AVUSTURYA EĞİTİM SİSTEMİ

1. AVUSTURYA EĞİTİM SİSTEMİ 080625003 AYŞE ÇAĞIL KARABUĞA 080625004 BAHAR DİNÇSOY

2. AVUSTURYA TARİHİ Önemli bir geçmişi olan Avusturya 1867 yılında Macaristan'la birleşerek Avusturya-Macaristan İmparatorluğunu kurdu. Ancak 1. Dünya Savaşı sonunda alınan yenilgi sonucu 12 Kasım 1918 tarihinde Viyana'da oluşturulan Geçici Ulusal Meclis, Avusturya'da cumhuriyet ilan etmiştir. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu böylece Avusturya ve Macaristan olmak üzere bağımsız cumhuriyetler haline gelmiştir.

3. AVUSTURYA’NIN DEMOGRAFİK YAPISI VE SOSYAL SİYASAL YAPILANMASI Köklü bir tarihe ve kültürel mirasa sahip olan Avusturya, tarih boyunca Avrupa’nın önemli ülkelerinden biri olmuş dünyada bilim ve sanat hayatına önemli katkılar yapmış bir ülkedir. Güney Avrupa’nın ortasında yer almaktadır. Ülkenin yüz ölçümü 83.859 km², nüfusu 2005 sayımına göre 8.131.400’dür.

5. AVUSTURYA’NIN DEMOGRAFİK YAPISI VE SOSYAL SİYASAL YAPILANMASI Avusturya 9 eyaletten oluşan federal bir cumhuriyettir. Başkenti Wien(Viyana), resmi dili Almancadır. Nüfusun %65’i kentlerde, %35’i köylerde yaşamaktadır.

6. AVUSTURYA’NIN DEMOGRAFİK YAPISI VE SOSYAL SİYASAL YAPILANMASI • Avusturya yüksek gelir grubuna girer. İnsani gelişmişlik endeksine göre dünyada 162 ülke arasında 16. sıradadır. • İdari yönden eyaletlere dayalı yönetim yapılanmasına sahip olan ülkede hem merkezi hem de yerel yönetim anlayışı belli düzeyde uygulanmaktadır. Eğitim yönetimi ve denetimi merkezi hükümet ve eyaletler arasında paylaşılmıştır.

7. AVUSTURYA’NIN DEMOGRAFİK YAPISI VE SOSYAL SİYASAL YAPILANMASI Nüfus hızla yaşlanmaktadır ve yakın bir zamanda hızla düşeceği hesaplanmaktadır. Ülkenin ileride ihtiyaç duyacağı nitelikli iş gücünün yabancılar ve göçmenler tarafından karşılanacağı tahmin edilmektedir. Bugün bile sayıları 710.926’ya çıkan yabancıların içinde %18’i Türk’tür.

9. EĞİTİM SİSTEMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Avusturya eğitim sisteminin ve geleneksel parasız devlet okullarının temelleri, İmparatoriçe Maria Theresa tarafından 1774 yılında çıkarılan Eğitim Yasasıyla atılmıştır. Reform niteliğindeki bu yasa 1867 de genişletilmiştir. Eğitimde sosyal statüye ve sınıflara dayalı anlayışın egemen olduğu bu dönem 1962 yılındaki eğitim reformuna kadar sürmüştür

10. EĞİTİM SİSTEMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ Sonuç olarak hala eğitimde sosyal statüye ve sınıflara dayalı yapı tam olarak kırılamamıştır. Bu bağlamda ülkenin eğitim politikasına dair tartışmalar iki görüş etrafında yürütülmektedir: • Eğitimde ikili yapı kaldırılmasın kalite ve başarı düşürülmesin. • İkili yapı eşitliğe ve temel insan haklarına aykırıdır.

11. EĞİTİMİN BUGÜNKÜ GENEL DURUMU Avusturya’da 6 yaşında başlayan zorunlu eğitim süresi 9, ortalama eğitim süresi ise 14,7 yıldır. Öğrenciler süreleri 1yıldan 3 yıla kadar değişen farklı mesleki teknik okullara veya üniversiteye hazırlayıcı okullara yönlendirilmektedir. Eğitime ilişkin bazı bilgiler tabloda gösterilmiştir:

13. EĞİTİMİN BUGÜNKÜ GENEL DURUMU Avusturya’da toplam 6.800 ilk ve orta öğretim okullarında 120 bin öğretmen görev yapmaktadır. Bu okulların %11 özel okuldur. Özel okullar Katolik kilisesine bağlıdır ve devlet okullarına göre katı disiplin anlayışı ile ün yapmışlardır. Bu okullarda görevli öğretmenlerin eğitimi de Katolik kilisesi tarafından yapılmaktadır.

14. Avusturya’da karma eğitim ilkesi uygulanmaktadır. • Avusturya eğitiminin temel ilkelerinden biri de kolaylaştırıcılık yada yardımcı olma ilkesidir. Okullarda “yardıma amadelik, yardım için fırsat kollama, tetikte bulunma (Hilbereitschaft)” şeklinde ifade edilen ilke kazandırılmaya çalışılır.

15. EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI Yönetsel yapılanma Eğitim kurumları;federal, eyalet ve okul bölgesi düzeyinde örgütlenmiştir. Bu yönüyle eğitim yönetimi merkez ve taşra olmak üzere ikili hiyerarşik yapıya sahiptir. Eğitim sisteminin yönetiminden birinci derecede federal hükümet sorumludur. Bu görevini şu kurumlar aracılığıyla yerine getirmektedir.

16. EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI • Federal Eğitim Bilim ve Kültür Bakanlığı • Eyalet Okul Kurulları • Okul Bölgesi Eğitim Kurumları

17. EĞİTİM SİSTEMİNİN YAPISI • Okul Sisteminin Yapılanması

18. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM Avusturya ’da çocuklar üç yaşını bitirdikten sonra bir anaokuluna (Kindergarten) devamedebilirler. Ancak anaokulu, okul sisteminin bir parçası değildir ve bu nedenle devam edilmesi de gönüllüdür. Anaokullarından bağımsız olan okul öncesi sınıflar mevcuttur. Bu sınıflarda, zorunlu eğitim yaşında olmalarına rağmen eğitimde zorlanan çocuklar eğitim görürler.

19. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM

20. OKUL ÖNCESİ EĞİTİM Amaçları • Her çocuğun kişiliğinin bir bütün olarak sağlıklı gelişimine katkıda bulunmak • Çocuklara temiz, düzenli, dikkatli ve özenli olma, eşyaları iyi kullanma ve koruma alışkanlığı kazandırmak.

21. İLKÖĞRETİM • Avusturya ’da her çocuğun eğitim kariyeri dört yıllık ilkokul (Volksschule) ile başlar. Zorunlu eğitim yaşındaki (yani altı yaşına gelmiş), ancak okul için yeterli olgunluğa sahip olmayan (örneğin dersi takip etmekte güçlük çektikleri için) çocuklar için bir anasınıfı kademesi öngörülmüştür.

22. İLKÖĞRETİM • İlkokullar bütün öğrencilere sosyal, duygusal, zihinsel ve bedensel yeteneklerini ve becerilerini teşvik etmek amacıyla geniş kapsamlı bir genel eğitim sağlamaktadır. Özel eğitim teşvik gereksinimi olan çocuklar, hem gereksinimlerine göre uyarlanmış bir özel eğitim okuluna (Sonderschule) hem de hazırlık şeklinde yürütülen bir sınıfa devam edebilirler.

23. İLKÖĞRETİM İlköğretim programı şu etkinliklerden oluşmaktadır: Din, okuma-yazma, Almanca, yerel tarih-coğrafya, matematik, müzik, sanat, teknik beceriler, beden eğitimi ve yabancı dil. Program esnek olarak uygulanmaktadır. İlkokulda sınıfta kalma yoktur. Değerlendirme notla ve sözlü olarak yapılır.

24. İLKÖĞRETİM Sınıf mevcudunun düşük olduğu yerlerde Türkiye’deki Birleştirilmiş sınıf uygulamasına benzer karma sınıf uygulaması yapılmaktadır. Bu uygulama, ilköğretimin birinci kısmını oluşturan okulların yaklaşık dörtte birinde, çoğunluklada kırsal kesimlerde uygulanmaktadır.

25. İLKÖĞRETİM

27. ORTAÖĞRETİM • Ortaöğretim – I. Seviye İlköğretim kademesinden sonra öğrenciler, her biri dört yıllık olan iki okul tipi arasında seçim yapabilirler: Bunlargenel ortaokul(Hauptschule) ilegenel eğitim veren bir lisenin alt kademesi yani akademik ortaokul (AHS Unterstufe) dir. Özel eğitim teşvik gereksinimi olan öğrenciler, özel eğitim okulunda beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci okul kademelerine devam edebilirler. Ortaokullar (Hauptschulen) öğrencilere hem ortaöğretimin II. seviyesine geçmelerini mümkün kılan, hem de meslek hayatına hazırlayan bir temel genel eğitim sunmaktadır.

28. ORTAÖĞRETİM • Genel Ortaokullar (Hauptschule) 10-14 yaş arasını kapsar. Öğrenciler hem üst öğretime hem de iş hayatına hazırlanırlar. Temel eğitimden mezun öğrencilerin %70’i bu okullara devam ederler. Mezunlar yüksek düzey orta öğretim okullarına girme şansı yakalar. Öğrenciler Almanca,matematik ve yabancı dil olmak üzere 3 farklı ilgi yetenek grubuna ayrılmaktadır.

29. ORTAÖĞRETİM 2. Akademik Ortaöğretim Okulları Bu okullar alt ve üst düzeylerde 4er yıl olmak üzere 8 yılı kapsar. Ortaokulda ilk 2 sınıfta eğitim aynı iken daha sonra program 3 farklı türe ayrılmaktadır: Dil ağırlıklı(gymnasium), bilim ve matematik ağırlıklı(realgymnasium) ve biyoloji, kimya, psikoloji, beslenme ve el sanatları ağırlıklı programlar.

30. ORTAÖĞRETİM • Akademik ortaöğretim okullarını sonunda yazılı ve mülakattan oluşan bitirme sınavı yapılır, bu sınavı geçenler yüksek ortaöğretim mezunu sertifikası alırlar ve üniversite eğitiminin yolu açılır.

31. ORTAÖĞRETİM

32. MESLEKİ EĞİTİM • Eğer öğrenciler ortaöğretim – I. Seviyesi sonrasında dual sistemde bir mesleki eğitim görmeye karar verirlerse, önce zorunlu eğitim sürelerinin dokuzuncu yılını tamamlamak zorundadırlar.Bu genelde bir yıllık, mesleğe hazırlama ağırlıklı politeknikokulda (PolytechnischeSchule) yapılmaktadır. Orada öğrencilere dersler, işletmelere ziyaretler ve mesleki uygulama içeren çeşitlilik sayesinde ilerdeki eğitim seçimleri için hedefe yönelik bir yön tayini verilmektedir.

33. MESLEKİ EĞİTİM • Bunu takip eden çıraklık eğitimi hem çıraklık işletmesinde (eğitim süresinin yaklaşık %80 ’i uygulamalı eğitim), hem de meslekokulunda (Berufsschule) (7) [ISCED 3B]gerçekleşir. Meslek okulunun görevi, genel eğitimi derinleştirmek ve çıraklı işletmesinde iletilmiş ihtisas bilgilerini tamamlamaktır. Çıraklık eğitimi– çıraklık eğitiminin alındığı mesleğe göre – iki ila dört yıl arası, çoğunlukla üç yıl sürmektedir.

34. MESLEKİ EĞİTİM • Ortaöğretim – II. seviyesinde diğer bir mesleki eğitim türü, mesleki eğitim veren orta dereceli okuldur (berufsbildende mittlere Schule – BMS). Bu eğitimin görevi, öğrencilere bir meslekte doğrudan çalışabilmelerini sağlayacak temel ihtisası vermektir. Bunun yansıra genel eğitimin derinleştirilmesi de hedeflenmektedir.

35. MESLEKİ EĞİTİM Genel sağlık ve hastabakıcılık okullarının(SchulenfürallgemeineGesundheits- undKrankenpflege) özel bir konumu vardır. Bu okullara başlayabilmek için onuncu okul kademesini başarılı bir şekilde bitirmiş olmak gerekir.Burada dual sistemde eğitim verilir – bir hastanede uygulamalı eğitim ve okulda teorik eğitim.1997 yılından bu yana çıraklık eğitimini, üç ve dört yıllık BMS ’leri ve genel sağlık ve hastabakıcılık okullarını tamamlayanlar, mesleki olgunluk sınavına (Berufsreifeprüfung) (10) girme olanağına sahiptirler.

36. Meslek eğitiminin cazibesi Meslek eğitimi Avusturya ’da büyük önem taşımaktadır: Onuncu okul kademesindeki gençlerin %80 ’inden fazlası mesleki bir eğitim sürecinde bulunmaktadırlar

37. Çıraklık eğitiminin büyük önemi Çıraklık eğitimi, mesleki eğitim olarak çok sevilmektedir: Avusturya ’da çalışanların %40 ’ı, bitirilmiş olan en yüksek derecede eğitim olarak çıraklık eğitimi mezuniyetine sahiptirler.

38. YÜKSEKÖĞRETİM • Avusturya’da kurulan ilk üniversiteler genellikle dini düşüncenin etkisinde ve din adamlarının önderliğinde kurulmuştur. 1365 yılında kurulan ilk Avusturya üniversitesi olan Viyana Üniversitesi bu anlamda ilk klasik üniversitelerden biridir. 19 ve 20. yüzyıllarda dini temalı başka üniversitelerde kurulmuştur. Özel üniversitesi bulunmayan Avusturya’da 22 devlet üniversitesi ve 6 sanat akademisi bulunmaktadır.

39. YÜKSEKÖĞRETİM Avusturya yükseköğretiminin bugünkü felsefi temeli vonHumbolt felsefesine dayanmaktadır. Buna felsefenin özü 3 temel ilkedir: • Eğitim ve araştırmanın ayrılmaz birliği • Öğrenme öğretim serbestliğini kapsayan akademik özgürlük • Çok yönlü evrensel entelektüeller yetiştirmek. bu ilkelere göre üniversite öğrencileri uzmanlık alanlarına yönelmeden önce ilk yıllarda doğa bilimleri, sosyal bilimler ve felsefe alanlarında temel eğitim almaktadırlar.

40. YÜKSEKÖĞRETİM • Yüksek lisans ve doktora düzeyindeki eğitimlerde von Humbolt ilkelerine uygun olarak öğrenciler farklı alanlardan dersler alır, yeterlilik sınavları ve tez savunmaları bu farklı alanlarca ortak olarak yapılmaktadır. Üniversitelerin bünyesinde araştırmaların yürütüldüğü en küçük akademik kurumlar olan enstitüler mevcuttur.

41. YÜKSEKÖĞRETİM • Yüksek öğretim parasızdır. Tüm bilim ve sanat üniversiteleri federal hükümete bağlıdır. Akademik özerkliğe sahi olan üniversiteler idari ve mali yönden merkezi hükümete tabidirler. • Üniversitelerde akademik yönetimin yansıra hükümeti temsil eden bir de idari yönetici bulunur.

42. YÜKSEKÖĞRETİM • Yüksek öğretimin en büyük sorunlarından birisi planlamadır. 1960’lardan beri üniversite öğrencilerinin sayısı hızla artmaktadır. Bu hızla artışın eğitimde kalitenin düşmesine yol açtığına dair eleştiriler yapılmaktadır. • Ayrıca üniversitelerde araştırmalara büyük önem verilirken öğretimin ikinci planda kalması da eleştirilmektedir.

43. YÜKSEKÖĞRETİM

44. Yüksek orta ve lise sonrası öğretim ve yüksek öğrenim mezuniyet oranları Avusturya, orta ve lise sonrası öğretim ve yükseköğrenim mezuniyet oranlarıyla belirgin bir şekilde AB-19 ülke ortalamasının üzerinde yer almaktadır.

45. İLERİ EĞİTİM İleri eğitim – Ömür boyu öğrenmek İlk mesleki eğitim ortaöğretim üst seviyesinde, orta ve lise sonrası ve yükseköğrenim seviyesinde tamamlandıktan ve yeni bir eğitim süreci başladıktan sonra, genelde mesleki ileri eğitim’den söz edilmektedir. Çoğu kez bu gibi eğitim programlarına katılanların yaşı 20’nin üzerindedir. Avusturya’nın ileri eğitim altyapısının simgesi, büyük bir kurumsal çeşitlilik (okullar ve yüksekokullar, sosyal partnerlerin eğitim kuruluşları, kamu yararına faaliyet gösteren ileri eğitim müesseseleri,özel sunucular v.s.) ve bunun beraberinde getirdiği geniş bir sunumdur.

46. EĞİTİM SİSTEMİNİN YÖNETİM SÜRECİ • Eğitime ilişkin federal yasalar meclisin ancak üçte ikilik çoğunluğuyla çıkarılabilir veya değiştirilebilir. Avusturya’da benimsenen ve uygulanan eğitim politikaları ile okullara kısmi özerklik sağlanmıştır. Eğitim sisteminde fırsat eşitliğinin sağlanmasına yönelik olarak ülke çapında geniş bir rehberlik ağı kurulmuştur.

47. ÖĞRETMEN YETİŞTİRME Öğretmen yetiştirme politika ve uygulamaları Eğitim Bilim ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Öğrenciler orta öğretimi bitirdikten sonra öğretmen yetiştiren yüksek okullara gidebilmektedir. Adaylar öğretmen olabilmek için 9 dönemlik eğitimden geçerler.

48. ÖĞRETMEN YETİŞTİRME • Mezun olabilmek içinde 2 diploma sınavını geçip bitirme tezi sunmak zorundadırlar. Zorunlu genel okulların öğretmenleri 3-4 yıl süreli öğretmen eğitim kolejleri tarafından yetiştirilir. 12 haftalık staj uygulaması yapmakta ve final sınavına tabi tutulmaktadır. Ayrıca akıcılık ve etkili konuşma yeterliliği de aranmaktadır.

49. TÜRKİYE VE AVUSTURYA EĞİTİM SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Türkiye’de Avusturya’nın toplam nüfusunun yaklaşık iki katı kadar öğrenci bulunmaktadır. Kişi başına düşen yıllık milli gelirler arasında büyük fark vardır. Bu faktörler eğitim sistemi ve niteliğini etkilemektedir. • Avusturya yönetimde merkeziyetçiliği ve yerinde yönetimi belli ölçülerde uygularken, Türkiye tamamen merkeziyetçidir.

50. TÜRKİYE VE AVUSTURYA EĞİTİM SİSTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI • Eğitime ilişkin federal yasalar diğer yasalardan farklı olarak çıkarılır. Türkiye’de ise böyle bir farklılık yoktur. • Avusturya’da okullara akademik özerklik tanınarak kendi programlarını düzenleme olanağı verilmiştir. Türkiye’de ise müfredat ve haftalık program standarttır.