Mbështetje për përputhjen e Statistikave të Shqipërisë me Standartet e BE

1. Mbështetje për përputhjen e Statistikave të Shqipërisë me Standartet e BE Përmirësimi i vlerësimeve të PBB vjetore me metodën e prodhimit dhe të Ekonomisë së Pavrojtuar Elirjeta Pepaj 20 Shkurt 2014

2. Përmbajtja: 1. Objektivat e IPA 2007 2. Aktiviteti 1: PBB me metodën e prodhimit 2.1.Burime të reja të dhënash dhe përmirësimi i atyre ekzistuese 2.2. Zhvillimi i metodave të reja të PBB 3. Aktiviteti 4: Gjithëpërfshirja 3.1. Metoda Tabulare e Eurostat 3.2. Metoda dhe burime sipas llojit të gjithëpërfshirjes 3.3. Metoda e Inputit të Punës 3.4. Metoda “Franz” 4. Përmirësime të ardhshme

3. 1. Objektivat e projektit IPA 2007 Objektivat e përgjithshëm: PBB (P) • Identifikimi dhe përmirësimi i burimeve të reja dhe ekzistuese të të dhënave dhe metodologjive për vlerësime më të besueshme të Llogarive Kombëtare Vjetore (A.1) • Përmirësimi i metodave dhe i mbulimit të Ekonomisë së Pavrojtuar (EPV) në mënyrë që të sigurohet gjithëpërfshirja (A.4)

4. 2. Aktiviteti 1 (A.1) PBB me metodën e prodhimit (1/4) Zhvillimi i pyetësorëve të rinj dhe përdorimi i burimeve të reja të të dhënave: • Dizenjimi dhe përfshirja e “Aneksit Statistikor” në pasqyrat financiare vjetore të njësive institucionale  një vlerësim më të mirë të Prodhimit(P1) dhe Konsumit Ndërmjetës (P2). • Dy pyetësorë të rinj: 1. Për Bankat e nivelit të dytë 2. Për aktivitetet e kompanive të Sigurimit • Përdorimi i të dhënave të Censusit të Ndërmarrjeve Jo-bujqësore 2010  përditësimi i Regjistrit të Ndërmarrjeve (RN)përmirësimi i vlerësimeve duke dhënë një pamje më të plotë të gjithë ekonomisë si dhe reduktuar numrin e ndërmarrjeve pa informacion.

5. 2. Aktiviteti 1 (A.1) PBB me metodën e prodhimit (2/4) Përmirësimi i burimeve ekzistuese të të dhënave: • Përmirësimi i Anketës Strukturore pranë Ndërmarrjeve (ASN) mbështetur në kërkesat e Llogarive Kombëtare, duke: • Përfshirë pyetje të detajuara lidhur me informacionin e nevojshëm për të vlerësuar Prodhimin(P1) dhe Konsumin ndërmjetës (P2) • Pyetje të tjera mbi punësimin që lejojnë vlerësimet dhe analizat e punësimit në njësi ekuivalente me kohë të plotë (FTE); • Përfshirja në fushën e mbulimit të aktiviteteve të Arsimit dhe Shëndetësisë private si dhe vlerësimi i tyre sipas koncepteve të ESA 95;

6. 2. Aktiviteti 1 (A.1) PBB me metodën e prodhimit (3/4) Përmirësime në teknikat statistikore: • Përdorimi i një klasifikimi më të detajuar të ndërmarrjeve të vogla, sipas punësimit dhe shitjeve • Implementimi i teknikave të reja të imputimit të pjesshëm dhe atij të plotë mbështetur mbi produktivitetin, prodhim për inpute pune • Përmirësime cilësore të vlerësimeve bazuar në analiza të thella të raporteve: • Prodhim /Konsumi Ndërmjetës • Vlera e shtuar /për të punësuar (Produktiviteti)

7. 2. Aktiviteti 1 (A.1) PBB me metodën e prodhimit (4/4) Përmirësime në metodologji: • Implementimi i metodës së re për vlerësimin e sektorit financiar sipas koncepteve të ESA 95 (S12); • Vlerësimi i FISIM në përputhje me Rregulloret e Këshillit 448/1998; • Përpilimi i vlerësimeve në nivel më të detajuar klasifikimi të NACE Rev 1.1, duke kaluar nga niveli A25 i aktiviteteve ekonomike në A60. • Përmirësimi i vlerësimeve të EPV duke aplikuar metoda dhe burime të reja.

8. 2. Aktiviti 4 (A.4) Ekonomia e Pavrojtuar Identifikimi i të gjitha llojeve të EPV: • Bazuar në metodikën Tabulare të EUROSTAT u përcaktuan cilat janë tipet e që mund të vlerësohen në Shqipëri për të përmirësuar gjithëpërfshirjen; Axhustimet e Gjithëpërfshirjes në PBB (P) janë bërë sipas: • Llojit • Sektorëve Institucionale • Aktivitetit ekonomik Metodika Tabulare e Eurostat është e rëndësishme pasi: • Mundëson një vlerësim më të plotë dhe sistematik për të siguruar gjithëpërfshirjen në PBB; • Lehtëson krahasimet midis vendeve lidhur me axhustimet dhe metodat e përdorura për gjithëpërfshirjen e Llogarive Kombetare.

9. Keqraportimi Të tjera Të paregjistruar Të paanketuar METODIKA TABULARE E EUROSTAT (N1-N7) Mangësi të tjera statistikore Prodhues qëllimisht të paregjistruar Prodhues të paregjistruar (aktivitete ilegale) Prodhues që nuk u kërkohet të regjistrohen Prodhues legal të pa anketuar Sipërmarrës të regjistruar të pa anketuar Keqraportimi nga Prodhuesit N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7

10. 3. Aktiviteti 4. Burimet dhe metodat e EPV

11. 3. Aktiviteti 4. Metoda e Inputit të Punës (MIP) • Përdorimi i të dhënave të Anketës së Forcave të Punës (AFP) si një burim i ri dhe më i përshtatshëm për punësimin në Shqipëri për implementimin e MIP në vlerësimet e tipeve (N1) dhe (N6); • Aplikimi i metodës së Inputit të Punës për të gjitha degët e ekonomisë, duke përfshirë edhe arsimin dhe shëndetësinë private (me përjashtim të Bujqësisë dhe Administratës Publike);

12. 3. Aktiviteti 4. Metoda e Inputit të Punës (MIP) MIP mbështetet në hapat e mëposhtëm: • Vlerësohet oferta e inputeve të punës në PBB për aktivitetet ekonomike dhe sipas madhësisë së ndërmarrjeve nga anketat pranë familjeve dhe/ose burimeve të tjera demografike; • Vlerësohen kërkesa e inputeve të punës dhe prodhimi ose vlera e shtuar për njësi pune, për të të njëjtat aktivitete dhe madhësi ndërmarrje nga anketat e ndërmarrjeve; • Shumëzimi i inputeve të punës me raportet për njësi për të vlerësuar prodhimin dhe vlerën e shtuar sipas aktivitetit ekonomik;

13. 3. Aktiviteti 4. Metoda e Inputit të Punës (MIP) Axhustimet e burimeve Për përkufizimet, klasifikimet dhe nivelin e popullatës Punësimi vlerësohet në të vetë-punësuar dhe të punësuar me pagesë, Nga stoqe në flukset vjetore, nga persona në punë , si dhe të tjera axhustimee) ) Integrimi i burimeve Ana e Kërkesës: Anketat pranë Ndërmarrjeve dhe të dhëna administrative Ana e Ofertës: Anketat pranë familjeve dhe burime demografike Krahasimi i inputeve të punës Kërkesa dhe oferta e punësimit (të punësuar të paregjistruar) Shumëzimi me Vlerën e shtuar/ Njësi pune E korigjuar për keqraportim

14. 3. Aktiviteti 4 Tipet N3, N4 dhe N5 • Vlerësimi i ndërtimeve të kryera nga familjet për përdorim të vet (N3) bazuar në të dhënat e Anketës së Buxhetit të Familjeve; • Analiza të diferencave të vlerësimeve të Llogarive Kombëtare dhe atyre të ASN lidhur me ekonominë e vrojtuar (N4+N5); • Numri i personave legal dhe sipërmarresve të regjistruar që janë të përfshirë në vlerësimet e Llogarive Kombëtare por jo në Anketa: • Vlerësime të kryera për axhustimet konceptuale dhe të konsistencës

15. 3. Aktiviteti 4 Metoda Franz Aplikimi për herë të parë i metodës Franz për Nënraportimin e Prodhimit (N6): Metoda u aplikua për mbi ndërrmarrjet SME me jetëgjatësi mbi një vit aktitivitet X - Vlera e shtuar për të punësuar e derivuar nga rezultatet e anketave të ndërmarrjeve Kontrolle të koherencës midis të ardhurave të vetë-punësuarve dhe kompesimit të të punësuarve Vlerat për të punësuar të korrektuara për nënraportim të prodhimit bazuar në hipotezën që të ardhurat e të vetë-punësuaritduhet të jetë të paktën të barabarta me kompensimin mesatar i të punësuaritme pagesë. X’ – Prodhimi dhe vlera e shtuar e rivlerësuar Kur niveli i të ardhurave të vetë-punësuarit është më i vogel se niveli i kompensimit për të punësuarit me pagesë, të ardhurat rivlerësohen dhe me të njëjtën vlerë axhustohet edhe prodhimi dhe vlera e shtuar.

16. 3. Aktiviteti 4 (A.4) • Pas analizave të metodologjive/praktikave të përdorura në vendet e tjera dhe mundësive për t’i përshtatur në kushtet specifike të ekonomisë shqiptare  vlerësimi i mangësive statistikore, N7 në: • Tregëti; • Hotele and restorante; • Transporti rrugor i pasagjerëve; • Shërbime të tjera personale; **Vlerësimet janë performuar duke u mbështetur në vlerësimet e ekspertëve mbi përqindjen e bakshisheve të vendeve fqinjë dhe duke i përshtatur ato për Shqipërinë.

17. Axhustimet e GjithëpërfshirjessipasSektorëveInstitucionale %

18. 4. Përmirësime të ardhshme • Përdorimi i të dhënave të Censusit të Popullsisë 2011 • Përdorimi i AFP dhe ABF të revizionuara me rezultatet e Censusit të Popullsise • Matja e aktiviteteve ilegale (në vazhdim me projektin IPA 2011) • Vlerësimi i Shërbimeve të Zotëruesve të Banesave (në vazhdim me IPA 2011 dhe FMN) • Përdorimi i tabelave Burim-Përdorimeve për EPV • Përmirësimi i vlerësimeve në sektorin e energjisë (në vazhdim me FMN) • Vlerësimet me çmime konstante (IPA 2009 dhe FMN) • Inkorporimi i klasifikimit të ri të aktiviteteve ekonomike NACE Rev 2 • Implementimi i ESA 2010 (në vazhdim IPA 2011, IMF) • Gjithë punimet e mësipërme do të influencojne PBB dhe është konsideruar si një praktikë e mirë ndërkombëtare që publikimi i gjithë këtyre revizionimeve të bëhet në mënyrë të koordinuar me qëllim që të mos keqorientohen dhe bëhen konfuzë përdoruesit e të dhënave.

19. Ju faleminderit!