120 likes | 329 Views
Dozimetrija. (Osnovni pojmovi). B. Lali ć Poljoprivredni fakultet, Veterinarska medicina Univerzitet u Novom Sadu guto@polj.ns.ac.yu. 1. Pozadinsko zračenje - FON. Radioaktivno zračenje i materijali koriste se u medicini,industriji, istraživanjima,svakodnevnom životu.
E N D
Dozimetrija (Osnovni pojmovi) B. Lalić Poljoprivredni fakultet, Veterinarska medicina Univerzitet u Novom Sadu guto@polj.ns.ac.yu 1
Pozadinsko zračenje - FON Radioaktivno zračenje i materijali koriste se u medicini,industriji, istraživanjima,svakodnevnom životu Oprema koja koristi X zrake 2
Koji je mehanizam uticaja jonizujućeg zračenje na zdravlje? Prekidajući hemijske veze u kompleksnim molekulima kao što su DNK 3
DOZIMETRIJA -skup instrumentalnih i teorijskih metoda za proračun i merenje doze jonizujućeg zračenja kao mere dejstva zračenja na materiju. 4
APSORBOVANA DOZA- mera energije zračenja koju apsorbuje jedinična masa ozračene sredine Jedinica je Grej (Gy) D=dE/dm dE - apsorbovana energija jonizujućeg zračenja dm - masa apsorbenta INTEGRALNA APSORBOVANA DOZA–ukupna energija jonizujućeg zračenja apsorbovana u apsorbentu mase m Jedinica je J Dm D - apsorbovana doza jonizujućeg zračenja m - masa apsorbenta 5
EKSPOZICIONA DOZA(DOZA IZLAGANJA) –ukupno naelektrisanje svih jona istog znaka nastalih jonizacijom jedinične masevazduha pri prolasku upadnog fotona kroz vazduh Jedinica je C/kg X=dQ/dm dQ – naelektrisanje jona istog znaka dm - masa vazduha 6
NISU SVI ORGANI PODJEDNAKO OSETLJIVI NA DEJSTVO JONIZUJUĆEG ZRAČENJA I GRUPA (najneotporniji) - gonade, hematopoezni aparat, telo u celini II GRUPA - štitna žlezda, jetra, bubrezi, očno sočivo III GRUPA(najotporniji)- koža, prsti, kosti 7
EKVIVALENTNA DOZA–uvedena kako bi potpunije bili opisani efekti različitih vrsta jonizujućeg zračenja u različitim biološkim sistemima Jedinica je Sivert (Sy) H = D Q N D- apsorbovana doza Q - faktor koji opisuje razlike u biološkom efektu različitih vrsta zračenja N - proizvod svih ostalih faktora EFEKTIVNA EKVIVALENTNA DOZA–uvedena kako bi potpunije bili opisani efekti različitih vrsta jonizujućeg zračenja na pojedine organe Jedinica je Sivert (Sy) Hi wi Hi - ekvivalentna doza u posmatranim organima wi - težinski faktor za posmatrane organe 8
BRZINA DOZE – doza apsorbovana u jedinici vremena dD/dt Jedinica je Gy/s (J/kg s = W/kg) Ili doza ekspoziciona u jedinici vremena dX/dt Jedinica je C/kg s = A/kg Ili doza ekvivalentna u jedinici vremena dH/dt Jedinica je Sy/s DOZVOLJENA srednja jačina EKVIVALENTNE DOZE u Srbiji je 1,7 mSy tokom jedne godine 9
Radioaktivno zračenje i materijali – ekvivalentna doza Radon maksimalno 2 mSy godišnje X – zraci u medicini “snimanje” pluća 0,1 mSy mamografija 2-3 mSy “snimanje” abdomena 4 mSy CT 20 – 100 mSy tretman kancera 50 000 mSy 10