inhaalslag 2009-2014

1. inhaalslag 2009-2014

2. start

3. Nederland heeft een goed onderwijssysteem. Maar, er is maatschappelijke zorg over de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs. Achtergrond

4. Waar komt die zorg vandaan? veel studenten na po weinig basisvaardigheden taal en rekenen krijgen in vo gaat taal en rekenen ergens anders over wat ze geleerd hebben wordt in het onderwijs niet onderhouden er is geen aansluiting van vakken tussen sectoren de samenleving vraagt meer basiskennis van taal en rekenen de gedachte komt vanuit het idee 'vroeger was alles beter!’. Achtergrond Pabo studenten bleken basisvaardigheden taal en rekenen onvoldoende te beheersen. Je kunt hen daar niet zomaar de schuld van geven omdat:

5. start

6. behoud en uitbouw van kwaliteit van het onderwijs op termijn het niet aansluiten van onderwijssectoren verlies van kennis en vaardigheden tijdens de (leer)loopbaan het gemiddeld slechter presteren van betere leerlingen t.o.v. hooggetalenteerden in andere landen onvoldoende beheersen van de basiskennis en -vaardigheden voor taal en rekenen. Bij taal gaat het met name om leesvaardigheid. Achtergrond Waar gaat die zorg over?

7. Hierop is geen eenduidig antwoord te geven. Uit (inter)nationele onderzoeken blijkt het Nederlandse onderwijs van een behoorlijk niveau. Op dit moment vinden we dat er vooral bij taal en rekenen een tandje bij kan worden gezet. Niet omdat u het in het verleden verkeerd hebt gedaan, maar omdat maatschappelijke en politieke ambitie nu een zwaarder accent legt bij de taal- en de rekenvaardigheden. Achtergrond Is die zorg terecht?

8. Achtergrond • Wat kan beter? • Taal en rekeneisen overheid variëren per sector (termen, domeinen, mate detail) en sluiten onvoldoende aan • Onvoldoende onderhoud of verdieping van basisvaardigheden • Onderwijsprogramma’s niet doorlopend • Onvoldoende aansluiting lesmethoden • Onvoldoende aansluiting toetsen en examens • Onvoldoende (gespecificeerde) informatie over instromende leerling • eenduidige ijkpunten taal en rekenen Referentieniveaus taal en rekenen

9. OCW heeft een expertgroep advies gevraagd wat leerlingen van taal en rekenen moeten kennen en kunnen, van basisonderwijs tot hoger onderwijs en uitstroom naar de beroepspraktijk. Resultaat: referentiekader taal en rekenen (Over de drempels met taal en rekenen). Achtergrond • Expertgroep • Vervolgens zijn de raden (PO, VO, MBO) door OCW om advies gevraagd. Op basis daarvan zijn aanpassingen gemaakt. • Resultaat: definitief referentiekader taal en rekenen (Referentiekader taal en rekenen).

10. benodigde of na te streven kennis en vaardigheden • hoe onderdelen aansluiten • te onderhouden kennis en vaardigheden • te verdiepen kennis en vaardigheden • per niveau een opklimmende moeilijkheidsgraad in basiskennis en –vaardigheden.

11. Vertaling naar onderwijstypen

12. Referentiekader Voordelen van referentiekader • efficiëntere en effectievere onderwijsprogramma's • inhouden in diverse sectoren sluiten beter aan (voorkomen herhalingen, of erger, hiaten) • duidelijker wat uw leerlingen moeten kennen en kunnen • er is 1 kader met 1 taal voor alle sectoren • handvat om taal- en rekenbeleid op uw school opnieuw te doordenken. • voor het vervolgonderwijs is eenvoudiger vast te stellen waar • remediëring nodig is, • onderhoud volstaat, • doorgewerkt kan worden richting beoogde eindniveau.

13. Referentieniveaus taal Opbouw referentieniveaus taal • vier fundamentele niveaus • niveaus hebben een opklimmende moeilijkheidsgraad • elk fundamenteel niveau omvat het voorgaande niveau • bij behalen van een fundamenteel niveau is het volgende niveau het streefniveau.  Taaldomeinen • Mondelinge taalvaardigheid (gesprekken, luisteren, spreken) • Leesvaardigheid (lezen van zakelijke teksten en lezen van fictionele, narratieve en literaire teksten) • Schrijfvaardigheid • Begrippenlijst en taalverzorging.

14. Taal opgave 1 • Erna vond autosleutels op straat. • Guus leidt de bezoekers rond. • Heb jij je ook zo geërgerd? • In de voorband zat een verroestte spijker.

15. beheersing • Erna vond autosleutels op straat. • Guus leidt de bezoekers rond. • Heb jij je ook zo geërgerd? • In de voorband zat een verroestte spijker. Groep 8 1% Vmbo 4 gl/tl 1% Havo 4 5% Vwo 4 37%

16. Taal opgave 2 • Dat zijn oude sleeën. • Ik lust wel een patatje. • Kijk maar in die blikken trommel. • Oma draagt een haarbant.

17. beheersing • Dat zijn oude sleeën. • Ik lust wel een patatje. • Kijk maar in die blikken trommel. • Oma draagt een haarbant. Groep 8 73% Vmbo 4 gl/tl 88% Havo 4 94% Vwo 4 99%

18. Referentieniveaus rekenen Opbouw referentieniveaus rekenen • twee van elkaar te onderscheiden kwaliteiten • fundamentele kwaliteiten: richten zich op basale kennis en inzichten en op een meer toepassinggerichte benadering van rekenen • streefkwaliteiten: bereiden al voor op de meer abstracte wiskunde • elke kwaliteit (fundamenteel en streef) heeft drie niveaus • er is geen 4e niveau voor rekenen: dat is wiskunde. Rekendomeinen • Getallen • Verhoudingen • Meten en Meetkunde • Verbanden.

19. rekenen opgave 1 Welk bedrag hieronder is ongeveer 12 ¾ miljoen euro? • € 12074000 C. € 12340000 • € 12251000 D. € 12740000

20. Beheersing ... Welk bedrag hieronder is ongeveer 12 ¾ miljoen euro? • € 12074000 C. € 12340000 • € 12251000 D. € 12740000 Groep 8 74% Vmbo 4 gl/tl 89% Havo 4 94% Vwo 4 99%

21. rekenen opgave 2 • Op bijgevoegde landkaart staat een wandelroute van 30 km • Op de kaart is deze route 15 cm • Op welke schaal is de route getekend? • 1:2 C. 1:50.000 • 1:50 D. 1: 200000

22. Beheersing Op welke schaal is de route getekend? • 1:2 C. 1:50.000 • 1:50 D. 1: 200000 Groep 8 9% Vmbo 4 gl/tl 13% Havo 4 21% Vwo 4 53%

23. Wat gaat u merken van het referentiekader? • leerlijnen, tussendoelen, leerlingvolgsystemen en toetsen (ook eindexamens) worden afgestemd op referentiekader • uitgevers maken additioneel materiaal en leeswijzers op basis van referentieniveaus • in vo: alle leerlingen moeten een rekentoets afleggen (onderdeel van eindexamen) • hulp en ondersteuning via verschillende steunpunten.

24. 2009 - 2014 De Inhaalslag

25. Wat staat u te doen? • Bewust te worden van en ervaren dat er noodzaak is om het taal- en rekenbeleid (opnieuw) te doordenken; • Belang inzien dat een vernieuwd taal-en rekenbeleid voor uw schoolorganisatie, de docenten en leerlingen kansen biedt tot een verbetering van het onderwijsaanbod en het leerrendement; • Betrokken raken bij deze ontwikkeling en hierin uw eigen verantwoordelijkheid nemen; • Bekwaam te worden om bewust en met kennis van zaken verantwoorde interventies te plegen ten behoeve van het vernieuwen van het taal-en rekenbeleid binnen uw schoolorganisatie.

26. Waar moet u over nadenken en wat moet u weten? • Wat is de huidige stand van zaken t.a.v. taal- en rekenbeleid binnen uw schoolorganisatie? • Welke relatie bestaat er tussen de leeropbrengsten van uw leerlingen/studenten en hun taal- en rekenvaardigheid? • Op welke wijze wordt er binnen uw schoolorganisatie expliciet of impliciet aandacht besteed aan taalgerichte vakdidactiek of rekenvaardigheid en door wie? • Welke ambitie t.a.v. taal-en rekenbeleid past binnen uw schoolplan en hoe kan die ambitie vorm krijgen? • Wie binnen uw organisatie is de aangewezen persoon / zijn de aangewezen personen om het taal- en rekenbeleid vorm te geven?

27. Welke concrete keuzes moet u o.a. maken? Rekenaanbod • alle ‘reken’ vakken betrokken? • alleen wiskunde? • apart vak rekenen? Taalaanbod • alleen docenten Nederlands of ook andere docenten? • alle leerlingen? • alle achterstandsleerlingen RT? • alle leerjaren? • alleen onderbouw?

28. Wat is nodig om deze concrete keuzes te realiseren? • extra formatie • stuurgroep reken en/of taal • overleg voorafgaand en vervolg onderwijs • reken- of taalcoördinator • (bij)scholing docenten • diagnose- en toetsinstrumenten • leerlingvolgsysteem • nieuwe methoden

30. Referentiekader Meer informatie? • www.taalenrekenen.nl: actuele informatie voor alle sectoren over het referentiekader. U kunt zich daar abonneren op nieuwsberichten. • www.schoolaanzet.nl/: specifieke informatie taal en rekenen voor primair onderwijs. • www.mbosteunpunttaalenrekenen.nl/: specifieke informatie taal en rekenen voor middelbaar beroepsonderwjis. • i.o. www.vosteunpunttaalenrekenen.nl: specifieke informatie taal en rekenen voor voortgezetonderwijs. • www.vo-raad.nl