıncında anlamlı düşüşler olur) • Geri döndürülebilir nedenleri düşünün (4H-4T)ve varsa, düzeltin • Trakeal intübasyon 30 s den kısa sürede, kompresyonlara ara vermeden ve bir an tüp yerleştirilirken durmak üzere sadece eğitilmiş eleman tarafından yapılmalıdır 4H: hipoksi, hipovolemi, hipotermi, hipo/hiperkalemi, 4T: tansiyon pnömotoraks, kardiyak tamponat, toksinler, tromboemboli
Şok uygulanmayan ritmler 1-NEA(sıklıkla reversibl nedenlere bağlıdır) 2-ASİSTOLİ
Periferal intravenöz yol açılması. • Kardiyak arrest sırasında ilaç verilmesi için damar yolu açılırken, hasta güvenliği ve intravenöz hattın kolaylıkla açılabilmesi göz önünde bulundurulmalıdır.
Trakeal yol • i.v. yol açılamadığında kullanılır. • İlaçlar 10 ml izotonik ile sulandırılır. • Uygulanan dozlar iki katında olmalı. • Atropin, adrenalin, lidokain gibi ilaçlar bu yolla kullanılabilir.
Diğer yollar • i.m. yol, kardiak arrest sırasında emilimi değişken olacağından tavsiye edilmez. • İntrakardiak yol tekniğin komplikasyonları nedeniyle bugün için başvurulacak son yöntemdir Bu komplikasyonlar; * Pnömotoraks * Koroner arter yaralanması
Eksternal juguler vene i.v. hattın takılması. • İntravenöz hattın mümkün olduğunca kalbe yakın takılmasına çalışılmalı, her enjeksiyondan sonra 20 ml serum fizyolojik bolus şeklinde verilmelidir.
Santral intravenöz yol • Kardiyak arrestten önce yerleştirilmişse, en hızlı ve en etkili ilaç verilmesi yoludur. • Kardiyak arrest sırasında takılması çeşitli zorluklara ve komplikasyonlara neden olur. Bunlar: * Kanama * Pnömotoraks * Kataterin takılamaması
Hastanede kardiyak arrest sonrası yapılacakları etkileyen faktörler: • Yeri (klinik/klinik dışı, monitörize olan/olmayan) • İlk müdahale edenlerin deneyimi • Sorumlu sayısı • Mevcut ekipman • Kardiyak arreste yanıt veren sistem ve kardiyak arrest acil ekibi
CPR 'ın Başlıca Önemli Sonuçları • Her bir kompresyon ara verilmeden sürdürülmelidir • Kompresyon sayısı: 100 bası/dk olmalıdır • Erişkinde kompresyon derinliği 4-5 cm olmalıdır • Her kompresyon sonrası dekompresyona izin verilmelidir • Kompresyon/dekompresyon süreleri eşit ve ritmik olmalıdır • Kompresyonlarda kesinti minimal olmalıdır • Efektif karotid akım bulgusu olarak palpe edilebilir karotid veya femoral nabıza güvenilmemelidir
Adrenalin: • Miyokardiyal ve serebral perfüzyon basıncını artırır • Koroner ve serebral kan akımını artırabilir; miyokardiyal oksijen tüketimindeki artışlar ve hipoksemi bu yararları baskılayabilir • Daha yüksek koroner kan akımı VF dalga formu sıklığını artırır ve defibrilasyon uygulandığında dolaşımın düzelme şansını artırır