300 likes | 506 Views
Wijnproeverij Giro d’Italia. Licata Vini, Alfred en Anita 11 November 2004. Vlaamse Club 2004. Agenda. 19: 30 Inleiding Alfred & Anita Historiek De reglementering Geografie en klimaat Het etiket De wijnstreken Piemonte Toscanië 20:30 Proeverij André Poës.
E N D
WijnproeverijGiro d’Italia Licata Vini, Alfred en Anita 11 November 2004 Vlaamse Club 2004
Agenda • 19: 30 Inleiding Alfred & Anita • Historiek • De reglementering • Geografie en klimaat • Het etiket • De wijnstreken • Piemonte • Toscanië • 20:30 Proeverij André Poës
Historiek en reglementering Alfred Wilms
Een beetje Italiaanse (wijn) geschiedenis:Lang geleden... • 8ste eeuw v.c: Etrusken: ontstaan van een industrie • Grieken noodgedwongen naar Massala. • 2de eeuw v.c: Gouden eeuw onder de Romeinen • Verbod op de bacchanalen • Wijn ? Vermengd met • warm zeewater • koriander, nootmuskaat, kaneel en honing (zuurtegraad) • “in mari mori muri mori necesse est” • Jaren 300: Christendom • heilige en plechtige drank (Bloed van Christus) • Inzet van de teloorgang van de wijnbouw • 476 : Val van het romeinse rijk • Nog enkel kleinschalige wijnbouw
Een beetje Italiaanse (wijn) geschiedenis:15de tot en met de 19de eeuw • Renaissance: opkomst van Genua, Florence, Venetië • Weer een markt voor edele wijnen • Import van Bordeaux, Bourgondië, Rijn en Donau wijnen • Opkomst van families zoals Antinori, Frescobaldi • Italiaans wijngoed: overleefd (amper) dank zij de kloosters • 19de eeuw: opleving • Ontwikkeling van Barolo, Brunello, Chianti • Wijnbouwscholen • Wijnmakers: Gancia, Cinzano, Bolla • De succes pendule
Een beetje Italiaanse (wijn) geschiedenis:20st eeuw • Situatie na de 2de wereldoorlog : de pizza wijn • Aanplantingen: alles gericht op volume (10 kg à 15kg per voet) • In de kelder: oud materiaal, gebruik van Sloveense tonnen, geen kennis van het vinificatie proces etc… • Ruggesteun Franse wijnindustrie (wegvallen van Algerijnse fustwijn) • De oceaan van Chianti • 1970 een trend, 1980 een streven, 1990 een obsessie, 2000 een verworvenheid: kwaliteitswijn • Visionaire wijnbouwers (Angelo Gaia, Giacomo Bologna,Ceretto,…) • De Franse paradox
Een beetje Italiaanse (wijn) geschiedenis:20st eeuw • 1970 to 2000 • Trend eerst in Toscanie, dan Piemonte, dan heel Italië • Wijnoppervlakte: van 2.000.000 ha in 1970 tot 800.000 ha in 2000 • Rendement vermindering: van 10/15 kg tot 1 à 3kg per voet • Herintroductie van oude Italiaanse druivensoorten (Vb:Taurasi in Campania, Amarone in Venetië) • Introductie van Franse druivensoorten (Merlot, Syrah, Cabernet sauvignon) • Import van ultra moderne wijnvinificatie methoden en massieve investeringen in materiaal • En meer : zie bespreking AOC • Gevolg • Nationale consumptie: Van 110l tot 55l per persoon met behoud van wedde:>) • Export: x 2 in hl • Italiaanse wijnen veroveren stilaan terug de wereld.
AOC: De Italiaanse wijnregelingenDOC • Ontstaan: 1963 (vrij laat) • Vini da tavola • DOC: Denominazione di Origine Controllata • Regels betreffende herkomst, samenstelling, wijnbereiding (vinification) en opvoeding (élevage) • Einde 1970: meer dan 300 DOC’s • Italiaanse toestanden • Top-DOC’s niet te onderscheiden van mindere goden • Bepaalde DOC’s allicht « gekocht » • Controle? U zei?
AOC: De Italiaanse wijnregelingenDOCG, DOC • 1980 • Vini da tavola • DOC: Denominazione di Origine Controllata • DOCG: Denominazione di Origine Controllata e Garantita • Regels nog strikter: maximale rendementen, verlening van de verouderingsperiode, samenstelling uit verschillende druivensoorten,… • Een gemiste kans • Dubieuze top wijnen zoals Albani di romagna, Asti Spumante, Vernaccia di san gimignano erkent als DOCG • Over-reglementering
AOC: De Italiaanse wijnregelingen • Na 1980 • « Buik van vol » voor bepaalde creatieve wijnbouwers: laxisme, bureaucratie, over-reglementering was meer een rem dan een hulp! • Voorbeelden • Chianti DOCG: verplichte assemblage van sangiovese en canaiolo nero, trebbiano (ugni blanc) et malvasia (rood en wit). • Brunello DOCG: opvoeding van 5 jaar • Barolo DOCG: opvoeding in grote vaten (kleine vaten Franse eik niet toegelaten) • Ontstaan van de Super toscans (later uitgebreid naar andere streken) • Introductie van Franse druivensoorten in de assemblage • of 100% sangiovese, of, of,of ….. • Verkocht als Vino da Tavola
AOC: De Italiaanse wijnregelingenDOCG, DOC,IGT • Resultaat • Meer en meer Vini da Tavola verdrongen DOCG’s naar de klasse « goedkope wijn » • 1990 – 1995 : de oplossing: IGT • Introductie van IGT: Indicazione geografica typica • Erkende cépages (herkomst), vinificatie en élevage niet gereglementeerd. • Versoepeling van de DOCG en DOC wetgeving
AOC: De Italiaanse wijnregelingenDOCG, DOC,IGT • Herhaling, ten dage (2002): • Vino da Tavola: tafelwijn + nog een bende creatievellingen • Licata voorbeeld: Insieme – Altare Elio (Piemonte): 50€ • IGT Herkomst • DOC Strikt (256 DOC - 11% van de Italiaanse wijn) • DOCG Strikter (23 DOCG - <3%)
Italiaanse wijnstreken in een notedop Anita Sempels
Kort overzicht • Belangrijkste producent ter wereld: 55 000 000 hl • 1/5 van het totaal volume wijn geproduceerd ter wereld • 59.37 l/jaar/inwoner • Grootste uitvoerder van wijn ter wereld • 2 000 000 wijngaarden • 200 wijngebieden • 400 erkende druivensoorten ( in werkelijkheid ~1000 )
Geografie en klimaat 1500 km van N -> Z • Ruggengraat: Apennijnen van Genua tot de punt van de laars • Povere gronden zijn ideaal voor wijnbouw: (N) graniet, klei, kalk, (centrum) kleischisten en grind, (Z) vulkanische gronden • Vruchtbare Povlakte: rijst, maïs, enz. Italië is geen eeuwig zonnig en warm land! • Vasteland-klimaat d.w.z. strenge winters, warme zomers, veel kans op hagel: Noorden tot grens Toscanië • Tussen-klimaat d.w.z. koude winters en hete zomers: midden Italië • Middellandse zeeklimaat d.w.z. zachte winters en hete droge zomers: zuiden en de eilanden
De Italiaanse wijnetikettering • DOCG, DOC, IGT, Vino da tavola • Geografische herkomst: b.v. Barolo (een dorp), Chianti (een gebied), Sangiovese di Romagna (een streek): alle DOCG en DOC-wijnen zijn herkomst-wijnen. De naam van een beroemde stad mag niet vermeld worden op een IGT of tafelwijn etiket (Barco Reale di Carmignano) • « Classico »: 12-tal deel-streken (Chianti Classico) • « Vigna » + naam domein: druiven en rijping op 1 domein, verschillende druivensoorten apart gevinifieerd en eventueel daarna samengevoegd. • « Superiore »: 52 DOC’s mogen deze term gebruiken (verwarring tussen kwaliteitsaanduiding en geografisch gebied) • wijnjaar
De Italiaanse wijn-etikettering (vervolg) • « Riserva »: garantie voor langere kelderrijping bv. 5 j. waarvan max. 2 j. in houten vaten en min. 6 md. op fles voor Brunello di Montalcino Riserva • Naam van de wijnbouwer • Inhoudsmaat, alcohol gehalte, datum van op-fles • Fiscaal zegel (rood bandje): verplicht voor DOCG wijnen • De druivensoort (sangiovese, trebbiano, enz.)
De wijnstreken van Italië 20 autonome regio’s 5 secties • Noordwesten: Val d’Aosta, Piemonte, Lombaria, Liguria • Noordoosten: Veneto, Friuli-Venezia Giulia, Trentino, Alto Adige • Midden: Emilia-Romagna, Marche, Abruzo, Molise, Toscana, Umbria, Lazio • Zuiden: Campania, Puglia, Basilicata, Calabria • Eilanden: Sicilië en Sardinië De beste regio’s zijn Piemonte en Toscanië, gevolgd door Veneto en Friuli-Venezia maar elke regio produceert wel enkele « pareltjes » Belangrijk bij de beoordeling! Italië heeft aparte druivensoorten die men elders zelden aantreft dus moeilijk om te vergelijken met andere landen
Piemonte Een van de meest belangrijke rode-wijnstreken van de wereld (90% rood) De meest prestigieuze streek van Italië: 35 DOC en 4 DOCG wijnen Aan de voet van de bergen : Alpen en Apenijnen Alba op dezelfde breedtegraad dan Bordeaux maar: Alba : Vasteland-klimaat Bordeaux: Zeeklimaat Bekende wijnen: • Beroemd rood trio: Barolo, Barbaresco en Nebbiolo d’Alba gemaakt van de Nebbiolo-druif (Max 1% van de aanplantingen in Piemonte). • Gattinara en Ghemme van Nebbiolo/Vespolina/Bonarda • Barbera van de Barbera-druif • Wit: Cortese di Gavi DOCG (Cortese-druif) en Asti Spumante (mousserende wijn van de witte Muscat-druif)
Piemonte (vervolg) BAROLO DOCG • Zeer stevig, tanninerijk en alcoholrijk • Gemaakt van de Nebbiolo-druif nabij het dorpje Barolo in Zuid-Piemonte • De beste hebben 10-15 jaar ligtijd nodig • Karakteristieke granaatrode kleur en een rijk bouquet dat gemakkelijk herkend kan worden BARBARESCO DOCG • Grote wijn, eveneens van de Nebbiolo-druif • De ondergrond in Barbaresco maakt een fijnere en elegantere wijn mogelijk NEBBIOLO D’ALBA DOC • Minder structuur dan zijn 2 beroemde broertjes en sneller op dronk • Gemakkelijk te combineren met een gerecht
Piemonte (vervolg) BARBERA D’ASTI en BARBERA D’ALBA DOC • De Barbera druif is in Piemonte massief aangeplant (meer dan 50%) • Mooie wijn wanneer laag rendement en juiste vinificatietechniek • Tamelijk stevig en fruitig • Op hun best na 3 à 7 jaar • Straks proeven! Barbera d’Alba Trevigne van Domenico Clerico uit Fatiga
Toscanië • Zeer belangrijk gebied voor rode wijn: sterke concurentie tussen Piemonte en Toscanie voor de 1ste plaats • Typisch Toscaanse landschap: wijngaarden gescheiden door olijfbomen • Dominante rode druivensoort: Sangiovese Straks proeven! Rosso Sant’Antimo DOC 100% sangiovese grosso • Beroemdste wijnen: Chianti Classico, Brunello di Montalcino, Vino Nobile di Montepluciano (allemaal DOCG) • Andere rode wijnen: San Gimignano DOCG, Carmignano DOCG, Pomino DOC en Morellino di Scansano DOC (uit de Maremma streek) Straks proeven! Morellino di Scansano van Fattoria Le Pupille • Witte druivensoort: vooral Vernacchia Straks proeven! Vernacchia di San Gimignano van Panizzi DOCG
Toscanië (vervolg) CHIANTI en CHIANTI CLASSICO DOCG • Waarschijnlijk de meest beroemde Italiaanse wijn en vandaag nogal onderschat (reputatie van de 60er, 70er jaren). • Midden-Toscanië 160 km (n ->z), groter dan Bordeaux streek • Hemelsbreed verschil tussen Chianti in dikbuikige fles met raffia (pizza wijn) en Chianti Classico Riserva: Opbrengst Chianti 58,5 hl/ha – Chianti Classico 49 hl/ha! • Samenstelling: Sangiovese (75% tot 100%), Canaiolo nero, Trebbiano toscano en Malvasia • Belangenvereniging « Consorzio Chianti Classico » : zwarte haan op gouden achtergrond 7 DEELSTREKEN Chianti Rufina, Chianti Colli Fiorentini, Chianti Colli Senesi, enz. Zéér goede kwaliteit geleverd door de families Frescobaldi en Antinori
Toscanië (vervolg) Brunello di Montalcino DOCG • Zuiden van Sienna rond de gemeente Montalcino • 100% Sangiovese grosso • Krachtige tanninerijke wijn, zéér lang houdbaar • Rosso di Montalcino: jongere wijnstokken of minder goed jaar Vino Nobile di Montepluciano DOCG • Prugnolo gentile (kloon van Sangiovese) + andere druivensoorten • Achterstand kwaliteit op Chianti en Brunello: te hoog rendement en soms harde tannines
De andere 18 regio’s • … een andere keer Over naar de proeverij!