Propietate periodikoak

1. Propietate periodikoak

2. Erradio atomikoa • Atomoak ez dauka muga zehatzik beraz ezin da bere tamaina zehatza kalkulatu. Beti atomoaren gutxi gorabeherako tamaina kalkulatzen da. • Elementu bakoitzak erradio atomiko desberdin bat du eta horren arabera bakoitzaren tamaina neurtu daiteke.

3. Erradio atomikoa kalkulatzen • Atomoaren tamaina neurtzeko aukera bat, solidoetan bi atomoen arteko distantziaren erdia neurtzea da. Teknika hau, elementu metalikoei ondo egokitzen zaie. • Ez-metaletan atomoen tamaina neur daiteke ondoko bi atomoen arteko distantziaren erdia eginez (lotura kobalenteetan). • Atomo isolatu baten tamaina ez da posible neurtzea.

4. Atomoaren tamaina • Atomoaren tamaina (erradio atomikoa) ezaugarri periodikoa da; hau da, bere balioa taula periodikoan elementuak duen kokapenarekin erlazionatuta dago. • Periodo batetan (taula periodikoaren fila batetan) atomoaren tamaina txikiagotzen doa eskuinerantz joatean. • Talde (zutabe) batetan, erradio atomikoa handitzen da beherantz joatean.

5. Talde beraren barruan zenbat eta handiagoa izan zenbaki atomikoa, handiagoa da erradio atomikoa. • Periodo beraren barruan zenbat eta txikiagoa izan zenbaki atomikoa, handiagoa da erradio atomikoa. • Zenbaki atomikoa handiagoa bada, handiagoa da nukleoaren karga, baina maila elektronikoen kopuruak berdin irauten du. Horregatik gero eta sendoagoa da mailen gaineko erakarpen indarra, eta txikiagoa egiten da atomoaren tamaina. • Erradio Atomikoa

6. Erradio ionikoa • Erradio ionikoa ioien erradioa da. • Elementu batek elektroi bat galtzen duenean katioi bilakatzen da eta bere erradioa laburtu egiten da. • Elementu batek elektroi bat irabazten duenean anioi bihurtzen da eta bere erradioa luzatu egiten da.

7. Ionizazio-energia Elementu baten ionizazio-energia, atomo bati elektroi bat ateratzeko energia minimoa da. Energia minimo horren bidez, kanpoko elektroia atera daiteke, baina ez barneko mailako bat; horretarako energia gehiago behar da. Ionizazio energia beti da positiboa. Ionizazio energia handia bada atomoak indar handiz lotuta dauka elektroia. IONIZAZIO-ENERGIA

8. Ionizazio-energiaren aldaketa taula periodikoan zehar • Periodo (fila) bereko elementuen zenbaki atomikoa handitzean, ionizazio-energia handitu egiten da. • Talde (zutabe) bereko elementuen zenbaki atomikoa handitzean ionizazio-energia txikiagotu egiten da. • Zutabean beherantz joatean, azken mailako elektroia kanporago dago eta karga nuklear eraginkorra berdin mantentzen da; energia-maila handiagoa du eta gutxiago eman behar zaio elektroia kentzeko.

9. Erradio atomikoa txikiagoa denean nukleoak elektroiengan egiten duen erakarpen indarra handiagoa da eta beraz zailagoa da elektroiak kentzea. • Gas nobleak ez dira kontutan hartzen oso egonkorrak direlako .

10. Afinitate elektronikoa • Kanpoko elektroi bat bereganatzean atomo batek askatzen duen energia da afinitate elektronikoa. • Afinitate elektronikoa negatiboa da elementu gehienetan eta katioi guztietan, eta positiboa elementu gutxi batzuetan eta anioi guztietan.

11. Afinitate elektronikoaren aldaketa taula periodikoan zehar • Talde (zutabe) baten barruan zenbat eta handiagoa izan zenbaki atomikoa handiagoa da afinitatea. Erradio atomikoa handiagoa bada nukleoak gutxiago erakartzen du elektroia eta beraz afinitatea handitu egiten da. • Periodo (fila) baten barruan zenbat eta txikiagoa izan zenbaki atomikoa handiagoa da afinitatea. Baina arau honek salbuespen asko ditu periodoan aurrerantz joanda erradio atomikoak txikitu egiten direlako. • AFINITATE ELEKTRONIKOA

12. Elektronegatibotasuna • Elektronegatibotasunaren arabera neurtzen da zer gaitasun duen molekula bateko atomo batek molekula horretako elektroiak erakartzeko. • Talde baten barruan zenbaki atomiko txikiena dutenak dira elektronegatiboenak. • Periodo baten barruan, elektronegatiboenak, zenbaki atomiko handiena dutenak dira. • ELEKTRONEGATIBOTASUNA