220 likes | 361 Views
Mensen scholen in scholen voor mensen. COC-congres 17 oktober 2008. Opbouw. Deel 1: leerkracht zijn in tijden van performativiteit Intermezzo met anecdotes Deel 2: Kwetsbare professionaliteit of professionele kwetsbaarheid. Deel 1: Performativiteit in vogelvlucht.
E N D
Mensen scholen in scholen voor mensen COC-congres 17 oktober 2008
Opbouw • Deel 1: leerkracht zijn in tijden van performativiteit • Intermezzo met anecdotes • Deel 2: Kwetsbare professionaliteit of professionele kwetsbaarheid
Deel 1: Performativiteit in vogelvlucht • Performativiteitsdiscours = dominante wijze van denken en spreken over onderwijs • Kern: effectiviteit en efficiëntie worden de enige relevante criteria voor kwaliteitsevaluatie
Kwaliteit moet bewezen worden door middel van specifiek soort data (leerwinst; leerlingresultaten) • Kwaliteit = • wat meetbaar en vergelijkbaar is • Zie PISA • Zie buitenlandse voorbeelden: teacher proof materials • Wat de klant vraagt (dus “leeg” begrip) • Onderwijs = investering die (aantoonbaar) moet renderen (kenniseconomie)
Discours verandert werkelijkheid: gevolgen • De inhoudelijke discussie over goed onderwijs wordt opgeschort • Wat niet gemeten/vergeleken kan worden, wordt feitelijk onbelangrijk
3. Verhouding ouders/leerlingen – school/leerkrachten = economische contractrelatie (klant – producent) 4. Instrumentele en technische visie op het schoolse “productieproces” Leerkrachten gaan zichzelf op een welbepaalde manier “zien” en “gedragen”. Discours “doet” iets met mensen
INTERMEZZO • “Mijn favoriete leraar”
3. Kunnen leerkrachten wel effectief zijn? Kunnen ze (ooit) weten of ze effect hebben… en welk effect?
DEEL 2 (Pleidooi voor) KWETSBARE PROFESSIONALITEIT OF PROFESSIONELE KWETSBAARHEID
2.1. De professionaliteit van leraarschap • Centrale rol voor reflectieve houding en vaardigheid: • Onderwijssituaties zijn • Complex • Onvoorspelbaar • contextueel • de onontkoombaarheid van het oordelen
Voorbij het technische Professionaliteit van leraren heeft verschillende dimensies: • Technisch • Moreel • Politiek • Emotioneel
2.1.1. De technische dimensie • “hoe” en “wat”-vragen • Effectiviteit (en efficiëntie) als norm • = legitiem en belangrijk!
2.1.2. De morele dimensie • Technische vragen hebben morele consequenties • Kern: recht doen aan de educatieve nood van wie aan mijn zorg is toevertrouwd • Intrinsieke waardengebondenheid van onderwijs • Professioneel oordelen • “Taakopvatting” als onderdeel van professioneel zelfverstaan
2.1.3. Politieke dimensie • Morele en technische kwesties verbergen vaak politieke vragen • Vragen van macht, invloed en belangen • ≠ “vies woord” • ≠ neveneffect of marginaal fenomeen • = realiteit • Hoe zorg ik/zorgen wij ervoor dat we kunnen doen wat “best” is voor school/leerlingen?
2.1.4. Emotionele dimensie • Relatie van geëngageerde verantwoordelijkheid => emotionele “niet-onverschilligheid” • Emoties maken wezenlijk deel uit van professioneel leraarschap • Opleiding en nascholing: meer “oncomfortabele” situaties (i.p.v. welbevinden)
Uitsmijter: • Professioneel leraarschap vereist theoretische kennis • Voorwaarde om ZELF situaties te kunnen lezen, bevragen en beoordelen vooraleer te handelen • Kreet voor “meer praktijk” in de opleiding is perfect om vooral uitvoerende en afhankelijke “doeners” te krijgen
2.2. Kwetsbaarheid en professionaliteit • Kwetsbaarheid als fundamenteel kenmerk van professioneel leraarschap • Verschillende wijzen van ervaren (bronnen): • Geen/beperkte controle over werkcondities • Grenzen van doelmatigheid • Geen onbetwistbare basis om te oordelen
Professioneel omgaan met kwetsbaarheid? • Uithouden • Koesteren “in onderwijs en opvoeding gebeurt er altijd zowel meer als minder dan wat gepland was”
SLOT • Scholen voor mensen: idee van de professionele leergemeenschap • School als werk- en leerplek voor leerkrachten
Voorwaarden? • Veiligheid én uitdaging • Waardering voor meningsverschil en conflict • Valkuil: enkel samenwerken i.f.v. extern opgelegde agenda • “narratief spreken”: verhalen als vertrekpunt voor collegiaal/reflectieve dialoog