160 likes | 545 Views
ERDAL AĞAOĞLU. TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ(İ.Ö) 2.SINIF. CÜMLENİN ÖĞELERİ. YÜKLEM. Cümlede yargı bildiren, iş, hareket, oluş ve durumu karşılayan çekimli unsurdur. Özellikleri Genellikle cümlenin sonunda bulunur. Bir kelime grubu olabilir. Bir cümlede yüklem tektir.
E N D
ERDAL AĞAOĞLU TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ(İ.Ö) 2.SINIF
YÜKLEM • Cümlede yargı bildiren, iş, hareket, oluş ve durumu karşılayan çekimli unsurdur. Özellikleri • Genellikle cümlenin sonunda bulunur. • Bir kelime grubu olabilir. • Bir cümlede yüklem tektir. • Bazı cümlelerde yüklem bulunmaz.
Örnekler İçimde en güzel duygular saklıdır. Bin yıldan uzun bir geceninbestesidir. Kızıl havaları seyret. Şimdi korkunç bir sükut…(Yüklemi yok)
ÖZNE • Yüklemin gösterdiği işi,hareketi,oluşu ve durumu üzerine alan unsurdur. Özellikleri • Yükleme sorulan “kim, ne” soruları özneyi bulmaya yardım eder. • Bazı cümlelerde bir kelime veya kelime grubu olarak yer almayabilir. • Bir cümlede birden fazla özne bulunabilir. • Özne yüklem arasında şahıs uygunluğu vardır.
Örnekler • Ayı balık avladı. • (ben)Uçurumun başına çöktüm. • Güneş, yer, deniz iç içe kaynaşır. • Ben ona mı kaldım?
NESNE • Cümlede yüklemin bildirdiği öznenin yaptığı işten etkilenen unsurdur. Özellikler • Nesne fiile yükleme hali ile bağlanır.Yükleme eki taşıyan belirtili, yükleme eki taşımayan belirtisiz nesnedir. • İsim cinsinden bir kelime grubu olabilir. • Yükleme sorulan neyi kimi ve ne soruları nesneyi bulmaya yardım eder. • İsim cümlelerinde seyrek görülür.
Örnekler • Ben elli senedir onu kovalıyorum. • Ruhi, ona sigara uzatıyordu. • Sabahları odadan odaya gezinerek düşünmeyi severim.
DOLAYLI TÜMLEÇ • Cümlede yaklaşma bulunma ve uzaklaşma bildirerek yüklemi tamamlayan unsurdur. Özellikler • İsim cinsinden bütün kelime grupları yer tamlayıcısı olabilir. • Kime, kimden, kimde, neye, nede, neden soruları yer tamlayıcısını buldurur. • Bir cümlede birden fazla yer tamlayıcısı bulunabilir.
Örnekler • Ayağını toprağa basmaktan ürküyordu. • Dağlardan, tepelerden şimşek gibi geçti. • Köpüklü fallarda yudumlanır kader.
ZARF TÜMLECİ • Yön, zaman, tarz, sebep,miktar, vasıta ve şart bildirerek yüklemi tamamlayan unsurdur. Özellikler • Bir cümlede aynı veya ayrı türden birden fazla zarf bulunabilir. • Nasıl, ne zaman, kiminle, niçin, hangi yöne gibi sorular zarfı buldurur. • İsimler eksiz veya yön bazı hal ekleriyle fillerde zarf fiil ekleriyle zarf görevi yaparlar.
Örnekler • Tekir boş, yorgun, kimsesiz bakakaldı. • Toprak derin derin ürperdi. • Onu en son yalnız gördüm.
CÜMLE TAHLİLİ • Vakit vakit ince bir yağmur serpeliyordu . • Serpeliyordu :yüklem • İnce bir yağmur : özne • Vakit vakit : zarf
CÜMLE TAHLİLİ • Ey gamlı ülke taşın toprağın ne bitmez bir sabır ve mukavemet hazinesidir . • Ne bitmez bir sabır ve mukavemet hazinesidir : yüklem • Taşın toprağın : özne • Ey gamlı ülke : zarf
ERDAL AĞAOĞLU TEŞEKKÜRLER…