RESPIRATORNI SISTEM KOD KORNJAČA

1. RESPIRATORNI SISTEM KOD KORNJAČA Karanović Dunja 384/06

2. Najveći deo energije potrebne za obavljanje aktivnosti kornjače, kao i za održanje njihove morfološke organizacije, dobija se razgradnjom složenih organskih molekula u oksidativnimprocesima.

3. Plućni organiu unutrašnjosti tela (obezbeđena stalna vlažnost respiratorne površine). Respiratorni medijum je vazduh. • Unutrašnji položaj pluća-postojanje složenog sistema kanala sa skeletnom, hrskavičavom, potporom kojima se vazduh iz spoljne sredine doprema do respiratorne površine pluća. • Usno-ždrelna duplja je u vezi sa spoljnom sredinom preko spoljnih nozdrva i hoana (unutrašnjih nozdrva). • Dušnik (trachea) komunicira sa ventralnim delom ždrela preko otvora (glottis). • Od dušnika vode dve primarne bronhije do dva plućna krila koja su izdeljena na komore (faveoli) grupisane oko centralnog kanala (mesobronchus).

4. Sa ovakvom građom pluća kaornjače su na stupnju između veoma razgranatih pluća sisara i prostih kesastih pluća vodozemaca. • Za pluća kornjača je karakteristično dvosmerno isprekidano kretanje vazduha preko respiratorne površine što obezbeđuje konzervaciju vode, što je od posebne važnosti za suvozemne kornjače.

5. Kod vodenih kornjača su razvijeni i dopunski procesi razmene gasova sa spoljašnjom sredinom, pre svega zbog nedostupnosti atmosferskog kiseonika u pojedinim fazama njihovog životnog ciklusa (produžen boravak pod vodom, hibernacija). Tada ulogu respiratornog medijuma preuzima voda. • Kornjača koje nemaju dermalne skeletne elemente i rožne derivate mogu vršiti razmenu gasova preko dobro vaskuolizirane kože. • Neke kornjače mogu razmenjivati gasove sa vodom preko usnoždrelne sluzokože ili sluzokože kloakalnih burzi (džepova).

6. Kretanje vazduha kroz pluća je složeno. Pluća su vezana za karapaks oklopa i za visceralne (unutrašnje) organe. Specijalno razvijenim mišićima omogućena je promena zapremine visceralne duplje. Ovi mišići su često u vezi sa skeletom ekstremiteta. • Inspiracija vazduha u pluća je pasivan proces koji se dešava usled dejstva gravitacije na unutrašnje organe; stvara se negativan pritisak oko pluća i dolazi do njihovog širenja. • Ekspiracija je aktivan proces koji se obavlja uz aktivnost mišića. • Pokreti ekstremiteta uvećavaju ventilacioni kapacitet, uvlačenje ekstremiteta olakšava izdah, a izvlačenje udah.

7. U vodi je situacija nešto drugačija. Ekspiracija se vrši pasivno usled pritiska vode, a aktivnost mišića je neophodna za inspiraciju. • Kada se nađu na kopnu pojedine vodene kornjače zadržavaju dah prilikom kretanja i dišu samo kada se ne kreću. • Druge aktivno ventiliraju pluća dok se kreću ali i kada se potpuno zatvore u oklop (nezavisnost lokomocije i ventilacije). • Crvenouhe kornjače u ovakvim prilikama plitko dišu pri lokomociji a dublje dišu kada miruju, što ukazuje na moguću vezu između mehanizma lokomocije i ventilacije pluća.

8. RITAM UDISANJA I IZDISANJA VAZDUHA Suvozemne kornjačekontinuirano udišu i izdišu, sa malim pauzama između. Kod vodenih kornjača se smenjuju periodi intenzivne ventilacije(na površini vode) i dugog zadržavanja daha (pod vodom). Ovakav ritam ventilacije zadržavaju i kada se nađu na kopnu. • VENTILACIJA PLUĆA Prednji delovi pluća se rapidno ventiliraju, aposteriornekomore jako sporo . Tako je raspored gasova u plućima vrlo nehomogen, do izjednačavanja, homogenosti vazduha, dolazi pri zadržavanju daha, apnei.

9. Pluća vodenih kornjača služe i za kontrolu plovnosti. Zbog toga kornjače koje imaju upalu pluća teško i nespretno plivaju. • Pojedine kornjače koje nemaju masivan oklop imaju znatno manja pluća u odnosu na svoje vodene srodnike sa teškim oklopom. • Kloakalne burze takođe pomažu u kontroli plovnosti, jer mogu menjati zapreminu vode u njima.