Partnerschap lerarenopleiding - scholen

1. Partnerschap lerarenopleiding - scholen POLS: Professioneel ontwikkelende leerschool

2. Overzicht 1. EEN STUKJE ‘LOKALE’ VOORGESCHIEDENIS 2. EEN STUKJE INTERNATIONALE VOORGESCHIEDENIS 3. WAT IS EEN POLS? • VISIE EN MISSIE • DOELEN • FUNCTIES EN KENMERKEN • STANDAARDEN • VOORDELEN • UITDAGINGEN, VALKUILEN 4. IMPLEMENTATIE VAN EEN POLS 5. ROLLEN EN TAKEN 6.AAN DE SLAG

3. 1. Een stukje ‘lokale’ voorgeschiedenis (1) • ‘prehistorie’: eigen cultuur van ‘contacten’ met het praktijkveld; meestal ‘papieren’ communicatie i.v.m. stageorganisatie • 1998: resonansgroep PBLO-PBKO: • stageorganisatie • optimaliseren van de opleiding • samenwerking praktijkveld-opleiding • visie en vernieuwingsprojecten: • zelfstandige stage • mentorenopleiding (vanaf 1999; tot nu toe 450 opgeleide mentoren) • nieuwe formule eindwerken (ILKO) • leidend principe: win-win-relatie

4. 1. Een stukje ‘lokale’ voorgeschiedenis (2) • 2001: Evaluatie van de lerarenopleidingen: • de stage als achilleshiel • kloof opleiding – afnemende veld • 2004: Vraag naar een conceptueel kader en een integrale aanpak: POLS: • sneuveltekst • hoofdlijnen zie: Thema, 2005, nr. 2, p. 31-36

5. 2. Een stukje ‘internationale’ voorgeschiedenis (1) • Beïnvloedende factoren • twee parallelle, maar sterk gescheiden vernieuwingsstromen (eindtermen/basiscompetenties, ICT, nieuwe ‘visies’ op leren, integrale kwaliteitszorg, zelfevaluatie,…) • toenemende kritiek op de lerarenopleidingen • groeiende aandacht voor de professionaliteit (professionalisering) van de leraar • nieuwe inzichten in leren (m.n. van leraren) • gewijzigde verhoudingen tussen opleidingen en praktijkscholen (mondiger, lokale ‘autonomie’, …)

6. 2. Een stukje ‘internationale’ voorgeschiedenis (2) • Holmes group: • Professional Development Schools (USA) en diverse varianten • Oxford Intership Scheme • Opleidingsschool (NL) • En nu zelfs… ‘uitwassen’: • Opleiding in en quasi louter door de school (lector wordt ‘opleider’ van ‘praktijkopleiders’) • Wij kiezen voor: PROFESSIONEEL ONTWIKKELENDE LEERSCHOOL (POLS)

7. 3. Wat is een POLS? Een partnerschap tussen een instituut voor lerarenopleiding en een basisschool met als missie: • De opleiding kandidaat-leerkrachten + • De professionele ontwikkeling van leerkrachten + • De professionele ontwikkeling van lectoren • I.f.v.de optimalisering van het leren van de leerling • vanuit een gerichte onderzoeksinstelling wordt gestreefd naar een verbetering van de onderwijsleerpraktijk (op opleiding én school) • school én opleiding werken vanuit een gedeelde visie op onderwijzen en leren en nemen samen de verantwoordelijkheid op voor het leren van allen én het bereiken van de opgelegde doelen (eindtermen, basiscompetenties, …) Samengevat: het leren van ALLE betrokkenen bevorderen

8. Pols: visie, missie en doelen • Visie en missie: het leren van alle betrokkenen optimaliseren (kloof theorie-praktijk / schoolontwikkeling / praktijkonderzoek / …) ‘de lerende school’, ‘professionele leergemeenschap’ • Doelen: • streven naar maximale leerresultaten voor alle leerlingen • streven naar de beste opleidingsomgeving voor a.s. lrk. • streven naar kwalitatief hoogstaande lkr. en opleiders • ondersteunen van toegepast, reflectief onderzoek • rekening houden met diversiteit, gelijke kansen voor lln. en lkr. • ontwikkelen van betere relaties met andere participanten • gelijktijdige vernieuwing van het vormings- en opleidingsaanbod (school én opleiding)

9. Pols: functies en kenmerken • Functies: • ondersteunen van het leren door de leerlingen • opleiden van toekomstige leerkrachten • bevorderen van professionele ontwikkeling van lkr. • bevorderen van praktijkgericht onderzoek • VIJF essentiële kenmerken (PDS-standards): • De lerende gemeenschap • Samenwerking • ‘Accountability’ en kwaliteitszorg • Organisatie, rollen en structuur • Gelijke kansen

10. POLS: Voordelen • Voordelen:Onderzoek wijst uit dat het ‘leren’ van àlle betrokkenen er beter van wordt (zie: Teitel, 2004)

11. POLS: … en valkuilen • Situationele factoren: • Onwil om samen te werken • Voorafgaande relaties en attitudes • Moeilijkheden i.v.m. een volgehouden financiële ondersteuning (beleidskeuze!) • De structurele dimensie: • Tekort aan formalisering • Gelijkwaardigheid en controle • Belangrijke rol van de directie • De procesdimensie: • Moeizaam of slecht verlopende communicatie • De relationele dimensie: • Spanningen binnen de deelnemende instituties • Tegengestelde doelstellingen tussen de instituties (‘botsing van culturen’) • Aanvankelijk wantrouwen en scepticisme • Het belang van échte sleutelfiguren • Het belang van informele ontmoetingen

12. 4. Implementatie van POLS (1) • Fasen daar naar toe: • A. Op de drempel (eerder ‘losse’ samenwerking) • B. Opstartfase (institutioneel engagement) • C. Volwaardige POLS Op dit moment: 6 scholen in fase B, 4 scholen in fase A En… scholen nemen nu zelf het initiatief om POLS te worden…

13. 4. Implementatie van POLS (2) • Erg ingrijpende verandering: daarom: • planmatig en systematisch (visieontwikkeling, creëren v.e. draagvlak, draagvlak verbreden, kleinschalig experimenteren) (zie Roelofs, 2000) • niet te snel (méérjarenplan) • haalbare doelen • kleinschalig begin (beperkt aantal scholen, beperkt aantal aspecten)

14. 5. POLS: rollen en taken

15. Implementatie 2006-2008 • Introductie van nieuwe rollen en taken: • Pols-stuurgroep (uitbreiding vertegenwoordiging, o.m. studenten) • Contactmentor (profielomschrijving en draaiboek) • Contactlector (profielomschrijving en draaiboek) • Coördinatiecel (permanent bereikbaar tijdens de schooluren) • Formalisering: • POLS-charter (ondertekend door school én opleiding) • POLS-contract (ondertekend door school én opleiding) • Nieuwsbrief (POLS-informatie, maar ook andere info) • Informatieronde scholengemeenschappen • Tweejaarlijkse gezamenlijke studiedag • Mentorenopleiding • Basisopleiding: van twee naar vijf reeksen per jaar (70 dln.) • Postgraduaat mentoren (aanvangsbegeleiding) • Terugkomdagen tijdens zelfstandige stages • Tweemaal per jaar: COM-COL-bijeenkomst • Nieuwe formule eindwerk • Thema: aangebracht door de scholen • Actieonderzoek, portfolio, … • Presentatie in de school • Eindwerkbeurs • Nieuwe stageformules • Zelfstandige eindstage voor elke student • Jumpstage (vrijwillige stage tijdens het begin van het schooljaar)

16. POLS: nieuwe uitdagingen voor de toekomst • Van informeren naar participeren • Meer praktijklectoren in de opleiding • Opleider in de school • Meer lectoren in de scholen • Bewuster werken aan de onderzoekscompetenties van (aanstaande) leraren • Naar een keurmerk voor POLS-scholen En… in de steigers: internationaal samenwerkingscontract met NL, POR, ZW en USA

17. POLS Darling-Hammond, L. (1994). Professional Development Schools. Schools for Developing a Profession. New York/London, Teachers College Press. Levine, M. (Ed.) (1998). Designing Standards that Work for Professional Development Schools. Washington, D.C., NCATE. Levine, M., & Trachtman, R. (Ed.) (2005). Implementing PDS Standards. Stories from the Field. Washington D.C., NCATE. NCATE (2001). Handbook for the Assessment of Professional Development Schools. Washingtong D.C. Roelofs, W. (2000). Opleidingsscholen primair onderwijs. Conceptuele vormgeving en innovatiestrategie. ‘s Hertogenbosch, KPC-groep. Roelofs, W. (2002). Van opleidingsscholen naar kennisnetwerken primair onderwijs. Aanzet tot een keurmerk voor professionalisering binnen scholen. ‘s Hertogenbosch, KPC-groep. Teitel, L. (2004). How Professional Development Schools Make a Difference: A review of Research. Washington, NCATE. Als je alles doet, zoals je het altijd al deed, krijg je wat je altijd al kreeg. Contact: paul.cautreels@kdg.be www.paulcautreels.cjb.net