RUSIJA

1. RUSIJA Staljinizam i njegovo nasleđe Kraj SSSR-a i tranzicioni period Rusija pod Jeljcinovim ustavom i Putinovim predsjedništvom

2. Rusija - istorijsko nasledje • Više od 1.000 god. carizma – vlasti neograničene bilo kakvim ustavom • Pravo i zakon – instrumenti vladavine, a ne izvor i ograničenje vlasti i autoriteta • Tri glavne karakteristike: apsolutizam, patrimonijalizam, pravoslavlje • Pokušaji modernizacije: Petar Veliki (1682-1725), Katarina (1762-1796) • Ekonomska zaostalost i na početku XXv. – socijalna baza komunističke revolucije

3. Staljinskisistem (1924-1953) – komunističkitotalitarizam • Borba za Lenjinovo nasleđe: a) revolucionarna ljevica (“permanentna revolucija”) – L. Trocki b) reformistička desnica (“postepeni prelazak”) – N. Buharin c) “izvorni lenjinisti” – L. Zinovjev d) realisti – centristi (“socijalizam u jednoj zemlji”) – J. Staljin

4. Staljinskisistem (1924-1953) – komunističkitotalitarizam • Ekonomski sistem staljinizma: a) etatistička, komandna ekonomija b) planski sistem (“petoljetke”) c) ubrzana industrijalizacija (“heroji socijalističkog rada”) d) kolektivizacija sela (uništenje “kulaka”) e) sistem radnih logora (oko 20. miliona ljudi krajem 1930-ih)

5. Staljinskisistem (1924-1953) – komunističkitotalitarizam • Politički sistem staljinizma: a) birokratizovana partija – SKP b) tajna policija – NKVD c) potpuna ideološka kontrola d) kult vođe “svjetskog proletarijata” e) oslanjanje na teror – masovni i selektivni

6. Staljinskisistem (1924-1953) – komunističkitotalitarizam • Razmjere terora 1936-1939.: a) likvidacija većine vođa Oktobar. revolucije (Trocki, Zinovjev, Buharin, Kamenjev, Radek) b)likvidacija kasnijih saveznika (Kirov, Smirnov, Ordžonikidze, Ježov, Jagoda…) c)strijeljano 1.108 od 1.966 delegata XVII kongresa partije iz 1934. d) strijeljano 98 od 139 članova i kandidata CK SKP(b) sa XVII kongresa iz 1934.

7. Staljinskisistem (1924-1953) – komunističkitotalitarizam • Razmjere terora 1936-1939.: e) poubijano oko 37.000 oficira kopnene vojske i oko 3.000 oficira mornarice f) ubijeni 4 od 6 maršala SSSR-a, 14 od 16 generala armije, svih 8 admirala mornarice g) ubijeno preko 20.000 pol. Komesara u vojsci i svi oficiri španskog građ. Rata h) u logorima 1936-1938. umrlo ili ubijeno oko 2 miliona ljudi

8. Post-totalitarizam nakon Staljina (1953-1985) • Ekonomska stagnacija – stope rasta FOR MORE INFO...

9. Duga tranzicija • Tranzicija započela u jednoj (SSSR) – završila u drugoj zemlji (Rusija) • Jedna od najdužih tranzicija • Tranzicija koju je inicirao režim odnosno režimski lider • U stvarnosti - tritranzicije • Ishod nijedne nije postignut sporazumno

10. Prva tranzicija (1985-1991) – slom komunizma i SSSR-a • Raspored snaga: a) umjereni reformisti – Gorbačov b) radikalni reformisti – Jeljcin, Jakovljev c) čvrstorukaši – Ligačov d) demokratska opozicija – Saharov • Perestrojka • Glasnost • “Novo mišljenje” u spoljnoj politici

11. Prva tranzicija (1985-1991) – slom komunizma i SSSR-a • Prvi polu-slobodni izbori nakon Oktobarske revolucija – mart 1989. • Kongres narodnih deputata • Gorbačov – politika “balansa” • Liberalizacija bez demokratizacije • Državno pitanje – sovjetski federalizam • Neuspjeli državni udar – avgust 1991. • Beloveški sporazum – nestanak SSSR-a

12. Druga tranzicija (1991-1993) – predsjednik protiv parlamenta • Novi raspored snaga: a) pro-tržišni reformisti–izvršna vlast (Jeljcin) b) anti-tržišni zakonodavci – Vrhovni sovjet • Odlaganje institucionalizacije (ustav+izbori) - ekonomska liberalizacija • Vladavina dekretima 1991-1992. • Pat-pozicija i sukob 5-7. oktobra 1993. • Jeljcinova pobjeda – topovima na parlament

13. Trećatranzicija (1993-1999) – super-predsjedničkisistem • “Oktroisani” ustav – decembar 1993. • Predsjedničko-parlamentarni sistem (M.Shugart) • Checks and balances – debalans u korist predsjednika • Dvostruka institucionalna nadležnost nad vladom – odgovornost prema parlamentu i predsjedniku

14. Trećatranzicija (1993-1996) – super-predsjedničkisistem • Dvodomni parlament: Duma + Savjet Federacije • Mogućnost raspuštanja od strane predsjednika – izbor vlade • Može oboriti vladu – ne može postaviti novu • Kombinovani izborni sistem • Nestabilizovani partijski sistem • “Ustavna izborna autokratija” (L.Shevtsova)

15. Putinova era – nekonsolidovana demokratija • Jeljcinova “abdikacija” 1999. i faktičko “nasleđivanje” vlasti • Izborna legitimacija novoga lidera • Putin – “lider-arbitar-stabilizator”? (Shevtsova) • Super-predsjednički sistem – osnov institucionalnog uređenja sadašnje Rusije • Nove tendencije – ograničenje federalizma?

16. Postojeći ustavni poredak • Kombinacija prezidencijalizma i parlamentarizma • Predsjednik se bira neposredno • Najviše 2 uzastopna četvorogodišnja mandata • Predsjednički dekreti: • Moraju biti u skladu sa zakonom • Ne mogu biti ukinuti zakonom

17. Izvršna vlast • Predsjednik imenuje premijera • Duma mora da ga potvrdi u jednom od bar tri uzastopna glasanja • Ako ga ne potvrdi predsjednik mora da raspusti donji dom i raspiše izbore • Duma može dva puta uzastopno da traži ispitivanje povjerenja vladi • Ako se ne izglasa nepovjerenje – ili izbori ili smjena vlade

18. Predsjednik • Široke nadležnosti • Savjet bezbjednosti • Državni savjet • Društveni savjet

19. Vlada • “Nepolitička” vlada menadžera • Proces racionalizacije – 16 ministarstava

20. Parlament • Donji dom – državna duma • 450 članova • Izborni sistem je bio mješoviti sa cenzusom od 5 posto • Od 2007. proporcionalni sa cenzusom od 7% • Gornji dom – Savjet federacije: • 166, članova, po 2 • Do 2000. godine članovi šefovi izvršne i zakonodavne vlasti na republičkom nivou • Guverneri i zakonodavna tijela imenuju svoje predstavnike koje mogu da opozovu (89 teritorijalnih jedinica)

21. Parlament • Predsjednički veto • Zakonodavni proces

22. Ustavni sud • 19 sudija koje imenuje predsjednik, potvrđuje Savjet Federacije • Ustavnost rada predsjednika

23. Državna duma, 2011. Ujedninjena Rusija – 238 komunisti – 92 Pravedna Rusija – 64 LDP - 56

24. Izbori za predsjednika

25. Izbori 2012.