Momenten in het leven

1. Momenten in het leven Hermus Notaris Dorpshuis Lieshout 30 november 2010

2. www.notarissonenbreugel.nl

3. Hermus Notaris • Momenten in het leven…… • Niets is veranderlijker dan de mens ….. • Op sommige gebeurtenissen verheugt u zich … • Andere kunnen u pijnlijk raken…. • Dit verhaal gaat over de dood en de kunst is: • Verstand en gevoel in evenwicht brengen! • We gaan het dus hebben over estateplanning: het goede gevoel. www.notarissonenbreugel.nl

4. Hermus Notaris.nl

5. Wat is Estate Planning? • ofwel: financiële stervensbegeleiding…. • Estate Planning (Nalatenschapsplanning) is het gestructureerd laten overgaan van vermogen naar de volgende generatie(s) • Tijdens leven: schenkingen (op papier) – rente betalen 6% • Na uw overlijden door erfopvolging.

6. Hermus Notaris • Een korte terugblik: • Tot 1923 had de langstlevende geen rechten! • Daarna een kindsdeel (in Brabant: 1/10 !) • Vanaf 1957 de langstlevende echtgenote is handelingsbekwaam; daarvoor was ze: gelijk een dier. • Het erfrecht is spannend: je kunt afrekenen – elkaar een kool stoven!

7. Hermus Notaris • Bij overlijden kwam je vroeger (tot 2003) in een onverdeelde boedel en op reis .. leer je je vrienden kennen! • Een oplossing was het testament op de langstlevende – de ouderlijke boedelverdeling (Prof mr E.A.A. Luijten: 1958) • Die basis staat na 50 jaar in de wet: 2003. Dat noemen we dan ook: de wettelijke verdeling! Een parel in het erfrecht maar…

8. Nieuw (fiscaal) erfrecht in het kort sinds 2003) • De langslevende krijgt alles, maar het is een politiek compromis!! • Het nieuwe erfrecht is namelijk Beperkt Houdbaar! • Bij hertrouwen: moet de langstlevende goederen inleveren! • Kinderen: krijgen vordering in geld, die hoeft niet direct uitgekeerd te worden: een tegoedbon – daarover moet erfbelasting worden betaald!

9. Hermus Notaris • Vragen vooraf: • Schoonzoon Joop: “mag de langstlevende alles opmaken?” Ja dat mag! • “Kun je een kind onterven?” Ja dat mag: dus hou de ouders te vriend! • Er is zelfs een Monica Llewynsky-clausule! Jonge vlam beschermen ten koste van de kinderen! Dus kinderen: haal die vlam met egaars binnen! – ze is soms jonger!

10. Nieuw: Wet Schenk- en erfbelasting 2010 • Wat kan persé niet meer sinds 1-1-2010? (Kort) • -Bovenmatige rente in testamenten: de bovenmatigheid boven 6% samengesteld wordt (fictief) belast bij overlijden van de langstlevende. • -Overdracht onder voorbehouden vruchtgebruik of gesplitste aankoop (waardestijging tot overlijden wordt dus belast). Bestaande situaties worden niet ontzien. • - Koop met uitgestelde levering (waardestijging tot overlijden wordt dus belast); maar nu niet meer mogelijk dus. • -Ik opa-testamenten (worden voor het overmatige belast bij overlijden kind) • -Renteloze geldlening (wordt gezien als schenking van rente van dag tot dag).

11. Testament

12. Hermus Notaris • Een recente doorbraak in testamentenland: 1 maart 2010: uitzending Tros Radar – probleem: Erfbelasting betalen over een kindsdeel dat niet opeisbaar is (tegoedbon) wordt als onrechtvaardig ervaren: De oplossing uit het Romeinse Recht: De tweetrapsmaking! Dat houdt in: De echtgeno(o)t(e) wordt enig erfgenaam (onder ontbindende voorwaarde); De kinderen worden: verwachter (vol verwachting ….

13. de nieuwe tarieven 2010

14. Hermus Notaris een voorbeeld • Stel: Algehele gemeenschap van goederen: Waarde: 400.000. Er is een echtgenote en 2 kinderen. Vererving volgens de wet: Nalatenschap is de helft van € 400.000: € 200.000 Een kindsdeel zou dan zijn: € 66.000. (1/3 van 200.000) De belasting daarover is: 66.000-19.000 (vrij) = verkrijging: € 47.000 maal tarief: 10% is: € 4700 maal twee kinderen: Erfbelasting: € 9400 Dat is jammer. En later nog eens heffen over: 400-66-66=268

15. De Wettelijke verdeling 200 200 m (73) v (77) 66 44 43 66 66

16. Hermus Notaris • Bij het tweede overlijden wordt geheven over: 400-66-66=268. Dat is per kindsdeel: 134 Vrijgesteld is: 19 Heffen over: 115 (maal 10% tarief) Dat kost: € 11500. Maal 2 kinderen is: € 23000 erfbelasting. Totaal: na 2 overlijdens: 9400 + 23000=€ 32400 aan erfbelasting!

17. Hermus Notaris • Bij de wettelijke regeling: de wettelijke verdeling wordt dus verschuldigd: • Bij eerste overlijden: € 9400 • Bij tweede overlijden: € 23000 • Totaal is dat: € 32400 aan erfbelasting.

18. Hermus Notaris • Als al het geld in het huis, de stenen, zit dan is een belasting van € 9400 lastig: • Dus: Lenen bij bank of: huis verkopen cq rentedragend uitstel van betaling aanvragen. • De betere oplossing: de tweetrapsmaking (modern!) • Kinderen krijgen geen tegoedbon maar een verwachtingsrecht (ze zijn in de ijskast gezet en erven even niet dus geen tegoedbon). Als je niets krijgt, geen belasting! Dat maakt het verschil!

19. Hermus Notaris • Maar wat dan met die langstlevende? • Die krijgt alles! • Is dat dan niet extra duur? Nee er is een vrijstelling (2010) van € 600.000. • De vrijstelling wordt optimaal benut. • Kan ook bij samenlevers en mantelzorgers! (memo: mantelzorgcompliment en samenlevingscontract levert geld op!!)

20. Hermus Notaris • Maar hoe moet het dan later? • Zonder maatregelen: dan komt alles in een keer vrij. De kinderen krijgen ieder de helft van de langstlevende. Dat is dus ieder € 200.000 en dat is duur: want tarief (2010): • Tot 118.000: 10% - daarboven 20 %. • Dat gaat kosten: 118: 10% is € 11800 schijf 1 erfbelasting plus: schijf 2: 20% • over: 200-19(vrij) -118= 63 maal 20% is: € 12600: Totaal per kind: € 24400 belasting. Dat is dus: € 48800.

21. Hermus Notaris • Dus: erfbelasting”: (in dit voorbeeld) • Wettelijke verdeling: 32400 • Onterven kinderen: 48400 • Tweetrapsmaking: ??????

22. Hermus Notaris De tweetrapsmaking leidt tot: • Spreiding! We zeggen: de langstlevende moet de erfenis van de eerststervende alsnog afgeven bij zijn/haar overlijden! • Dan krijgen de kinderen alsnog – als verwachter- van de eerststervende. Maar de verkrijging is dus uitgesteld. • Namelijk: 200 (achteraf) van vader en • 200 van moeder – spreiding is fiscaal voordelig

23. Hermus Notaris • Dus: bij een tweetrapsmaking: • 200 komt van moeder en 200 komt alsnog van vader. • Dat is 2 maal 100 van vader en 2 maal 100 van moeder (in plaats van 2 maal 200 van moeder) • en dat kost: 100-19=81 maal 10%: • Dat is € 8100: maal 4 is: totaal € 32.400. Met andere woorden: we doen alsof er 4 kinderen zijn! Maar het zijn er maar 2!!

24. Hermus Notaris • Waarom maken we dus de tweetrapsmaking? • Geen spaargeld naar de belasting! Soms is het wat duurder (afhankelijk van de kindsdelen en tarieven) – verklaring: de erfporties zijn iets groter bij het eerste overlijden. Oplossing: DOEN: belastingvrije legaten aan kleinkinderen: 19.000 (soms in Brabant wel 10 maal!) en van opa, en van oma!!! Zo verdamt er € 380.000 bij grote families.

25. Hermus Notaris • Nog iets over onterven: • Kun je de langstlevende onterven?” Ja dat kan maar ze heeft dan recht op een verzorgingsvruchtgebruik. Daarvoor moeten we naar de kantonrechter. Dat onterven van kinderen en langstlevende kan ook heel doordacht zijn: belastingbesparing!

26. Hermus Notaris • Nog iets over dat onterven: • “Kunnen de kinderen iets tegen een onterving doen?” – ze zijn uitgeboedeld! Ze zitten niet meer aan tafel!! Jawel: ze hebben een legitieme portie (een enveloppe in geld – half gevuld) af te halen na het overlijden van de laatste. Ze worden schuldeiser. De ouders hebben weer een tegenzet: het boedelbakartikel: de caravan in Epe, het aquarium van 3 bij 1 meter: naar de lastige zoon.

27. Hermus Notaris Waarom zou u een testament maken? 1. Frits Bom clausule: om een lastige schoonzoon buiten te houden – de uitsluitingsclausule 2. De erfdelen aanpassen – kinderen of echtgenoot (ten dele) onterven, uit fiscaal oogpunt 3. Een legaatje extra om: de vrijstellingen maximaal te benutten – per kleinkind: € 19000: DOEN!!! • om in de eerste ronde helemaal niets te hoeven betalen (tweetrapsmaking). • De meertrapsmaking om doorvererving via de bloedlijn te garanderen of

28. Hermus Notaris Berichten uit de samenleving: “Is het voor een jonge verpleger interessant om met eenrijke weduwe te trouwen?” • Jawel: door boedelmenging trouwen in gemeenschap van goederen wordt het vermogen voor de helft belastingvrij toegedeeld aan de ander! • Soms kunt u het beste Huwelijkse voorwaarden opheffen – spreiding van erfrechtelijke verkrijgingen.

29. Estateplanning: “Voor elck wat wils” Vraag naar onze producten voor belastingbesparing! In vogelvlucht:

30. - Testament met ventielconstructie • Als er voldoende geld is om erfbelasting te betalen:betaal dat dan en verdien het terug: • Door erfdelen te laten oprenten: ontstaat grotere aftrekpost in vermogen van langstlevende dus minder successierecht bij tweede overlijden (oudere echtparen) • Geen inkomstenbelasting over vordering en rente • Erfdeel renteloos: minder successierecht bij eerste overlijden (jongere echtparen) • Aanvullen met papieren schenking: zoveel mogelijk schuld aan kinderen: altijd goed.

31. Hermus Notaris Son • Is er nog een alternatief? • Jawel: het vruchtgebruik testament • Ook kunnen we dat alles combineren in een zogenaamd flexibel testament. • Een alternatief daarvoor is het vermogende particulierentestament.

32. – Testament met vruchtgebruik • Maak een flexibel testament met vruchtgebruik of een vermogende particulieren testament P • Pas de erfdelen aan om de kindsdelen te vergroten. Benut een extra opvullegaat om vrijstelling langstlevende (600.000) te laten vollopen. • Doe er een belastingvrij legaat voor de kleinkinderen (€ 19.000) bij! • “Hoe werkt zo’n vruchtgebruiktestament?”

33. Vruchtgebruik = beleggen in vermogen van de ouder en toch mag langstlevende alles opmaken! 400 Waardestijging Belastingvrij 250 Kind A Kind B

34. Vruchtgebruik • De beleggingsbasis maken we groter door de langstlevende een geringer erfdeel te geven • Langstlevende komt toch niets te kort doordat ze eigen helft heeft en de nalatenschap in vruchtgebruik • Completeren met keuze - opvul-legaat (zonder of met inbreng)

35. Vruchtgebruik • Het resultaat is: • Bloot-eigendom van woning gaat naar de kinderen: (huis is in bewoonde staat! En dat komt later vrij! Belastingvrij! • Vruchtgebruik naar langstlevende: die kan voortleven als voorheen: verteringsrecht • Bij overlijden langstlevende: onbelaste waardeaangroei • Let op: Box 3 belasting voor de kinderen.

36. Hermus Notaris Son • Zijn we er dan? • Schenkingen maken het plaatje compleet • Schuld aan de kinderen is altijd handig

37. Schenken 2010

38. Schenken • Het is mogelijk te schenken en toch zeggenschap/beschikking te houden over uw vermogen (bv. “papieren schenking”); • Als u aan kind schenkt hoeft u dat bedrag niet meer op te geven in box 3, terwijl uw kind misschien nog in de vrijstelling valt! • De kinderen krijgen (belastingvrije) rente (6%): geld overdragen is wat u toch wilt!

39. Vrijgestelde schenkingen • Per jaar per kind - € 5000 (2010) • Kind onder 35 - € 24000 (2010) • Eenmalig: verhoogde vrijstelling voor aankoop van een woning: tot € 50.000

40. Tips bij schenkingen: • Als u gaat schenken, doe dat dan onder uitsluitingsclausule! Clausule-prive • Nieuw schenkingsrecht: verstandig om een notariële akte te laten maken (dan kan de schenking niet meer teruggedraaid worden……); • Schenking terzake des doods: bij notariële akte en tijdig rente betalen!

41. Hermus Notaris • Conclusie: • Tel uit uw winst. • Kijk op www.notarissonenbreugel.nl • Maak een afspraak 0499 – 470 480 • Klik door via de site op de links!

42. Dit was de workshop Notarieel • Mr M.C.J.M. Hermus, notaris • EPN- estateplanner • Son en Breugel

43. Hermus Notaris • Nog andere onderwerpen:

44. Het einde van een klassieker? • Is het zinvol de woning aan kinderen over te dragen? • Zich arm maken in verband met de Bejaardenoorden speelt niet meer - geen vermogenstoets meer. • Overdrachtsbelasting maakt transaktie te duur. • Geen aftrek hypotheekrente bij ouders meer: Box 3 • Woning ook voor deel kinderen naar Box 3 • Sinds 1 januari 2010: waardeaangroei belast!

45. Het einde van een klassieker?Antwoord: het kan nog heel goed bij (woon)boerderijen: deel koopsom kwijtschelden en overdrachtsbelasting verrekenen: huis overdragen aan een kind dat in ouderlijke huis gaat wonen. In andere gevallen: oppassen!!!!

46. Geld uitlenen aan kinderen is interessant • Kinderen willen graag een huis kopen • Schenken van Euro 50.000 kostte vroeger veel schenkingsrecht: nu eenmalig vrij (35 jaar) !!! • Dus: bij grotere bedragen of als te laat: leen het bedrag uit aan kinderen en laat de terugbetaling zitten (ieder jaar een stuk € 5000) • Dan gaat het hele bedrag belastingvrij naar de kinderen en die hebben er nu al wat aan. • De kinderen hebben renteaftrek! Spreek af 6%!

47. Testament toegift • Voogdij regelen voor jonge kinderen • Bewind over vermogen – tegen verspilling. • Uitsluitingsclausule (anti-schoonzoon/dochter regeling) • Rampenclausule – 30 dagen • Balans tussen rechten van langstlevende partner en kinderen: beperking wilsrechten • Stiefkinderen betrekken in wettelijke verdeling – bij kinderenuit meer relaties: het fusiegezin

48. Testament: toegift Bij echtparen zonder kinderen: • over je graf heen regeren - erfstelling onder voorwaarde - voorkom beinvloeding • De eigen fanclub komt dan zeker aan bod! • Executeur-testamentair • Begrafenisexecuteur en eventueel: de afwikkelingsbewindvoerder • Legaten aan derden of goede doelen • Goede doelen kunnen belastingvrij erven • Algehele volmacht – levenstestament!!

49. 2e huwelijken; kinderen uit eerdere relaties • Stel 2 gescheiden ouders met verschillende kinderen • De wettelijke verdeling werkt dan oneerlijk; • Het kan zijn, dat dan vermogen in handen van de andere familie komt – die wordt rijker en de kinderen van de eerste krijgen alleen geld op termijn: die missen rendement. • De verhouding tussen de kinderen gaat dan fout. • Oplossing: tweetrapsmaking (fusiegezin) of vruchtgebruik.

50. Testament toegift: Modern is: de tweetrapsmaking: • laat vermogen dus vererven via de bloedlijn. Het voorkomt dat de echtgenoot erft van uw eigen kind • Instrument voor belastingbesparing bij eerste ronde: geen successiebelasting. • Echtscheidingstestament: De ex- echtgenoot erft dan niet via de kinderen (immers ouders erven anders van kinderen) • Voorkomt dat eigen goed doorvererft naar de andere familie. Ook kan: de tweetraps – en herroepelijke schenking.