Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı ve Öğretim Programları

1. Yapılandırmacı Öğrenme Kuramı ve Öğretim Programları Prof. Dr. Salih ÇEPNİ

2. Programların Uygulamada Başarısız Olmasında Bilinen Bazı Nedenler • 1. Değişime karşı her zaman bir direncin olduğu veya olabileceği (Doğal: Bireye Bağlı) , • 2. Nasıl öğrenilirse öyle öğretilir gerçeği (Doğal: Bireye Bağlı) , • 3. Programın Terminolojisini Tanıma: İlk defa karşılaşılan yeni terimler ve pratikteki uygulamalar (FTTÇ, BSB, TD; vb.) (İlgi, Haberdarlık ve Eğitim) • 4. Programın Temelini Oluşturan Problem Çözme ve Proje Tabanlı Öğretim konusundaki yetersizlikler (İlgi, Haberdarlık ve Eğitim)

3. 5. Önerilen Öğretim Yöntemine Karşı Tutumlar (Doğal: Bireye Bağlı ve Eğitim) • 6. Sınıfa hâkim olamama kaygıları, (Doğal: Bireye Bağlı) • 7. Öğrenme Ortamları ve Etkinliklerin Yapılmasında Gerekli Materyallerin Temini(Yönetimsel ve Öğencilerin Soyo-Ekonomik Durumları) • 8. Hizmet İçi Kurslarının Mevcut Yapı, İşlevleri ve Bu Kurslara Karşı Tutumlar (Kurs Sunucuların Bilgi, Beceri ve Tutumları ve Eğitim).Teori-pratik dengesizliği

4. 2004 Yılında Geliştirilen Öğretim Programlarının Genel Yapısı

5. Programların Dayandığı Öğrenme Kuramları ve Yaklaşımlar

6. Programların dayandığı felsefeler • Daimicilik • Esasicilik • İlerlemecilik • Yeniden kurmacılık

7. Öğrenme türleri • İşlemsel öğrenme • Kavramsal öğrenme

8. 1. YAPISALCI ÖĞRENME KURAMI2. ÇOKLU ZEKA KURAMI

9. YAPISALCI ÖĞRENME KURAMI

10. Literatürde yapısalcı öğrenme kuramı bütünleştirici, inşacı, oluşturmacı, yapısalcı, konstraktivizm, yapılandırmacılık, zihinde yapılanma kuramı gibi terimlerle adlandırılmaktadır.

11. Yapısalcı öğrenme teorisi, • John Dewey, • Jean Piaget, • Lev Vygotsky, • Jerome Bruner, • Ernst Von Glasersfeld gibi bilim insanlarının fikirleri üzerine yapılandırıldığı söylenebilir.

12. Yapılandırmacı Öğretimin 5 Temel Öğesi 1. Önceki Bilgileri Harekete Geçirme

13. 2. Yeni Bilginin Kazanılması 3. Bilginin Anlaşılması 4. Bilginin Uygulanması 5. Bilginin farkında Olunması

14. Yapılandırmacı Kuramda Öğrenme Nasıl Gerçekleşir? • Özümseme: Yeni bilgiler önceden sahip olunan bilgiler ile çelişmiyorsa, bu yeni bilgiler kolaylıkla kabul edilir. • Erzurum Türkiye’nin en yeşil ilidir.

15. Yerleştirme: Yeni bilgiler ile önceki bilgiler çeliştiğinde zihin dengesizliği oluşur. Bu durumda zihin yeni bir yapılanmaya gider. Bu yapılanma üç şekilde olur.

16. Yeni bilgiler göz ardı edilir. Saçmalık öğretmenin bu konudaki bilgisi yanlış. • Yeni bilgiler kendi zihin yapısına uygun hale getirilerek kabullenilir. İlkbaharda belki olabilir.Tam bilmiyorum. c Birey düşünce tarzını yeni kazandığı deneyimi kabullenecek şekilde değiştirebilir. Benim için çok yeni bir bilgi, böyle bilmiyordum. C’in gerçekleştiğini düşünelim.

17. Zihinde Yapılanma:Yerleştirme işlemi başarıyla tamamlandığında, zihin yeniden yapılanır. Kişi bilgilerini kendi gayretleriyle genişletmiş olur. Buna kendi kendine ayarlama denir. • Erzurum ülkemizin en yeşil ili imiş, ben Karadeniz'deki illerin olduğunu biliyordum. Bu fikrimi değiştirmeliyim.

18. Sürekli Özümleme: Özümleme ve kendi kendini ayarlama yaşam boyu devam eder. • Yeşili görmek için her yıl Erzurum'a gelmeliyim. Gelecek yıl yine ilkbaharda gelip gözlemler yapacağım.

19. Yapısalcı Öğrenme Kuramında Yer Alan Bazı Modeller Öğrenme Halkası (3E) Dört Aşamalı Model (4E) 5E Modeli (5E) 7E Modeli (7E)

20. Ülkemizde genellikle yapısalcı öğrenme kuramında yer alan 5E modeli daha çok kullanılmaktadır. 5E modelinin aşamaları aşağıdaki gibi özetlenebilir: Girme (Engage) Keşfetme (Explore) Açıklama (Explain) Derinleştirme (Elaborate) Değerlendirme (Evaluate)

21. Girme (Engage) Bu aşamada eğlendirici ve merak uyandırıcı bir girişle derse başlanır ve öğrencilere anlatılacak olayın nedeni hakkında sorular sorulur. Burada önemli olan doğru cevabı bulmaları değil, değişik fikirler ileri sürmelerini, soru sormalarını teşvik etmektir. Beyin fırtınası oluşturmak

22. Keşfetme (Explore) Öğrenciler birlikte çalışarak, deneyler yaparak, öğretmenin yönlendirebileceği bilgisayar, video ya da kütüphane ortamında çalışarak sorunu çözmek için düşünceler üretirler. Bu düşünceler öğretmenin süzgecinden geçtikten sonra olayı çözümlemek için beceriler ve çözüm yollarına dönüştürülür. Bu aşama öğrencilerin en aktif oldukları aşamadır.

23. Açıklama (Explain) Bu basamakta öğretmen öğrencilerin yetersiz olan eski düşüncelerini daha doğru olan yenileriyle değiştirmelerine yardımcı olur. Modelin en öğretmen merkezli evresidir. Öğretmen formal olarak tanımları ve bilimsel açıklamaları yapar. Öğrencilere karşılaştıkları durumlarla ilgili düşüncelerini açıklamaları ve problemleri çözmeleri için yardımcı olunur, çözüm yolları ile ilgili açıklamalarda bulunmaları sağlanır. Gerektiği durumlarda temel bilgi düzeyinde açıklamalarda bulunulur.

24. Derinleştirme (Elaborate) Bu aşamada öğrenciler kazandıkları bilgileri veya problem çözme yaklaşımını yeni olaylara ve problemlere uygularlar. Bu yolla zihinlerinde daha önce var olmayan yeni kavramları öğrenmiş olurlar. Öğrenciler yeni elde ettikleri bilgileri, formal terimleri ve tanımları kullanmaları ve yeni durumlarda anlayışlarını sergilemeleri yönünde teşvik edilir.

25. Bu aşama : • Bilginin yaşamla ilişkisini kurma, • Başka disiplinlerle ilişkilendirme, • Farklı perspektiften kritik bir şekilde ele alma veya farklılaştırma veya başka alanlara transfer etme türünden etkinlikler uygulamaya geçirilebilir.

26. Örnek Etkinlik: Akıllı Karga Susuzluktan bayılmak üzere olan karga metal zeytinyağı kutusu görür. İçinde su olabileceği düşüncesiyle hızla alçalır. Kutunun içinde su görünce sevinir. Su içmek için eğildiğinde suyun çok alçakta olduğunu fark eder ve tüm umutları söner. Kara kara düşünürken aklına birden bir fikir gelir. Bu fikir ne olabilir? (Yaşamla İlişkilendirme)

27. Örnek Etkinlik: Sütüme Su Karıştı mı? Satın aldığınız bazı sütlerdeki su oranının oldukça yüksek olduğundan şüphelenmektesiniz. Problemin çözümü için bir araç tasarlamak istemektesiniz. Bunun için neler yapabilirsiniz? Tartışınız. (Başka Disiplinlerle İlişkilendirme)

28. Örnek Etkinlik: Dünya’nın Hareketi Dünya Güneş’in etrafında değil de Güneş Dünyanın etrafında dönseydi, Dünyada gerçekleşen olayların veya olguların hangileri olmaz idi? (Farklı Perspektif).

29. Değerlendirme (Evaluate) Bu dönem, öğretmenin problem çözerken öğrencileri izlediği ve onlara açık uçlu sorular sorduğu bir aşamadır. Bu aynı zamanda yeni kavram ve becerileri öğrenmede, öğrencilerin kendi gelişmelerini değerlendirdikleri evredir. Böylelikle bu son aşamada yeni edindikleri bilgilerini ve becerilerini değerlendirerek bir sonuca ulaşırlar.

30. Yapısalcı Öğrenme Ortamı Nasıl Olmalı?

31. Öğrenme ortamında öğrencinin süreç içerisinde aklına takılan her hangi bir konu hakkında bilgi toplayabileceği kitaplar, Internet vb. olmalıdır. Öğrenci topladığı teorik bilgilerden kendisinin tasarladığı deneyleri yapabileceği araç-gereçlerin bu ortamda bulunması gerekir. Bu ortamların yeterince etkili hazırlanmadığı durumlarda ise, gerektiğinde öğrenci deney esnasında sınıfı terk edip kütüphaneye veya başka bir yere deneyi ile ilgili bir konuyu araştırmak için gidebilmelidir.

32. Bu yaklaşımın uygulandığı sürecin başında öğrencilerin araştıracağı problemin farkına varmalarının sağlanması gelir. Bu farkındalılık sürecinde öğretmen öğrencinin problemi algılaması konusundaki kritik noktayı yakalamalıdır. Kritik farkındalığı oluşturmada en önemli aşama ise, öğrencilerin mevcut bilgilerinden memnun olmamalarını sağlamadır. Bu aşamada ikna edici gözlemlerle eski bilgiler çürütülmelidir.

33. Yapısalcı Öğrenmenin Uygulandığı Sınıflarda Deney/Etkinliklerin Özellikleri Neler Olmalı?

34. Etkinliklerin yapıları • Bağımlı -İspatlama • Yarı serbest- Buluş • Serbest-keşif

35. 1. Başlangıçta her öğrenci için kolayca ulaşılabilir olmalı. 2. Öğrencileri kendi başlarına ve birlikte karar vermeye zorlamalı. 3. Koşullu sorularla ayrıntıları keşfettirebilmeli. 4. Öğrencileri kendi öğrenme ve deney yapma yöntemlerini geliştirme ve kullanma konusunda özendirmeli. 5. Tartışmayı ve iletişimi artırmalı. 6. Değişik modellerin kullanımına açık olmalı. 7. Öğretimin gerçekleştirilmesinde yol gösterici olmalı. 8. Sürprizler içermeli. 9. Genişletilebilir olmalı. 10. Sonuçları zevkli ve genellenebilir olmalı

36. Yapısalcı bir öğrenme ortamında öğrenmenin gerçekleşmesi için beş özelliğin sağlanması gerekmektedir.

37. 1. Otantik (doğal-anlık) aktiviteleri içeren kompleks öğrenme ortamları oluşturulmalıdır. Öğrenciler günlük hayatla ilişkili problem durumları ile karşı karşıya bırakılarak bunları çözmeyi öğrenmelidirler.

38. 2. Yapısalcı öğrenmenin önemli bir tamamlayıcısı olan sosyal etkileşimin oluşması sağlanmalıdır.

39. 3. İçerik belli bir düzene göre sıralanarak farklı ve çeşitli sunumlara olanak sağlayacak şekilde olmalıdır.

40. 4. Öğrenciler kendi anlamalarının ve öğrenmelerinin farkında olmalıdırlar. Bu şekilde öğrenciler düşüncelerini ve fikirlerini savunabilecek ve çoklu bakış açılarına sahip olacaklardır.

41. 5. Öğrenci merkezli öğrenme oluşturulmalıdır. Bu şekilde öğrencilerin neyi, nasıl çalışacaklarına veya anlayacaklarına aktif olarak karar verebileceklerdir.

42. Sizce yapısalcı öğrenmeyi kullanan bir öğretmenin sahip olması gereken özellikler neler olabilir?

43. Öğrencinin özerkliğini kabul eder ve öğrenciyi bireysel karar vermeye karşı cesaretlendirir. • Elde ettiği ham verileri, veri kaynaklarını ve öğretim materyallerini birbirleriyle etkileşim içinde ve beceri ile kullanır. • Etkinliklerini gerçekleştirirken ve değerlendirme yaparken; uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme gibi ileri bilişsel becerilerin gelişmesini sağlar. • Öğrencilerin becerilerini bütün yönlerden tanımlar ve bir olayın çözüm sürecinde neler yaptıklarını veya yapabileceklerini belirler. • Öğretimden önce öğrencilerin önbilgilerini derinlemesine araştırır. • Değerlendirme sürecinde öğrencileri arkadaşları ve öğretmeni ile etkileşime girmeleri için teşvik eder.

44. 7. Düşündürücü, açık uçlu sorularla öğrencileri araştırma yapmaya ve birbirlerine soru sormaya karşı cesaretlendirir. 8. Değerlendirme sürecinde öğrencilerin yanlış anlamaları ile ilgili tecrübeler edinmelerini böylece eski ve yeni bilgilerini yeniden organize etmelerini sağlar. 9. Soru sorduktan sonra cevap için yeterince süre verir. 10. Ortak bir fikir oluşturulması ve fikirler arasındaki ilişkileri kurmaları için gerekli zamanı sağlar. 11. Değerlendirmeyi, öğrenme süreci olarak ele alır ve farklı yöntem ve teknikleri kullanarak güvenilir bilgiler elde eder. 12. Değerlendirme yaparken, kavramların ve olguların geniş bir şekilde uygulanmasını, gerçeklerle ve olaylarla uyuşmasını temel alır. 13. Somut deneyimleri kullanarak, öğrencilerin soyut teori ve kavramları yapılandırmalarını ve genelleme yapmalarını sağlar.

45. Yapılandırmacı Öğrenme Kuramına Göre Geliştirilen Bir Etkinlik

46. Bölüm I

47. Bölüm II

48. Girme Basamağı • Ön Bilgileri Yoklama: Öğrenciler kuvvet ve hareket ünitesinin ilk bölümünde varlıkların hareket özellikleri ile ilgili bilgi sahibi olmuşlardır. Hareket eden varlıkların hareket özelliklerini hızlı, yavaş, dönen, sallanan gibi kelimeler ile ifade etmişlerdir. Varlıkları hızlanan, yavaşlayan ve yön değiştiren olarak sınıflandırmışlar ve kuvveti itme çekme olarak tanımlamışlardır. Öğrencilerin ön bilgilerini yoklamak amacıyla ÖÇK Etkinlik 1 Kutucuğu Bak Hareketin Türünü Söyle etkinliğini yaptırınız.

50. Dikkat Çekme ve Merak Uyandırma: Öğrencilerin dikkatini konuya çekmek ve merak uyandırmak amacıyla ÖDK’ın da yer alan resimlere bakmalarını ve soruları cevaplandırmalarını sağlayınız. Öğrencilerden bir cisme kuvvet uygulandığında neler olabileceğini tahmin etmelerini isteyiniz.