Fundusze Europejskie w Polsce w latach 2004 – 06 oraz 2007 - 13

1. Fundusze Europejskie w Polsce w latach 2004 – 06 oraz 2007 - 13

2. System prawny - UE Podstawę prawną wdrażania funduszy we wszystkich państwach UE w latach 2007-2013 stanowią: • Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego • Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności  i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 • Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE)nr 1783/1999 • Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady a dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1784/1999 • Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) 1164/94 • Rozporządzenie (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT)‏

3. Krajowe dokumenty strategiczneNPR i NSS NPR 2004-2006 Narodowy Plan Rozwoju NSS 2007-2013 Narodowa Strategia Spójności Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO)‏

4. Krajowe akty prawneNPR i NSS – główne zmiany NPR 2004-2006 NSS 2007-2013 Główne akty prawne i dokumenty strategiczne • Ustawa o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 r. • Rozporządzenie Rady Ministrów z 22 czerwca 2004 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z 6 grudnia 2006 r. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia - przyjęte w drodze uchwały Rady Ministrów Uelastycznienie systemu W perspektywie finansowej 2007-2013 zrezygnowano z regulowania szeregu kwestii dotyczących wdrażania funduszy europejskich poprzez dokumenty o randze rozporządzeń, jak miało to miejsce w perspektywie finansowej 2004-2006. Obecnie zagadnienia te regulowane są przez Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego, wydawane na podstawie Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, co sprawia, iż w razie potrzeby ewentualne zmiany wprowadzane są szybciej. System stał się bardziej elastyczny i wrażliwszy na potrzeby podmiotów zaangażowanych we wdrażanie funduszy europejskich.

5. Szczegółowe zagadnienia dotyczące wdrażania funduszy europejskich uregulowane zostały w Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego System prawny - wytyczne Przykładowe zagadnienia uregulowane w wytycznych horyzontalnych : • Wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności • Wytyczne dotyczące gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej • Wytyczne dotyczące projektów inwestycyjnych, w tym generujących dochód • Wytyczne w sprawie ocen oddziaływania na środowisko • Wytyczne dotyczące informacji i promocji • Wytyczne dotyczące komitetów monitorujących • Wytyczne dotyczące procesu kontroli • Wytyczne w zakresie ewaluacji • Wytyczne w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wniosków o płatność do Komisji Europejskiej • Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sposobu postępowania w razie wykrycia nieprawidłowości Przykładowe zagadnienia uregulowane w wytycznych dotyczących programów operacyjnych: • Wytyczne w zakresie kontroli realizacji PO IiŚ • Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO IiŚ • Wytyczne w zakresie wdrażania projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej w ramach PO KL • Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki • Wytyczne w zakresie procesu kontroli dla Instytucji Pośredniczących i Wdrażających dla PO IG • Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach PO RPW

6. System instytucjonalny NPR i NSS NSS 2007-2013 • Minister Rozwoju Regionalnego (MRR) – odpowiedzialny za programowanie i zarządzanie krajowymi programami rozwojowymi finansowanymi z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności oraz za koordynację regionalnych programów operacyjnych • ministrowie sektorowi – Instytucje Pośredniczące, odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów PO • inne instytucje pełniące funkcję Instytucji Pośredniczących I i II stopnia • Zarządy Województw – Instytucje Zarządzające RPO NPR 2004-2006 • Minister Rozwoju Regionalnego (MRR) – pełniący funkcję Instytucji Zarządzającej dla 5 programów operacyjnych (ZPORR, SPO RZL, SPO WKP, SPOT, PO PT)‏ • Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – pełniący funkcję IZ dla SPO Rybołówstwo… oraz SPO Restrukturyzacja… • ministrowie sektorowi – Instytucje Pośredniczące, odpowiedzialne za wdrażanie poszczególnych priorytetów PO • w ramach ZPORR 16 Instytucji Pośredniczących w urzędach wojewódzkich • inne instytucje pełniące funkcje Instytucji Wdrażających

7. Działania i instytucje NSS 2007-2013 • 136 działań we wszystkich krajowych programach operacyjnych • 397 działań w Regionalnych Programach Operacyjnych • 149 instytucji zaangażowanych we wdrażanie programów operacyjnych (Ministerstwa, Urzędy Marszałkowskie, Agencje Rządowe (np. PARP), inne instytucje podległe ministrom (np. Ośrodek Przetwarzania Informacji, Centrum Unijnych Projektów Transportowych, Władza Wdrażająca Programy Europejskie) Urzędy Wojewódzkie (jako Instytucje Pośredniczące w Certyfikacji), NFOŚiGW, WUP-y, Polska Organizacja Turystyczna, GIKS, Urzędy Kontroli Skarbowej NPR 2004-2006 • 99 działań we wszystkich programach operacyjnych (łącznie z rolnictwem i rybołówstwem • 123 instytucje zaangażowane we wdrażanie programów operacyjnych (Ministerstwa, Urzędy Marszałkowskie, Agencje Rządowe (np. PARP, ARiMR), Urzędy Wojewódzkie oraz NFOŚiGW

8. Wielkość środków z funduszy UE w latach 2004-2006 i 2007-2013 2004-2006 2007-2013 UE 94% UE 80,6% Polska 6% Polska 19,4% Unia Europejska – 346,5 mld EUR Polska – 67,3 mld EUR Unia Europejska (2000-2006) – 213,0 mld EUR Polska – 12,8 mld EUR

9. Programy Operacyjne NPR 2004-2006 oraz NSS 2007-2013 Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 Narodowa Strategia Spójności 2007-2013 SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw PO Innowacyjna Gospodarka PO Kapitał Ludzki SPO Rozwój Zasobów Ludzkich SPO Transport PO Infrastruktura i Środowisko Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 16 Regionalnych Programów Operacyjnych PO Pomoc Techniczna PO Rozwój Polski Wschodniej SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich PO Pomoc Techniczna PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Strategia Wykorzystania Funduszu Spójności

10. Podział środków pomiędzy programy operacyjne 2007-2013

11. Linia demarkacyjna W celu uniknięcia wielokrotnego finansowania tych samych operacji ustalono dokument określający możliwość wsparcia dla poszczególnych typów projektów - linię demarkacyjną. Przyjęte kryteria rozgraniczenia: • wartość projektu • beneficjenci • charakter projektu (tematyka, lokalizacja, skala oddziaływania)‏ Dodatkowo na etapie wdrażania projektów stosuje się mechanizmy kontrolne zapewniające przestrzeganie zasad demarkacji.

12. Rodzaje projektów Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju wskazuje na następujące typy projektów: Projekty indywidualne – projekty o strategicznym znaczeniu dla realizacji programu, wskazywane przez instytucję zarządzającą zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez Komitet Monitorujący (PO IŚ, PO IG, PO RPW). Projekty systemowe – polegające na dofinansowaniu realizacji zadań publicznych określonych w odrębnych przepisach (PO KL, PO IG). Projekty wybierane w trybie konkursowym

13. Projekty indywidualne umieszczane są na indykatywnej liście indywidualnych projektów kluczowych. Obecność projektu na liście nie jest gwarancją otrzymania wsparcia. Otrzymanie finansowania warunkowane jest spełnieniem kryteriów ustalanych przez Komitet Monitorujący. Beneficjenci projektów, które znalazły się na indykatywnej liście indywidualnych projektów kluczowych i podpiszą pre-umowy na realizację projektów mogą korzystać ze wsparcia doradców zewnętrznych, które finansowane jest ze środków PO PT. Indywidualne Projekty Kluczowe

14. Zgodnie z Rozporządzaniem Rady nr 1083/2006 Instytucja Zarządzająca zobowiązana jest do prowadzenia: kontroli systemowych, dotyczących prawidłowości funkcjonowania systemu wdrażania (weryfikacja zadań delegowanych do Instytucji Pośredniczącej I lub II stopnia kontroli projektów (weryfikacja wydatków-wniosków o płatność oraz weryfikacja realizacji projektu). Za zagadnienia horyzontalne dotyczące kontroli odpowiada Instytucja Koordynująca NSS. System kontroli

15. Audyt Funkcję Instytucji Audytowej pełni minister właściwy do spraw finansów. W praktyce funkcję tę sprawuje Główny Inspektor Kontroli Skarbowej – podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, przy udziale Departamentu Certyfikacji i Poświadczeń środków UE (MF) oraz Urzędów Kontroli Skarbowej. Do zadań Instytucji Audytowej należy: • przeprowadzenie audytu zgodności w celu weryfikacji systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego i zapewnienia jego skutecznego funkcjonowania (Na podstawie sprawozdania IA Komisja Europejska wydaje pozytywną Opinię na temat zgodności systemów co jest warunkiem uruchomienia pierwszych płatności okresowych.) • prowadzenie audytu operacji na podstawie stosownej próby • wydawanie opinii na temat systemu zarządzania i kontroli i przedkładanie Komisji Europejskiej rocznych sprawozdań dotyczących wykrytych braków • przedkładanie Komisji Europejskiej deklaracji częściowego lub ostatecznego zamknięcia pomocy wraz z oceną zgodności z prawem i prawidłowości wydatków • przedkładanie Komisji Europejskiej oceny zasadności wniosku o wypłatę salda końcowego wraz z końcowym sprawozdaniem audytowym

16. Obieg środków KE • Płatności zaliczkowe • Płatności okresowe • Płatności salda końcowego NBP Budżet państwa Dysponent • projekty „własnych” jednostek budżetowych • projekty własne • dotacje rozwojowe dla: • beneficjentów • IP, IP II • IZ RPO (Minister Rozwoju Regionalnego)‏

17. Certyfikacja wydatków Certyfikacja wydatków oznacza potwierdzenie ich prawidłowości oraz zapewnienie, że: • zostały dokonane zgodnie z obowiązującymi zasadami wspólnotowymi i krajowymi, • poniesiono je w związku z projektami wybranymi do finansowania • poniesiono je zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie dla danego programu operacyjnego Certyfikacji wydatków dokonują Instytucje Pośredniczące II stopnia, Instytucje Pośredniczące, Instytucje Zarządzające i Instytucja Certyfikująca

18. Instytucja Certyfikująca działa w strukturze Ministerstw Rozwoju Regionalnego i jest funkcjonalnie niezależna od Instytucji Zarządzających. W przypadku Regionalnych Programów Operacyjnych IC deleguje część swoich funkcji do Instytucji Pośredniczących w Certyfikacji, które umiejscowione są w Urzędach Wojewódzkich. Do zadań Instytucji Certyfikującej należy: opracowanie i przedłożenie KE poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność poświadczanie, że zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi, deklaracja wydatków jest dokładna systemy księgowe wiarygodne i dokumentacja weryfikowalna utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji prowadzenie ewidencji kwot odzyskiwanych i wycofanych Instytucja Certyfikująca

19. Monitoring Dla każdego programu operacyjnego powoływany jest Komitet Monitorujący. Sprawuje on wraz z Instytucją Zarządzającą nadzór nad postępami we wdrażaniu Programu Operacyjnego w oparciu o wskaźniki finansowe a także wskaźniki produktu, rezultatu i oddziaływania. Do innych zadań Komitetu Monitorującego należy: • zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów do realizacji, • kontrola osiąganych celów i analizowanie rezultatów • analizowanie i zatwierdzanie sprawozdań z wdrażania programu • rozpatrywanie i zatwierdzanie zmian programu operacyjnego oraz decyzji KE w sprawie wkładu funduszy W procesie monitoringu podstawową rolę odgrywa system KSI SIMIK 2007-13

20. Krajowy System Informatyczny ds. Monitorowania i wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Rejestracja wniosków i umów o dofinansowanie, obsługa wniosków o płatność, kontrola projektów Dane o programach, dużych projektach, prognozy płatności, generowanie raportów i zestawień Dane o nieprawidłowościach i kwotach odzyskanych System Informatyczny - KSI

21. Ewaluacja Badania ewaluacyjne zlecane są przez instytucje zaangażowane w system wdrażania funduszy UE na każdym jego poziomie. Krajowa Jednostka Oceny umiejscowiona w MRR jest odpowiedzialna za ewaluację prowadzoną na poziomie Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia oraz za opracowanie standardów i koordynację ewaluacji na poziomie poszczególnych Programów Operacyjnych. W wykonywaniu tych obowiązków KJO współpracuje z: • Komisją Europejską • Instytucją Koordynującą NSRO • Instytucjami Zarządzającymi

22. SFC 2007 System informatycznej wymiany danych pomiędzy państwem członkowskim a KE Narodowa Strategia Spójności Programy operacyjne Plany finansowe i prognozy Opisy systemu zarządzania i kontroli Wnioski o płatności pośrednie Wnioski o dofinansowanie dużych projektów Sprawozdania roczne i końcowe Sprawozdania audytowe Wymiana danych z KE – SFC 2007

23. Informacja i promocja Obowiązki państw członkowskich w zakresie dostarczania informacji o działaniach współfinansowanych ze środków UE określa Rozporządzenie Rady 1083 i Rozporządzenie Komisji 1828 (implementacyjne). Polska zdecydowała się na jednolitą strategię komunikacji obejmującą wszystkie programy i fundusze oraz spójny system identyfikacji wizualnej oparty na wspólnym dla wszystkich programów znaku graficznym.

24. Gdzie szukać informacji? www.mrr.gov.pl • www.funduszeeuropejskie.gov.pl • Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich (PIFE)‏ • Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiegoul. Mazowiecka 15, 50-412 Wrocławinfolinia 0 801 700 008tel. (071) 776 95 01; (071) 776 96 51fax (071) 77 69 315e-mail: pife@dolnyslask.plwww.fundusze.dolnyslask.pl

25. Dziękuję za uwagę. • MichałGodlewski • DepartamentInformacji, PromocjiiSzkoleń • MinisterstwoRozwojuRegionalnego • michal.godlewski@mrr.gov.pl