Unia Europejska

1. Unia Europejska Wyższa Szkoła Celna

2. Droga do UE • 19 wrzesień 1946 • Winston Churchil w przemówieniu wygłoszonym na Uniwersytecie w Zurichu wzywa do pojednania francusko-niemieckiego i utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Wyższa Szkoła Celna

3. Droga do UE • Trudna sytuacja polityczna i gospodarcza państw Europy Zachodniej po II wojnie światowej. • Rozwój procesów integracji i współpracy między państwami Europy Zachodniej. • Koncepcja funkcjonalnej integracji- francuski ekonomista Jean Monnet. • 9 V 1950 r. plan Roberta Schumana Wyższa Szkoła Celna

4. Wspólnoty europejskie • 18 IV 1951 r. Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS)- Paryż : Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, RFN, Włochy; traktat wszedł w życie 23 VII 1952 r. • Europejska Wspólnota Gospodarcza • Europejska Wspólnota Energii Atomowej (EWEA lub Euratom) EWG i Euratom zostały powołane na podstawie traktatów podpisanych przez „szóstkę” 25 III 1957 r. w Rzymie (Traktat Rzymski), weszły w życie 1 I 1958 r. Wyższa Szkoła Celna

5. Europejska Wspólnota Węgla i Stali • Przyczynia się do szybkiego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego, zwiększenia zatrudnienia i podnoszenia stopy życiowej przez: • Utworzenie wspólnego rynku surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego państw uczestniczących; • Nadzorowanie tego rynku i korygowanie nieprawidłowości występujących w trakcie jego funkcjonowania Wyższa Szkoła Celna

6. Europejska Wspólnota Węgla i Stali • Wysoka Władza- najwyższy organ decyzyjny; • Kompetencje Wysokiej Władzy równe kompetencjom władz krajowych; • Decyzje prawnie wiążące, podejmowane po konsultacjach lub za zgodą organu międzyrządowego (Rady Ministrów) • W praktyce Wysoka Władza z umiarem korzystała ze swych kompetencji i uzgadniała decyzje z państwami. Wyższa Szkoła Celna

7. Europejska Wspólnota Gospodarcza • Celem było przyczynianie się do harmonijnego rozwoju życia gospodarczego, stałego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, większej stabilności, szybszego wzrostu poziomu życia i ściślejszych związków między państwami członkowskimi. • Rozwijanie integracji gospodarczej, utworzenie strefy wolnego handlu, unii celnej i wspólnego rynku, ustanowienie wspólnej polityki handlowej, rolnej i transportowej; • Ochrona wolnej konkurencji; Wyższa Szkoła Celna

8. Europejska Wspólnota Gospodarcza • Stworzenie mechanizmów koordynacji polityk gospodarczych państw; • Ujednolicenie ustawodawstwa państw członkowskich w zakresie niezbędnym do właściwego funkcjonowania wspólnego rynku; • Utworzenie Europejskiego Funduszu Socjalnego, mającego na celu wzrost zatrudnienia i podnoszenia poziomu życia; Wyższa Szkoła Celna

9. Europejska Wspólnota Gospodarcza • Utworzenie Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który ma dostarczać środki finansowe państwom członkowskim; • Stowarzyszenie krajów i terytoriów zamorskich w celu zwiększenia wymiany handlowej oraz stymulowania rozwoju gospodarczego i społecznego. Wyższa Szkoła Celna

10. Europejska Wspólnota Gospodarcza • Rada Ministrów- główny organ decyzyjny; • Komisja-organ pomocniczy; • Opinie Komisji nie były dla Rady wiążące Wyższa Szkoła Celna

11. EURATOM • Stwarzanie warunków do powstania i szybkiego rozwoju przemysłów atomowych w krajach Wspólnoty; • Rozwijanie badań w dziedzinie atomistyki i rozpowszechnianie ich wyników; • Ustalanie jednolitych norm bezpieczeństwa i kontrolę ich przestrzegania; • Czuwanie nad prawidłowym zaopatrzeniem wszystkich użytkowników Wspólnoty w minerały i paliwa jądrowe; Wyższa Szkoła Celna

12. EURATOM • Wykonywanie przyznanego Wspólnocie prawa własności w stosunku do specjalnych materiałów rozszczepialnych; • Stworzenie wspólnego rynku materiałów i urządzeń wyspecjalizowanych, ułatwienie i popieranie rozwoju inwestycji jądrowych i inne działania; • Rada Ministrów- główny organ decyzyjny. Wyższa Szkoła Celna

13. Powstawanie Wspólnot Europejskich • 25 III 1957- Traktat Rzymski- utworzenie Trybunału Sprawiedliwości oraz organu międzyparlamentarnego- Zgromadzenie(w 1962 r. przyjął nazwę Parlamentu Europejskiego). Od tej chwili EWWiS, EWG i Euratom są nazywaneWspólnotami Europejskimi. Wyższa Szkoła Celna

14. Powstawanie Wspólnot Europejskich • 8 IV 1965 r. traktat fuzyjny podpisany przez „szóstkę” w Brukseli ustanawiający dwa kolejne organy: Komisję oraz Radę Ministrów. • Każdy z tych organów posiadał odrębne kompetencje w odniesieniu do każdej ze wspólnot. • Traktat fuzyjny wszedł w życie 1 VII 1967 r. od tego czasu synonimem nazwy Wspólnoty Europejskie staje się nazwa Wspólnota Europejska- trzy wspólnoty posiadające te same główne organy, ale zachowujące swoją odrębność i prawnomiędzynarodową odrębność. Wyższa Szkoła Celna

15. Powstawanie Wspólnot Europejskich • 1977 r. powołano Trybunał Rewidentów Księgowych(Trybunał Obrachunkowy). • Lata 50-te nieudane próby rozszerzenia integracji o aspekty polityczno-wojskowe. • 1970 r. ministrowie spraw zagranicznych ustalają zakres i formy współpracy politycznej, nadają jej nazwę Europejska Współpraca Polityczna. • 1974 r. Paryż, konferencja szefów państw i rządów, ustanowienie Rady Europejskiej- skład: szefowie państw i rządów oraz ministrowie spraw zagranicznych Wyższa Szkoła Celna

16. Powstawanie Wspólnot Europejskich • 1973 r. przyjęcie Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii; • 1981 r. przyjęcie Grecji; • 1986 r. przyjęcie Hiszpanii i Portugalii Wyższa Szkoła Celna

17. Powstawanie Wspólnot Europejskich • II 1986 r. podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego: • Za główny cel współpracy i działań przyjmuje się utworzenie Unii Europejskiej; • Stwarza podstawy prawne dla funkcjonowania Rady Europejskiej, określa jego skład (szefowie państw i rządów); • Określa częstotliwość spotkań Rady- 2 razy w roku • Stwarza podstawy prawne do współpracy państw w sprawach polityki zagranicznej Wyższa Szkoła Celna

18. Jednolity Akt Europejski • Za główne zadanie przyjmuje utworzenie rynku wewnętrznego (wspólnego rynku) do końca 1992 r.; • Zapewnienie spójności społecznej i gospodarczej; • Rozszerza kompetencje o sprawy badań naukowych i technologii oraz ochrony środowiska; • Powołuje Sąd Pierwszej Instancji przy Trybunale Sprawiedliwości; • Zmienia formalnie nazwę Zgromadzenie na Parlament Europejski. Wyższa Szkoła Celna

19. Traktat o Unii Europejskiej Maastricht • 7 II 1992 r. w Maastricht w Holandii-Traktat o Unii Europejskiej; • Utworzenie UE opartej na trzech wspólnotach; • Zmiana nazwy EWG na Wspólnota Europejska (WE), ponieważ wspólnota posiada również kompetencje wykraczające poza sferę gospodarczą; • Rozszerzenie kompetencji i zadań Wspólnoty: rozwój transeuropejskich sieci transportowych, telekomunikacyjnych i energetycznych, ochrona zdrowia, ochrona konsumenta, energia, ochrona obywateli, turystyka i obywatelstwo europejskie. Wyższa Szkoła Celna

20. Traktat o Unii Europejskiej Maastricht • Utworzenie unii gospodarczej i monetarnej; • Reguluje współpracę w dwóch dziedzinach: wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa; • Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne (nowe dziedziny współpracy); • Ustanowienie obok obywatelstwa państwowego obywatelstwo UE. Wyższa Szkoła Celna

21. Czym jest obecnie Unia Europejska? • Unia Europejska, European Union, UE, związek 15 państw europejskich, utworzony na mocy traktatu z Maastricht przez państwa-członków Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej), czyli Belgię, Danię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Niemcy, Portugalię, Włochy i Wielką Brytanię (1 stycznia 1995 członkami UE zostały: Austria, Finlandia i Szwecja). Wyższa Szkoła Celna

22. Czym jest obecnie Unia Europejska? • Jest to system instytucjonalny, który spina wszystkie formy i rodzaje współpracy państw należących do wspólnot europejskich. Współpraca ta obejmuje: • Dziedziny wchodzące w zakres trzech funkcjonujących nadal wspólnot, tj. WE (d. EWG), EWWiS i Euratom, oraz • Wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa; • Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Wyższa Szkoła Celna

23. Cele UE • Popieranie równomiernego i stałego postępu gospodarczego, w szczególności poprzez stworzenie obszaru pozbawionego wewnętrznych granic, wzmacnianie spójności ekonomicznej i społecznej, ustanowienie unii gospodarczo-walutowej z jedną walutą; • Realizacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, włącznie z polityką obronną; • Wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli, obywatelstwo Unii; Wyższa Szkoła Celna

24. Cele UE • Współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. • Utrzymanie i rozwijanie dorobku prawnego Unii; • Zasada subsydiarności. Wyższa Szkoła Celna

25. Kompetencje Wspólnot Europejskich • Uprawnienia do wydawania aktów prawnych, wiążących państwa i obowiązujących bezpośrednio na ich terytoriach oraz kontrola ich wypełniania; • Istnienie autonomicznego porządku prawnego wspólnot, niezależnego od państw. Podlegają mu organy wspólnot, władze państwowe oraz sądy, osoby fizyczne oraz prawne na terenie państw członkowskich; • Udział niezależnych organów w stanowieniu prawa wspólnot. Wyższa Szkoła Celna

26. Unia Obywateli • 1979 r. pierwsze wybory bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego. • 1985 r. dla obywateli państw członkowskich UE wprowadzono paszporty europejskie, ułatwiające przekraczanie granic w obrębie wspólnot; • 1993 r. na mocy Traktatu z Maastricht wprowadzono obywatelstwo UE: Wyższa Szkoła Celna

27. Obywatelstwo UE • Prawo do swobodnego poruszania się i zamieszkania w każdym państwie UE; • Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach lokalnych i do Parlamentu Europejskiego w miejscu stałego zamieszkania w każdym państwie członkowskim; • Prawo do ochrony przez władze dyplomatyczne i konsularne państwa członkowskiego w przypadku pobytu w kraju nie będącym członkiem UE, w którym nie ma przedstawicielstwa własnego państwa; • Prawo wnoszenia petycji do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wyższa Szkoła Celna

28. Filary Unii EuropejskiejI Filar • Wspólnota Europejska- filar gospodarczy i społeczny: • Zapewnienie rozwoju gospodarczego; • Dobrobytu i bezpieczeństwa społecznego; • Utworzenie wspólnego rynku • Unia gospodarczo-walutowa; • 1968 r. powołanie Unii Celnej; • 1 I 1993 r. otwarcie wspólnego rynku; • Łatwość przepływu towarów, usług, kapitału i ludności Wyższa Szkoła Celna

29. Filary Unii EuropejskiejI Filar • Prowadzanie wspólnej polityki rolnej (1968 r.), handlowej (1970 r.) i transportowej; • Niwelowanie różnic gospodarczych i społecznych; • Zapewnienie ochrony praw niektórych grup społecznych (dzieci, osoby starsze i niepełnosprawne)- Karta Podstawowych Praw Społecznych; • Ochrona środowiska. Wyższa Szkoła Celna

30. Filary Unii EuropejskiejII Filar • Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa-filar polityczny (aspekty zewnętrzne). • Współpraca odbywa się poza WE na poziomie międzynarodowym w ramach Rady Europejskiej i Rady UE; • Ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów oraz niepodległości Unii; • Umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich; • Umacnianie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego; Wyższa Szkoła Celna

31. Filary Unii EuropejskiejII Filar • Popieranie współpracy międzynarodowej • Rozwój i umacnianie demokracji, państwa prawa, poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód; • Odbywanie konsultacji, wspólnych działań dotyczących: • Polityki rozbrojenia; • Nierozprzestrzeniana broni jądrowej; • Kontrola transferu technologii wojskowych; • Znaczenie UZE. Wyższa Szkoła Celna

32. Filary Unii EuropejskiejIII Filar • Współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych-filar polityczny (aspekty wewnętrzne). • Zapewnienie przestrzegania prawa, porządku i bezpieczeństwa; • Dostęp do terytoriów państw Unii obywateli państw trzecich (p. azylowa, imigracyjna, zasady pobytu, zatrudnienie); • Zasady przekraczanie zewnętrznych granic Unii; Wyższa Szkoła Celna

33. Filary Unii EuropejskiejIII Filar • Walka z narkomanią i oszustwem; • Współpraca sądowa w sprawach cywilnych i karnych; • Współpraca celna; • Współpraca policji w zakresie prewencji i walki z przestępczością międzynarodową, działalność Europolu. Wyższa Szkoła Celna

34. Główne Organy UE • Rada Europejska- naczelny organ polityczny; • Szefowie państw i rządów; • Posiedzenia min. 2 razy w roku; • Stymulowanie rozwoju UE i określanie głównych kierunków jej polityki • consensus Wyższa Szkoła Celna

35. Główne Organy UE • Rada UE (wcześniej Rada Ministrów- główny organ decyzyjny, reprezentuje interesy państw; • Ministrowie wszystkich państw, zależnie od przedmiotu obrad; • Najważniejsze decyzje zwykłą większością głosów, kwalifikowaną lub jednomyślnie; • Odpowiada za współpracę polityczną. Wyższa Szkoła Celna

36. Główne Organy UE • Komisja Europejska (wcześniej Komisja Wspólnot); • Główny organ wykonawczy reprezentujący interesy UE jako całości; • Skład- 20 funkcjonariuszy międzynarodowych; • Rada UE wyznacza kandydatów i mianuje po zatwierdzeniu składu Komisji przez Parlament Europejski; • Kadencja 5 lat; • Każdy członek ma 1 glos, decyzje większością głosów. Wyższa Szkoła Celna

37. Komisja Europejska-kompetencje • Inicjatywne- zgłasza Radzie UE propozycje aktów prawnych; • Kontrolne- kontroluje i zapewnia wykonanie prawa Wspólnoty przez państwa, organy wspólnoty i przedsiębiorstwa, może stosować sankcje i wnosić skargi do Trybunału Sprawiedliwości; • Wykonawcze- wydaje akty prawne o charakterze wykonawczym, zarządza funduszami, zapewnia wykonanie budżetu. Wyższa Szkoła Celna

38. Parlament Europejski • Reprezentuje interesy społeczeństw; • Deputowani wybrani w wyborach powszechnych i bezpośrednich przez obywateli UE; • Posiedzenia raz do roku sesja zwyczajna; • Organizacja taka, jak w parlamentach krajowych, posłowie łączą się w grupy polityczne (partyjne). Wyższa Szkoła Celna

39. Parlament Europejski-kompetencje • Nie ma uprawnień ustawodawczych-deficyt legitymizacji demokratycznej; • Kontroluje pracę Komisji; • Dokonuje przeglądu działalności Rady UE; • Kieruje do Rady UE pytania; Wyższa Szkoła Celna

40. Parlament Europejski-kompetencje • Ocenia współpracę polityczną rządów; • Przyjmuje i odrzuca budżet UE; • Uczestniczy w procesie decyzyjnym w UE pełniąc funkcje opiniodawcze; • Zatwierdza ważniejsze umowy międzynarodowe zawarte przez wspólnoty. Wyższa Szkoła Celna

41. Trybunał Sprawiedliwości • Stały organ sądowniczy; • 15 sędziów wspieranych przez 9 rzeczników generalnych, powołanych przez Radę UE, za zgodą wszystkich państw członkowskich; • Kadencja 6 lat; Wyższa Szkoła Celna

42. Trybunał Sprawiedliwości-kompetencje • Rozstrzyga spory dotyczące interpretacji i stosowania prawa UE; • Wydaje opinie prawne; • Stroną sporu mogą być: organy UE, państwa UE, osoby prawne lub fizyczne z państw członkowskich oraz funkcjonariusze międzynarodowi; • Od 1989 r. przy Trybunale istnieje Sąd Pierwszej Instancji- rozstrzyga większość sporów, których stronami są osoby prawne lub fizyczne, od jego decyzji można odwołać się do Trybunału. Wyższa Szkoła Celna

43. Trybunał Obrachunkowy • Zwany także Trybunałem Rewidentów Księgowych; • Skład: 15 funkcjonariuszy międzynarodowych, którzy kontrolują finanse UE. Wyższa Szkoła Celna

44. Organy pomocnicze • Ponad 100 • Komitet Gospodarczo-Społeczny- reprezentuje różne grupy społeczne WE, z którym Rada UE i Komisja konsultują się w sprawie aktów prawnych. Pełni on często rolę grupy nacisku na rządy; • Komitet Regionalny- utworzony na mocy Traktatu z Maastricht- reprezentacja interesów regionalnych; • Rzecznik Praw Obywatelskich- czuwa nad przestrzeganiem praw człowieka przez instytucje UE. Wyższa Szkoła Celna

45. Budżet UE • Dochody własne: • Wpływy z opłat nakładanych na produkty rolne importowane z państw trzecich; • Wpływy z cel pobieranych na podstawie wspólnej taryfy celnej od towarów z państw trzecich; • Część wpływów z podatku od wartości dodanej VAT; • Cześć produktu narodowego brutto. Wyższa Szkoła Celna

46. Budżet UE • Budżet UE powiększa się z każdym rokiem wraz ze wzrostem i rozszerzaniem się działalności UE. • Np. w 1979 r. wynosił 14,8 mld ECU, w 1988 r. 41,8 mld ECU, w 1995 r, 76 mld ECU; • Zmienia się struktura budżetu (rolnictwo), wydatki związane z pokrywaniem kosztów wyrównywania różnic gospodarczych i społecznych. Wyższa Szkoła Celna

47. Czym jest Euro? • Euro to nowa, wspólna waluta państw Europejskiej Unii Walutowej (European Monetary Union EMU), która stała się pełnoprawnym środkiem płatniczym w chwili powstania EMU czyli 01.01.1999, zastępując przy tym ECU w stosunku 1:1. Do 2002 r. euro funkcjonowało wyłącznie w obrocie bezgotówkowym. Po tej dacie euro weszło do obrotu gotówkowego. Symbol euro to grecka litera epsilon przekreślona dwoma równoległymi liniami (=). 1 euro dzieli się na 100 Eurocentów, a jego kodem ISO jest EUR. Wyższa Szkoła Celna

48. Kraje "strefy euro" • Członkami Europejskiej Unii Walutowej jest 12 krajów EU: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. Aby móc przystąpić do EMU należało spełnić 5 poniższych warunków (kryteria konwergencji): • deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB • długoterminowa stopa procentowa nie może przekroczyć więcej niż 2 punkty procentowe średniego poziomu stóp procentowych w 3 krajach EU o najniższej inflacji • dług publiczny nie większy niż 60% PKB Wyższa Szkoła Celna

49. Kraje "strefy euro" • stopa inflacji nie wyższa niż 1,5 punktu procentowego ponad średnią stopę inflacji w 3 krajach EU z najniższym poziomem • waluta krajowa musi być uczestnikiem Europejskiego Mechanizmu Kursów Walutowych, ERM (w okresie ostatnich 2 lat przed przystąpieniem kraju do EMU) oraz nie powinna w tym okresie podlegać dewaluacji z inicjatywy rządu danego kraju • Grecja nie spełniła kryteriów konwergencji i dołączyła do krajów EMU (European Monetary Union) później. Wielka Brytania, a w ślad za nią Dania odmówiły wprowadzenia na ich terytorium Euro. Szwecja nie należy do Europejskiego Systemu Walutowego Wyższa Szkoła Celna

50. Euro w Polsce • Euro pojawiło się w obrocie gotówkowym w bankach oraz kantorach od dnia 01.01.2002. Jeśli Polska wejdzie do UE w 2004r., a następnie spełni kryteria konwergencji (patrz wyżej) niezbędne dla wprowadzenia wspólnej waluty na jej terenie, to ma szanse wstąpić do Europejskiej Unii Monetarnej (european Monetary Union EMU) nie wcześniej niż w 2006r. Od tego czasu być może Euro stanie się środkiem płatniczym w Polsce. W związku z tym NBP oraz Rada Polityki Pieniężnej utracą większość swych uprawnień na rzecz Europejskiego Banku Centralnego. Wyższa Szkoła Celna