ŞAP HASTALIĞI

1. ŞAP HASTALIĞI • Halkımız tarafından Tabak Hastalığı" da denilen şap hastalığı virus adı verilen çıplak gözle görülmeyen küçük canlılar tarafından meydana getirilen çift tırnaklı hayvanlara özgü bir hastalıktır.

2. ŞAP HASTALIĞI

3. KONAKÇILAR ~70 tür

4. Çeşitli sıcaklıklarda dayanıklılık

5. Çeşitli ürünler ve şartlardadayanıklılık

6. Çeşitli ürünler ve şartlardadayanıklılık

7. Sığırlarda çeşitli sekret ve ekskretlerde şap virusunun bulunma süreleri

8. Çeşitli materyallerde şap virusunun yaşama süreleri

9. Direk temasla bulaşma • % 95 • Aerosol bulaşma • Hayvan hareketleri • Klinik semptomlu • Hastalığı atlatmış

10. Türlerin virusa duyarlılıkları

11. Türlerin çevreye saçtıkları virus

12. İndirek bulaşma • Hayvan Pazarları*** • Hayvan nakilleri***CELEPLER*** • Kontamine materyaller ( Yem, ot, su vs..) • Süt kamyonları • Hastalığı takiple görevli sağlık personeli • Suni tohumlama ve embriyo transferi • İnsan ve konakçı olmayan hayvanlar vasıtasıyla bulaşma

13. Sığırda ağız lezyonları sonucu salivasyon

14. Düvede 1 günlük veziküller (+/-1 gün).

15. Dil üzerinde ve dişetinde 2-3 günlük veziküller

16. Damakta 3-4 günlük lezyonlar

17. Sığırda 4-7 günlük lezyonlar, iyileşme başlamış.

18. Dilde 3 günlük lezyonlar (+/-1 gün).

19. Dilde 3 günlük lezyonlar (+/-1 gün).

20. Tırnak arasında parçalanmamış vezikül 1-2 günlük (+/-1 gün).

21. 2-3 günlük tırnak arası lezyonu

22. 1 günlük

23. 1-2 günlük

24. koyunda 1-2 günlük

25. koyunda 1-2 günlük

26. Koyunda damakta 2 günlük lezyonlar (+/-1 gün).

27. 2-3 günlük

28. 2-4 günlük

29. 2-4 günlük

30. 4-7 günlük

31. 4-7 günlük

32. Koyunda damakta 4-7 günlük lezyonlar

33. Koyunda damakta 4-7 günlük lezyonlar

34. Koyunda damakta 4-7 günlük lezyonlar

35. 1-3 günlük

36. 1-3 günlük

37. Şap hastalığı değil

38. Hayvanlarda ilk belirti yüksek ateştir. • Bunu ağız mukozasında • ayaklarda • tırnak arası • memelerde veziküllerin oluşumu takip eder. .

39. Sığırlarda ağız lezyonları koyun, keçi ve domuzlardan daha şiddetlidir. • Veziküllerden dolayı ağızdan bol miktarda ip gibi uzayan salya akmaya başlar.

40. Daha sonra ağızda veziküllerden dolayı iştahsızlık ve depresyon görülür. • Şap virusunun en çok yayıldığı dokular özellikle ağız, ayak ve meme epitelidir.

42. Ağızda bol salya mevcut olup, mukoza kırmızı ve sıcaktır. Dil ve dudakların iç yüzeyinde, yanak, dişetleri ve damakta veziküllerin oluştuğu görülür

43. Koyunlarda klinik belirtiler hafif seyreder Virus miktarına bağlı olarak hastalığın inkubasyon süresi 2-14 gün arasında değişmektedir. •  Koyunlarda belirtiler sığırlardakine benzermektedir; fakat daha hafif seyreder ve bazen varlığı bile anlaşılamaz. • Ağızdaki lezyonlar küçük ve çabuk kaybolan niteliktedir. • Çoğu zaman ayaklar daha duyarlıdır, topallık klinik belirtilerin başında gelir

44. Öncelikli olarak hayvanın ağız içi, tırnaklar, memeler, işkembe de çeşitli (kesecikler) yaralarla karakterizedir. Hayvan, yaşına ve cinsiyetine göre hassasiyet gösterir. Şap hastalığının etkeni bir virüs olup, birbirinden farklı 7 tipi mevcuttur. Bunlar A, O, C, Sat 2, Sat 3 ve Asya 1 Tipi olarak adlandırır. Tiplerin içinde ayrıca çok sayıda alt tipler mevcuttur. Koruyucu aşılar buna göre hazırlanır.

45. BULAŞMA • Hasta hayvanların sağlamlara teması, idrar, gübre, süt, sparma ile bulaşma olur. • Ayrıca hastalık etkeninin bulaşmış olduğu deri, yem, yataklık, ot, su, bakıcı, nakil vasıtaları, hastalıklı etlerden yapılan salam, sosis, gibi ürünler ile fare, kuş, yılan, kaplumbağa, gibi taşıyıcılarla da bulaştırma mümkündür.

46. Şap, sürüler arasında direk temas ve havadaki virüsün teneffüs edilmesiyle bulaşıyor. • Sap virüsü, karada rüzgar yoluyla kilometrelerce uzaklara taşınabiliyor. • Suda ise mesafe daha da artıyor. • Hasta hayvanların hareket etmesi şapı ayrı sürülere bulaştırabiliyor. • Araçlar, aletler, tarım ürünleri ve insanlar da taşıma görevi görüyor. • Virüs uzun süre etlerde,iliklerde, iç organlarda ve pastörize edilmemiş ürünlerde yaşayabiliyor

47. HASTALIĞIN BELİRTİLERİ • İçi su dolu kabarcıklar ilk belirtiler. Diğer belirtiler arasında ise topallık, uyuşukluk, iştah kaybı ve sütten kesilme bulunuyor. Hastaların ağızlarından ip gibi salya akar, ateş 40 -41 C, ağız şapırdatması ve sütten kesilme, dilinde, dişetlerinde, dudağın iç kısmında mercimek veya fındık büyüklüğünde su keseleri (veziküller) görülür. • Takip eden günlerde ayak tırnak aralarında, memelerde, boynuz diplerinde, burunda enfekte yaralar oluşur.

49. Kültür ırkı sığırlarda ve körpe buzağılarda hastalık çok çabuk seyreder. • Hastalık belirtileri tam olarak meydana çıkmadan solunum güçlüğü ve kalp yetmezliğinden aniden ölebilirler.

50. Etkenin (Virüsün) Dayanıklılığı: • 1) Direkt güneş ışınları karşısında kısa zamanda harap olur.2) Isıya dayanıksız olup, 60- 65 oC de, 30 dak. 85 oC de ise derhal ölür.3) Çevre şartları: Etken, kuruluğu, soğuk ve karanlığı sever4) Sığır derisi ve kıllarda, 4 hafta; • Lastik çizmelerde, 14 hafta; • Samanda, 15 hafta; • Toprakta, 4 hafta; • Kuru otlarda ve danelerde, 5 ay hastalık yapma gücünü korur.5) % 3-5 Çamaşır Sodası; % 4-5 lik Sodyum Karbonat (Soda); 1 / 10 oranında sulandırılmış sirke gibi antiseptiklere karşı hassastırlar.