310 likes | 679 Views
Prof. Dr. Sena ERDAL. Yeter derecede eğitime sahip olmalısın ki etrafındaki insanları lüzumundan fazla büyük görmeyesin; fakat bilge olacak kadar da eğitim görmüş olmalısın ki onları küçük görmeyesin. M.L.Boren. ABSORBSİYON.
E N D
Yeter derecede eğitime sahip olmalısın ki etrafındaki insanları lüzumundan fazla büyük görmeyesin; fakat bilge olacak kadar da eğitim görmüş olmalısın ki onları küçük görmeyesin. M.L.Boren
ABSORBSİYON • İNCE BARSAKTA ABSORPSİYON • SUYUN ABSORPSİYONU • İYONLARIN ABSORPSİYONU • KARBONHİDRATLARIN ABSORPSİYONU • KALIN BARSAKTA ABSORPSİYON VE FEÇESİN OLUŞUMU
GASTROİNTESTİNAL ABSORPSİYON • Her gün gastrointestinal yoldan absorbe edilmesi gereken toplam sıvı miktarı, alınan sıvı (1.5 litre kadar) ile çeşitli gastrointestinal bezler tarafından salgılanan sıvının (7.5 litre) toplamına eşittir. • Yaklaşık 9 litre olan bu sıvının 8- 8.5 litresi ince barsaklardan absorbe olur. Geri kalan 0.5 -1 litresi, ileoçekal valvülden geçerek kolona girer.
İnce barsaklarda emilim mukoza tarafından yapılır. Mukozadaki yakınlaşan valvüller, villuslar ve mikrovillüsler barsak emilim yüzeyini artırırlar. 250 m2
Intestinal Wall Villi Mucosa
İNCE BARSAKTA ABSORPSİYON • İncebarsaktan günde birkaç yüz gram karbonhidrat, 100 gr. ya da daha çok yağ, 50-100 gr. amino asit, 50-100 gr. iyon ve 7-8 litre su absorbe olur. • İncebarsağın absorpsiyon kapasitesi yüksek olduğundan günlük diyetle bunların birkaç katı da alınsa absorbsiyon gerçekleşir.
MİDEDE ABSORBSİYON • Midede villus tipi absorpsiyon alanı bulunmayışı ve epitel hücreleri arasında sıkı bağlantılar olması nedeniyle absorpsiyon işlemi hemen hemen olmaz. • Sadece alkol ve lipidde yüksek oranda eriyen bazı ilaçlar, aspirin gibi; az miktarda absorbe edilebilir.
SUYUN ABSORPSİYONU • Su intestinal mukozadan tamamen diffüzyon yoluyla emilir. • Suyun plazmadan kimusa geçişi aynı yolladır. • Kısa süre içinde yeterli miktarda su osmoz ile kimusa nakledilir ve böylece kimus plazma ile izoosmotik bir hale getirilmiş olur.
İYONLARIN ABSORPSİYONU • Hergün 20-30 gr. Na+ intestinal sekresyonlar ile sağlanır, 4-5 gr. Na+ alınır, 25-35 gr. Na+ incebarsaklardan absorbe edilir. Bu miktar vücuttaki Na+ un 1/7'ni oluşturur. • Na+ absorpsiyonunda esas mekanizma, Na+ un epitel hücresinden intersellüler aralıklara aktif transportudur • İncebarsakların üst kısmında klorun transportu tamamen pasif diffüzyonla oluşur. • Ca++ ve Fe++ iyonları aktif olarak absorbe edilirler.
KARBONHİDRATLARIN ABSORPSİYONU • Bütün karbonhidratlar monosakkaritler şeklinde absorbe edilirler. Disakkarit şeklinde emilim çok azdır. • Absorbe olmuş monosakkaritlerin büyük bölümü glukozdur. • Glukoz, nişastanın son ürünü olması nedeniyle, tüm karbonhidratların %80’inden fazlasını oluşturur.
GLUKOZUN ABSORBSİYONU • Sodyum kotransport mekanizmasıyla taşınır. Transport iki aşamada gerçekleşir. • Birincisi; Sodyumun bazolateral membrandan parasellüler aralıklara transportudur, bu hücre içi sodyum miktarını azaltır. • İkincisi; Hücre içinde sodyumun azalması lümendeki sodyumun kolaylaştırılmış difüzyonla enterositlerin fırçamsı kenarından hücre içine difüze olmasıdır.
DİĞER MONOSAKKARİTLERİN EMİLİMİ • Galaktoz glukozla aynı mekanizma ile emilir. • Fruktoz transportu sodyum ko-transport mekanizmasıyla meydana gelmez • Fruktoz enterositler boyunca kolaylaştırılmış difüzyonla taşınır. • Fruktoz sodyumla birlikte taşınmadığı için transport hızı onlarınkinin yarısı kadardır. • En hızlı taşınan galaktozdur. Bunu glikoz takibeder.
MONOSAKKARİTLERİN EMİLİM HIZI • Galaktoz 1.1 • Glikoz 1.0 • Fruktoz 0.4 • Mannoz 0.2 • Ksiloz 0.15 • Arabinoz 0.1
PROTEİNLERİN ABSORBSİYONU • Proteinlerin büyük bölümü amino asitler halinde emilirler. • Amino asit naklinin esas mekanizması kesin olarak bilinmemekle beraber en az 5 farklı taşıyıcı sistemin bulunduğu bilinmektedir. 1- nötral amino asitler, 2- bazik amino asitler, 3- asidik amino asidler, 4- prolin ve hidroksiprolin için spesifik olan sistemler.
YAĞLARIN ABSORBSİYONU • Yağlar barsaktan yağ asitleri ve monogliseritler halinde absorbe edilirler. • TrigliseridlerinER’da yeniden sentez edilişi: Yağ asidi önce koenzim A ile, ATP’den sağlanan enerji yardımıyla birleşir. Bir sıra kimyasal reaksiyon kademelerinden geçerek gliserol ile bağlanır ve trigliseride çevrilir. • Trigliseriler endoplazmik retikulumun boruları tarafından submukozadaki sıvıya 0.5 mikron çapında ufak yağ damlacıkları halinde verilirler. Bunlara şilomikronlar adı verilir.
KALIN BARSAKTA ABSORPSİYON VE FEÇESİN OLUŞUMU • Günde ileoçekal valvülden kalın barsaklara 400-500 ml. kadar kimus geçer. İçindeki su ve elektrolitlerin çoğu kolonda absorbe edilir ve feçes halinde atılacak 80-100 ml kadar bir kısmı kalır. • Bakteri faaliyeti sonucu meydana gelen diğer maddeler arasında K vitamini, B kompeks vitaminleri (B12 , B1, B2 ) bulunur. • K vitamini özellikle önemlidir. Bilindiği gibi kan pıhtılaşmasında önemli görevler yapar.