Obszar A Środowisko

1. Obszar AŚrodowisko SMR 1 Ochrona dzikiego ptactwa (Dyrektywa Rady 79/409/EWG) SMR 5 Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Rady 92/43/EWG)

2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r o ochronie przyrody (Dz.U.Nr 92, poz.880, z późn.zm) określa 10 form ochrony przyrody, a wśród nich tzw. Obszary Natura 2000. Celem istnienia obszarów Natura 2000 jest ochrona różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego na rzecz najbardziej zagrożonych siedlisk, gatunków ptaków oraz roślin i zwierząt wskazanych w dyrektywach.

3. W skład sieci Natura 2000 wchodzą: • Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) • Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) Sieć Obszarów Natura 2000 stanowią ok. 20% naszego kraju.

4. Ochrona dzikiego ptactwa Zabrania się: • umyślnego chwytania oraz zabijania, ptaków objętych ochroną na podstawie przepisów § 2-3 rozporządzenia w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną i wymienionych w załączniku I i II tego rozporządzenia • umyślnego niszczenia gniazd i jaj lub umyślnego płoszenia ptaków objętych ochroną na podstawie przepisów § 2-3 rozporządzenia w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną i wymienionych w załączniku I i II tego rozporządzenia

5. Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory Zabrania się: • umyślnego zrywania, niszczenia i uszkadzania oraz zbioru roślin objętych ochroną na podstawie przepisów § 2-4 rozporządzenia w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną i wymienionych w załączniku I rozporządzenia

6. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną • Załącznik nr 1 - GATUNKI DZIKO WYSTĘPUJĄCYCH ZWIERZĄT OBJĘTYCH OCHRONĄ ŚCISŁĄ, Z WYSZCZEGÓLNIENIEM GATUNKÓW WYMAGAJĄCYCH OCHRONY CZYNNEJ • Załącznik nr 2 - GATUNKI DZIKO WYSTĘPUJĄCYCH ZWIERZĄT OBJĘTYCH OCHRONĄ CZĘŚCIOWĄ

7. Sęp płowy (Gyps fulvus) -Duży ptak padlinożerny z rodziny jastrzębiowatych. W Polsce w XIX i na początku XX w. prawdopodobnie gnieździł się w Tatrach i Pieninach. Ostatnio Polski zalatuje sporadycznie.

8. Brodziec leśny - łęczak (Tringa glareola)- Jest gatunkiem wędrownym, zimuje w Afryce. Niewielka liczba par gniazdowała w Polsce jeszcze w latach dziewięćdziesiątych. Notowany na jednym stanowisku pod Gdańskiem, gdzie gnieździ się kilka lub kilkanaście par. W ubiegłych wiekach występował na niżu prawie całego kraju. Silnie zagrożony.

9. Głuszec zwyczajny (Tetrao urogallus)- występuje w Polsce bardzo nielicznie, jedynie w niektórych, rozległych i bardziej pierwotnych lasach. Najchętniej na równinach i w górach, omijając ludzkie osady. Jest gatunkiem osiadłym, sporadycznie spotykanym z dala od aktualnych lęgowisk.

10. Kraska (Coracias garrulus)- średni ptak wędrowny z rodziny kraskowatych, zamieszkujący niemal całą Europę środkową i południową Azję oraz północną Afrykę. Przeloty IV - V i VIII - IX. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, częstszy we wschodniej połowie kraju. 

11. Mornel (Charadrius morinellus)- średni ptak wędrowny z rodziny siewkowatych, zamieszkujący wyspowo pasma górskie od północnej części Wysp Brytyjskich przez Półwysep Skandynawski, Ural, góry Syberii po Półwysep Czukocki. Na południu osiąga północno-wschodni Kazachstan, północno-zachodnie Chiny i Mongolię. Zimuje w Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie oraz w Iranie. Na terenie Karkonoszy do roku 1940 gnieździło się kilka par. Obecnie spotykany jedynie podczas przelotów w kwietniu - czerwcu i sierpniu - listopadzie.

12. Pomurnik (Tichodroma muraria)-Pomurnik to jedyny gatunek ptaka z podrodziny pomurników Tichodromadinae z rodziny kowalikowatych. Zamieszkuje góry południowej Europy, Azji Mniejszej i Azji Środkowej. Najdalej na północ wysuniętym stanowiskiem są Tatry. Gatunek skrajnie nieliczny. W Polsce zaledwie kilkanaście par występuje w Tatrach i Pieninach. Dawniej gnieździł się też w Sudetach.

13. Batalion (Philomachus pugnax)- Bataliony to ptaki towarzyskie. Poza okresem lęgowym, zwłaszcza podczas przelotów pomiędzy zimowiskami w Afryce a lęgowiskami w arktycznej tundrze, skupiają się w stada liczące po kilkanaście, kilkadziesiąt, a czasem nawet kilka tysięcy osobników.

14. Biegus zmienny (Calidris alpina)-Jest najliczniejszym z biegusów wędrujących przez Polskę pomiędzy zimowiskami w Europie Zachodniej i Północnej Afryce a lęgowiskami w arktycznej tundrze. Podczas wędrówek ptaki gromadzą się w stada liczące dziesiątki, setki, a nawet tysiące osobników. • Kilka stanowisk lęgowych na wybrzeżu Bałtyku i Bagnach Biebrzańskich, liczących łącznie 80-100 par. Gatunek silnie zagrożony wskutek strat siedliskowych.

15. Brodziec pławny (Tringa stagnatilis) - Brodziec pławny wciąż rozszerza zasięg swych lęgowisk w kierunku północnym i zachodnim. Jest gatunkiem wędrownym, osobniki gniazdujące w Polsce i przelatujące przez nasz kraj zimują w Afryce.

16. Cietrzew (Tetrao tetrix) - Cietrzew zamieszkuje rozległe lasy i ich obrzeża, polany leśne, a nawet bagna. Jego pokarmem są różne nasiona i jagody, głównie borówki czernicy i żurawiny, zimą nasiona brzozy.

17. Orzeł przedni (Aquila chrysaetos) - Orzeł przedni to duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący Europę, północną Afrykę, środkową Azję i Amerykę Północną. W Europie dawniej rozpowszechniony, obecnie występuje prawie wyłącznie w rejonie Alp. W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy (30-35 par), występuje głównie w Karpatach.

18. Rożeniec (Anas acuta) - Rożeniec jest dużym wodny ptakiem wędrownym z rodziny kaczkowatych, występujący głównie w północnych rejonach Europy, Azji i Ameryki Północnej (podgatunek Anas acuta acuta). Natomiast dwa pozostałe podgatunki, rożeniec krótkosterny (A. a. Eatoni) i południowy (A. a. drygalskii ) występują na południowej części Oceanu Indyjskiego.Te dwa ostatnie są przez niektórych uznawane za osobny gatunek i charakteryzują się tym, że samce nie osiągają pełnej szaty godowej.

19. Bączek (Ixobrychus minutus) - Jest bardzo nielicznym ptakiem lęgowym. Występuje w całym kraju w równomiernym rozmieszczeniu, przy czym na zachodzie i południu znajdują się największe skupiska tego gatunku. Bytuje wśród roślinności bagiennej, głównie trzcinach i krzaczastych zaroślach. Tam też gniazduje. Ponadto znaleźć go można również nad takimi zbiornikami wodnymi jak glinianki, torfianki, żwirownie, stawy zapadliskowe.

20. Kulik wielki (Numenius arquata) - Duży ptak brodzący z rodziny bekasowatych. W Polsce występuje najczęściej na Bagnach Biebrzańskich, w dolinie Noteci i Odry, mniej licznie na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, w Słowińskim Parku Narodowym, w rejonie Chojnic i w dolinie Bzury. W naszym kraju żyje 650-700 par lęgowych. Przeloty w marcu-kwietniu i lipcu-listopadzie

21. Rybołów (Pandion haliaëtus)- Rybołów - duży, wędrowny ptak rybożerny z rodziny rybołowów. Występuje nad wszelkiego rodzaju większymi zbiornikami wodnymi. Żywi się wyłącznie rybami. Jest jedynym ptakiem europejskim łowiącym ryby z lotu nurkowego. Niekiedy podczas polowania zanurza się cały w wodzie.

22. Sieweczka obrożna (Charadrius hiaticula) -Sieweczka obrożna to średni ptak wędrowny z rodziny siewkowatych, w zależności od podgatunku zamieszkujący zachodnią Europę oraz północno-wschodnią Kanadę(Charadrius hiaticula hiaticula). Natomiast podgatunek Charadrius hiaticula tundrae zasiedla północną część Półwyspu Skandynawskiego i północną Rosja.

23. Wodniczka (Acrocephalus paludicola Vieill) - Wodniczka - niewielki ptak wędrowny z rodziny pokrzewkowatyh, podrodziny gajówek zamieszkujący wyspowo pas Niżu Europejskiego od Holandii po Ural, jednak wskutek skrytego trybu życia dokładne granice zasięgu nie są znane.

24. Kania ruda (Milvus milvus) - Zwana inaczej kanią rdzawą to ptak z rodziny jastrzębiowatych o ubarwieniu rdzawo-brązowym z białawą, kreskowaną głową. W locie widoczne są białe plamy od spodu skrzydeł oraz rudy wierzch ogona. Długość jego ciała waha się od 60 do 70 cm.

25. Płochacz halny (Prunella collaris) - Płochacz halny to mały ptak z rodziny płochaczy, zamieszkujący góry południowej Europy i Azji na wysokości ok. 2000 m n.p.m. Zasadniczo osiadły, zimą przemieszcza się jedynie w niższe partie gór. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy (375-385 par), głównie w Tatrach. Kilka do kilkunastu par gniazduje w Karkonoszach i prawdopodobnie w Bieszczadach.

26. Podróżniczek (Luscinia svecica) -Podróżniczek to niewielki ptak wędrowny z rodziny drozdowatych. Występuje w północnej i środkowej Eurazji, zimuje w północnej Afryce i w pasie od Iranu po Półwysep Indochiński. Podgatunek L. s. namentum zamieszkuje zachodnie wybrzeże Francji od Bretanii po Akwitanię. Zimuje w Portugalii. Przeloty w III - IV i IX. W Polsce gnieździ się L. s. cyanecula, lecz podczas przelotów pojawia się również podgatunek północny, występujący na Półwyspie Skandynawskim - L. s. svecica.

27. Puchacz (Bubo bubo) - Puchacz - największa sowa występująca na terenie Polski, spotykana jest nielicznie w Karpatach, na Pomorzu, Mazurach i w białostockim. Żywi się przede wszystkim gryzoniami (60%), ptakami (12%), wśród których są wróble, wrony i cietrzewie, oraz płazami (12%), w większości żabami. Z braku innej zdobyczy atakuje również większe zwierzęta, nawet i jeże.

28. Żołna (Merops apiaster)Żołna - średni ptak wędrowny z rodziny żołnowatych, zamieszkujący południową Europę, tylko lokalnie na północ od Alp i Karpat. W Polsce od kilkudziesięciu lat nielicznie choć regularnie gnieździ się w części południowo - wschodniej kraju. Poza tym w południowej Azji i lokalnie w Afryce Wędrówki w V i VIII. Zimuje w Afryce na południe od Sahary.

29. Zimorodek (Alcedo atthis) -niewielki ptak drapieżny z rodziny zimorodkowatych, zamieszkujący w południowej i środkowej Europie, północnej Afryce i południowej Azji w pasie od Dekanu po Archipelag Malajski. Nie odbywa regularnych wędrówek, pojedyncze osobniki zimują nad niezamarzającymi zbiornikami, pozostałe przelatują do południowej części areału lęgowego.

30. Rybitwa białoskrzydła (Chlidonias leucopterus)-Rybitwa białoskrzydła to średni ptak wodny z rodziny rybitw, zamieszkujący pas od północnej części Półwyspu Apenińskiego przez Europę Środkową i Wschodnią, Syberię, Zabajkale po północną Mongolię i dorzecze Amuru. Zimuje w Afryce oraz pasie od Azji Południowej po Australię i Nową Zelandię. W Polsce nielicznie gnieździ się na wschodzie kraju. Przeloty krajowej populacji w maju i sierpniu-wrześniu

31. Makolągwa (Carduelis cannabina) -Mały ptak z rodziny łuszczaków. W Polsce średnio liczny ptak lęgowy, gniazduje w całym kraju. Częściej można ją spotkać w kotlinach karpackich, np. w Dolinie Wisłoka. W trakcie przelotów (III-IV, IX-X) najłatwiej zaobserwować gatunek wzdłuż wybrzeża (Tomiałojć i Stawarczyk, Awifauna Polski).

32. Rybitwa białoczelna (Sterna albifrons) - Średni ptak wodny z rodziny rybitw. Podgatunek Sterna albifrons albifrons zamieszkuje Europę i Azję Zachodnią po Nepal. Być może również Kenię i wyspy zachodniej części Oceanu Indyjskiego. Zimuje na wybrzeżach Oceanu Indyjskiego od Afryki Wschodniej po zachodnie Indie. W Polsce gnieździ się nielicznie, głównie na wybrzeżu i nad dużymi rzekami. Przeloty w kwietniu-maju i sierpniu-wrześniu.

33. Trzcinniczek (Acrocephalus scirpaceus) -Niewielki ptak wędrowny z rodziny pokrzewkowatych, zamieszkujący Europę od Pirenejów po Don poza północną częścią Wysp Brytyjskich i Półwyspu Skandynawskiego i Półwyspem Apenińskim oraz Azję Mniejszą i Azję Środkową. Zimuje w równikowej Afryce. Przelatuje w kwietniu - maju i sierpniu - wrześniu. W Polsce średnio liczny ptak lęgowy niżu (lokalnie może być liczny).

34. Trzciniak (Acrocephalus arundinaceus) - Niewielki ptak wędrowny z rodziny pokrzewkowatych, zamieszkujący Europę, Azję i północną Afrykę pomiędzy 30°N a 50°N oraz Filipiny, Nową Gwineę, Wyspy Sundajskie i Australię (ostatnie dwie populacje osiadłe). Zimuje w południowej Afryce, na subkontynencie indyjskim i Półwyspie Indochińskim. Przeloty w kwietniu - maju oraz sierpniu. W Polsce nieliczny ptak lęgowy niżu (lokalnie może być dość liczny).

35. Trzmielojad (Pernis apivorus) -Zwany również pszczołojadem to duży, wędrowny ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący niemal całą Europę (oprócz północnej Skandynawii i większej części Wysp Brytyjskich) oraz Azję, od zachodu po środkową Syberię. Przeloty w IV-V i VIII-IX. Zimuje w środkowej Afryce (podgatunek P. apivorus apivorus) lub południowej Azji (P. apivorus orientalis). W Polsce rozpowszechniony, ale nieliczny ptak lęgowy.

36. Bielik (Haliaeetus albicilla) -Bielik to duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych, zamieszkujący północną, środkową i wschodnią Europę, Islandię, Grenlandię oraz Azję na północ od Himalajów. W Polsce nieliczny ptak lęgowy, głównie na północy i zachodzie kraju (450-500 par).

37. Bąk (Botaurus stellaris) - Występuje w całym kraju, lecz jest rozmieszczony nierównomiernie. Jest to bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu. Najczęściej notowany na terenach Wielkopolski. Ponadto obserwowany również na Pomorzu Zachodnim oraz Podlasiu.

38. Czapla purpurowa (Ardea purpurea) - Ten wędrowny gatunek zimuje w Afryce. Jest bardzo mało aktywny podczas dnia, żeruje zwykle o świcie i zmierzchu. Jeśli jest najedzony i dobrze ukryty, potrafi stać w jednym miejscu niemal w bezruchu przez cały dzień.

39. Drozd obrożny (Turdus torquatus) - Drozd obrożny jest gatunkiem wędrownym, zimuje w Europie i północnej Afryce. Poza okresem lęgowym skupia się w grupy, podczas wędrówek czasem miesza się w stada innych drozdów.

40. Krogulec (Accipiter nisus) - Samica wyglądem przypomina jastrzębia. Samca odróżnia od niej większa jaskrawość barw. Obie płcie charakteryzują długie nogi, w przeciwieństwie do kończyn jastrzębich. Ponadto krogulce cechuje specyficzny kształt ogona, ścięty niczym od linijki, dobrze widoczny w locie.

41. Ohar (Tadorna tadorna) - Średni ptak wędrowny (poza skrajnie zachodnimi i południowymi populacjami) ptak wodny z rodziny kaczkowatych, podrodziny kaczek, szczepu kazarek. W Polsce bardzo nielicznie gniazduje na wybrzeżu, w głębi kraju pojawia się sporadycznie i nieregularnie. Przelatuje w marcu - kwietniu i październiku - listopadzie. Nazywany również podgorzelcem lub kaczką norową.

42. Puszczyk uralski (Strix uralensis)- Puszczyk uralski (inaczej: sowa uralska) to duży ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych, zamieszkujący pas tajgi od Półwyspu Skandynawskiego po Pacyfik. Południowa granica zasięgu przebiega przez lasy Mazur. Izolowane populacje spotkać mozna na północy Karpat i na południu Alp. W Polsce występuje nielicznie w górach południowo-wschodniej części kraju.

43. Rybitwa białowąsa (Chlidonias hybridus) -Rybitwa białowąsa - średni ptak wodny z rodziny mewowatych. Gatunek ten tworzy kolonie lęgowe wśród obfitej roślinności wodnej, szczególnie manny mielec, grzybieńczyka wodnego i rdestów. W niektórych miejscach gdzie warunki na stawach i zbiornikach wodnych są szczególnie dogodne przystępuje do lęgów nawet 100 par.

44. Ślepowron (Nycticorax nycticorax) -Ślepowron - duży ptak brodzący z rodziny czaplowatych. Ptak ten został tak nazwany ze względu na prowadzenie nocnego trybu życia. Ślepowron zazwyczaj w ciągu dnia ukrywa się wśród roślinności, dlatego też został uznany za "ślepego". Wydaje odgłosy podobne do krakania wrony czy kruka i stąd się wziął drugi człon jego nazwy.

45. Wąsatka (Panurus biarmicus) - Jest to niewielki ptak osiadły lub koczujący z rodziny ogoniatek. Zamieszkuje Europę, Azję Środkową, Chiny i Azję Mniejszą. W Polsce nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju.

46. Włochatka (Aegolius funereus) - Włochatka (inaczej: sowa włochata) - średni ptak drapieżny z rodziny puszczykowatych, zamieszkujący północnoeuropejską tajgę oraz bory lasów górskich. W Polsce występuje w górach i na północy kraju, nielicznie również w rozległych borach pasa nizin i pojezierzy.

47. Derkacznależy do ptaków, które łatwiej usłyszeć niż zobaczyć. Prowadzi nocny tryb życia. Zamieszkuje porastające krzakami łąki, a kiedy człowiek próbuje do niego podejść szybko ucieka. Jego śpiew-nawoływanie często usłyszeć można w nocy.

48. Krwawodziób (brodziec krwawodzioby) Tringa totanus - średni ptak wędrowny z rodziny bekasowatych. W upierzeniu godowym wierzch ciała brązowoszary z ciemnymi i jasnymi cętkami. Wierzch głowy ciemniejszy, brązowoczarny. Cętkowana również szyja i pierś. Brzuch, podogonie, dolna część grzbietu i kuper białe. Ogon biały z poprzecznym, ciemnym prążkowaniem. Nogi czerwonopomarańczowe, dziób żywoczerwony, a na końcu czarny.

49. Dubelt (Gallinago media)Wierzch głowy ciemnobrązowy z szerokimi, jasnobrązowymi smugami na środku głowy i nad oczami. Wierzch ciała brązowy z czarnobrązowymi plamami. Spód ciała jasny z ciemnym prążkowaniem. Ogon rdzawy z białymi krawędziami. Dziób długi, prosty, brązowy z czarnym końcem.

50. Czajka (Vanellus vanellus) W szacie godowej przód głowy, szyi i wole czarne. Wierzch głowy również czarny, z potylicy wyrastają długie pióra tworzące charakterystyczny czub. Boki głowy, pierś i brzuch białe. Wierzch ciała czarny z zielonkawym połyskiem, skrzydła czarne z połyskiem purpurowym. Pokrywy podogonowe rdzawe. Ogon biały, zaokrąglony, z czarną plamą na końcu. W locie charakterystyczna sylwetka - zgięte skrzydła od spodu lub wierzchu wygladają jak litera "M". W szacie spoczynkowej zacierają się granice między białymi i czarnymi plamami.