SADYZM SEKSUALNY

1. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 SADYZM SEKSUALNY Izabela Stankowska izastan@amu.edu.pl Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Poznań

2. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Wprowadzenie Celem prezentacji jest przedstawienie pojęcia parafilijnego zachowania seksualnego, jakim jest sadyzm seksualny. Omówione zostaną jego rodzaje, stadia, formy oraz przyczyny powstawania.

3. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Definicja (1) »Termin „sadyzm seksualny” wywodzi się od nazwiska francuskiego pisarza, markiza Donatiena de Sade; »» Wprowadził go do seksuologii w roku 1886 Krafft-Ebingi opisał, jako „doznawanie przyjemności seksualnej (włącznie z orgazmem) w wyniku aktów okrucieństwa i kar cielesnych doświadczanych na własnej osobie lub kiedy jest się świadkiem takich czynów na innych, czy są to zwierzęta, czy istoty ludzkie” (Krafft-Ebing, 1937 za:Million, Davis, 2005); »»» Sadyzm to „dynamiczne, chociaż nieświadome pragnienie, by pozbawić innych jakiejkolwiek przyjemności, by zabić ich radość i zabić ich oczekiwania”(Horney, 2000);

4. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Definicja (2) »»»» Sadyzm oznacza: zaburzenie preferencji seksualnych, polegające na odczuwaniu rozkoszy seksualnej w sytuacji seksualnej związanej z dominacją i bezwzględnym podporządkowanie partnera (Lew-Starowicz, Zdrojewicz, Dulko,2002); »»»»» W klasyfikacji ICD-10 zaliczany jest do zaburzeń osobowości i funkcjonowania dorosłych (F65.5.); »»»»»» Imieliński, sadyzm zalicza do odchyleń seksualnych w zakresie sposobu realizacji praktyk seksualnych (in modo), inaczej mówiąc polegających na wyborze szczególnej formy zachowania prowadzącego do uzyskania satysfakcji seksualnej; »»»»»»» Bürger-Prinz i Giese sadyzm określają jako zjawisko ogólne i podstawowe, mogące pojawić się na wszystkich etapach rozwojowych, w każdym wieku i w różnym nasileniu (Bürger-Prinz, Giese, 1976).

5. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Kryteria diagnostyczne Praktyki sadystyczne stają się patologiczne,gdy: » przestają być wyłącznie epizodycznym zachowaniem, »» podtrzymywane są przez minimum 6 miesięcy, »»» stanowią podstawową i główną formą zaspokajania potrzeby seksualnej, »»»» naruszają przyjęte normy np. kliniczną, funkcjonalną lub partnerską.

6. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Trzy rodzaje skłonności sadystycznych wg E. Fromm’a(Fromm, 1993) • Polegająca na uzależnianiu innych od siebie, w celu zdobycia nad nimi absolutnej i nieograniczonej władzy, uczynienia z nich jedynie narzędzi i „ugniatania ich jak glinę w ręku garncarza”; • Wypływająca z wewnętrznego pragnienia,by poza bezwzględnym rządzeniem innymi dodatkowo ich „eksploatować, wykorzystywać, okradać, patroszyć i wysysać z nich wszystko, co jadalne”, przy czym może odnosić się i do rzeczy materialnych i niematerialnych(np. emocji, motywacji); • Polegająca na zadawaniu innym bólu lub oglądaniu ich cierpienia; dotyczy zarówno cierpień fizycznych, jak i duchowych; pojawia się tu krzywdzenie czynne (poniżanie, wprawianie w zakłopotanie) lub oglądanie innych w poniżających i kłopotliwych sytuacjach.

7. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Trzy stadia sadyzmu(Gapik, 1997; Skowroński, 2003) Stadium I Charakteryzuje się ograniczaniem lub eliminacją gry wstępnej na rzecz różnych form znieważania partnera. Skłonności sadystyczne mogą się przejawiać np. w formie gryzienia, wykręcania rąk, ciągnięcia za włosy, itp. Stadium II Kontynuacja zachowań ze stadium I oraz ich nasilenie poprzez zmuszanie partnera/-ki do form zachowania, których nie chce realizować, np. niechcianego seksu oralnego, analnego, wiązania, różnych form upokarzania psychicznego, itp. Stadium III Upokarzanie i krzywdzenie partnera może całkowicie zastąpić stosunek płciowy; satysfakcja seksualna osiągana jest wówczas poprzez sam akt przemocy (krańcową formą jest zabójstwo z lubieżności)

8. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Treści popędu sadystycznego (Fromm, 1993) » Istotą popędów sadystycznych nie jest pragnienie zadawania bólu drugiemu człowiekowi. »»„Wszelkie znane nam, różnorodne postaci sadyzmu sprowadzają się do jednego istotnego impulsu, mianowicie chęci całkowitego owładnięcia drugą osoba, zrobienia z niej bezwolnego obiektu naszej woli, absolutnego dominowania nad nią, stania się jej Bogiem, który może uczynić z nią, co mu się żywnie podoba”. »»» Powyższy cel można zrealizować jedynie poprzez zadawanie bólu i cierpienia innemu człowiekowi oraz uczynienia z niego instrumentu - choć jest to wyłącznie środek prowadzący do jego osiągnięcia. »»»» Inaczej mówiąc: „rozkosz z zupełnego opanowania drugiej osoby (lub innych żywych obiektów) jest najistotniejsza treścią popędu sadystycznego”.

9. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Formy sadyzmu seksualnego wg Lew-Starowicza(Lew-Starowicz, 1988) FORMY 4.Psychiczne formy agresji sadystycznej 1.Sadyzm bierny 2.Sadyzm fantazyjny 3.Sadyzm agresywny

10. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 1. Sadyzm bierny • polega na wywoływaniu żalu i odczucia cierpienia partnerki/ partnera poprzez celowe i świadome unikanie zaspokajania jej/jego oczekiwań i pragnień seksualnych; • potrzeby partnerki/partnera są znane, jednak świadomie nie realizowane; • może również przyjmować formę odrzucenia partnera/partnerki w momencie jego/jej największego podniecenia, po uprzedniej świadomej prowokacji seksualnej; (Lew-Starowicz, 1988)

11. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 2. Sadyzm fantazyjny • polega na wyobrażaniu sobie zachowań sadystycznych wobec obiektów erotycznych, • treści sadystyczne ujawniają się w trakcie masturbacji lub współżycia, • ogranicza się zatem jedynie do świata fantazji i wyobraźni - nieujawniając się w konkretnych zachowaniach wobec partnera.

12. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 3. Sadyzm agresywny • „różne poziomy nasilenia agresji: od subtelnego wyrafinowania, poprzez poniżanie psychiczne, tyranizowanie, narzucanie nieakceptowanych przez drugą osobę zachowań seksualnych, aż do form destrukcyjnych wobec ciała partnera tj. bicie, kopanie, przypalanie, ranienie itp.” (Lew-Starowicz, 1988); • przyjmuje on różne, niczym nieogra-niczone formy, a jego przejawy są bardzo zróżnicowane; • jego skrajnie okrutne formy najczęściej występują u mężczyzn.

13. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 3a. Flagellantyzm Polegający na znajdowaniu przyjemności seksualnej w chłostaniu partnera. Fetyszem seksualnym są tu szczególnie nagie pośladki. 3b. Saliromania Skojarzenie sadyzmu z fetyszyzmem,polegające na celowym brudzeniu innej osoby. Wyróżniamy tu: • KOPROFILIĘ - bodźcem seksualnym jest kał i czynności z nim związane; • PISSING/ZŁOTY DESZCZYK – mocz, jako bodziec seksualny; • POLLUCJONIZM - brudzenie nasieniem ubioru kobiet; • STYGMATOFILIĘ –pragnienie nakłuwaniai/lub tatuowania piersi, narządów płciowych, pośladków lub innych części ciała (swojegolub partnera), powodując zabrudzenie ich krwią.

14. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 3c. Zoosadyzm Podniecenie seksualne wywołuje znęcanie się nad zwierzętami. 3d. Wampiryzm Rolę fetyszu pełni tu krew partnera seksualnego.Satysfakcję seksualną sprawia drapanie, gryzienie partnera oraz widok lub smak jego krwi. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do picia krwi, rozkawałkowywaniu i pożerania ciała partnera oraz mordem z lubieżności.

15. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 3e. Raptofilia Gwałt sadystyczny Odmiana sadyzmu, która polega na osiąganiu rozkoszy w trakcie gwałceniaofiary. • „Nie jest agresywną formą wyrażenia potrzeby seksualnej, lecz seksualną formą wyrażania agresji” (Mosher, 1991 za: Pospiszyl, 2005) • Ofiarą seksualizacji agresji jest osoba podobna do kogoś, kto: • przyczynił się do powstania poważnego urazu psychicznego u sprawcy, najczęściej w okresie dzieciństwa, • dręczył kiedyś sprawcę, co doprowadzało go do podniecenia seksualnego.

16. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 3f. Nekrosadyzm Rzadko występująca parafilia, która polega na osiąganiu satysfakcji seksualnej podczas bezczeszczenia zwłok. 3g. Mord z lubieżności Jest skrajną odmianą sadyzmu. Źródłem satysfakcji seksualnej jest mordowanie ofiar.

17. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 4. Psychiczne formy agresji sadystycznej (1) • występują znacznie częściej, niż fizyczne formy sadyzmu; • są dominującą formą sadyzmu u kobiet; • na ogół przyjmuje formy słowne – uderzające w godność partnera (Fromm, 1999);

18. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 4. Psychiczne formy agresji sadystycznej (2) • wyrażają się w ośmieszaniu, wyszydzaniu, dręczeniu i poniża-niu partnera poprzez zwiększanie wymagań, odtwarzanie doświadczeń seksualnych z innymi mężczy-znami, opowiadanie o zdradach, zmuszanie do obserwacji zdrad itp.; • jedną zodmian sadyzmu psychicznego jest dakryfilia, która polega na znajdowaniu przyjemności seksualnej w doprowadzaniu partnera do łez

19. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Sadyzm kochający? » Pojedyncze zabawy seksualne o charakterze sadystycznym mogą być urozmaiceniem związku partnerskiego i nie są identyfikowane jako parafilia. »» Sadyzm seksualny może być względnie wolny od destruktywności i łączyć się z przyjazną postawą wobec swego przedmiotu, jako wyraz szczególnej potrzeby symbiozy (Fromm, 1993). „Sadyzm jawi się często pod maską miłości. Panowanie nad drugą osoba w sytuacji, kiedy można głosić, że dominacja ta leży we własnym interesie tej osoby, często uchodzi za wyraz miłości; jednakże zasadniczym czynnikiem jest przyjemność płynąca z panowania nad kimś”.

20. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Przyczyny (1) • Mechanizmy wczesnodziecięce tj.: • ukształtowanie się agresywnej osobowości oralno-sadystycznej, • regresja do oralnego, analnego lub fallicznego okresu rozwoju libido (Million, Davis, 2005; Kępiński, 2003); • Ukształtowanie się osobowości antysocjalnej, w której dominuje brak poszanowania oraz tendencja do naruszania praw innych osób (Gapik, 1997); • Wpływ fantazji erotycznych (Gapik, 2006);

21. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Przyczyny (2) • Poczucie małej wartości; • Negatywne doświadczenia i niepowodzenia seksualne wywołujące wrogość wobec innych; • Warunkowana neurofizjologicznie mniejsza tendencja do zahamowań, wpływająca na skłonność do ryzykownych zachowań seksualnych (w tym również do sadyzmu) (Wincze, 2005); • Sadyzm jako wskaźnik zaburzeń psychicznych.

22. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Sadyzm seksualny w świetle badań Do praktyk sadomasochistycznych przyznaje się: »» 1% kobiet i 2% mężczyzn (badanie z 2001 roku na N=2743)(Izdebski, 2004); »» 1% respondentów (Lew-Starowicz,Raport Seksualności Polaków 2002)(www.pfm.pl); »» 1,8% badanych przed inicjacją seksualną (Izdebski, 2004); »» 2% kobiet i 5% mężczyzn (McCary, 1992 za: Lew-Starowicz, 2004); »» 14% kobiet świadczących usługi seksualne (biczowanie, kontakt z moczem i kałem) (Izdebski, 2004);

23. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 Bibliografia • Fromm, E. (1993). Ucieczka od wolności. Warszawa: Czytelnik • Fromm, E. (1999). Anatomia ludzkiej destrukcyjności. Poznań: Rebis • Gapik, L. (1997). Seksuologia – wybrane zagadnienia. W: Zb. Słomko(red.) Ginekologia (s. 395 – 424). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. • Gapik, L. (2006). Funkcjonowanie seksualne w normie i patologii. • http://www.ptt-terapia.pl/~ptt/przeglad/01/Gapik_01.pdf • Buarger-Prinz, H., Giese, H. (1976). Psychopatologia życia płciowego. W: H. Giese (red.). Seksuologia. Warszawa: PZWL • Horney, K. (2000). Nasze wewnętrzne konflikty. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis • Izdebski Z., Ostrowska, A. (2004). Seks po polsku. Zachowania seksualne jako element stylu życia Polaków. Warszawa: Muza • Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (1998). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków-Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne “Vesalius”. Instytut Psychiatrii i Neurologii. • Lew-Starowicz, Z. (2004). Encyklopedia erotyki. Warszawa: Muza S.A. • Lew-Starowicz, Z. (1988). Seks nietypowy. Warszawa: IWZZ • Million, T, Davis, R. ( 2005). Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa: IPZ • Pospiszyl, K. (2005). Przestępstwa seksualne. Warszawa: Wydawnictwo APS • Skowroński, D. (2003). Preferencje seksualne Polaków. Poznań: INTERFUND • Wincze, J. (2005). Ocena i leczenie nietypowych zachowań seksualnych. W: S. Leiblum, R. Rosen. Terapia zaburzeń seksualnych. Gdańsk: GWP • www.pfm.pl • ZDJĘCIA ZAMIESZCZONE W PREZENTACJI POCHODZĄ Z INTERNETU I NIE SĄ WŁASNOŚCIĄ AUTORKI.

24. PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 4/2008 SEXUAL SADISM Izabela Stankowska izastan@amu.edu.pl The Department of Psychotherapy and Health PromotionAdam Mickiewicz University - Poznań