Momenten in het leven

1. Momenten in het leven Hermus Notaris SonMaison, Son en Breugel 16 april 2008

2. Hermus Notaris Son • Momenten in het leven…… • Niets is veranderlijker dan de mens ….. • Op sommige gebeurtenissen verheugt u zich … • Andere kunnen u pijnlijk raken…. • Dit verhaal gaat over de dood en de kunst is: • Verstand en gevoel in evenwicht brengen!

3. Hermus Notaris Son • Een korte terugblik: • Tot 1923 had de langstlevende geen rechten! • Daarna een kindsdeel (in Brabant: 1/10 !) • Vanaf 1957 de langstlevende echtgenote is handelingsbekwaam; daarvoor was ze: gelijk een dier. • Het erfrecht is spannend: je kunt afrekenen – elkaar een kool stoven!

4. Hermus Notaris Son • Bij overlijden kwam je dus in een onverdeelde boedel en op reis .. leer je je vrienden kennen! • Een oplossing was het testament op de langstlevende – de ouderlijke boedelverdeling. • Die basis staat na 50 jaar in de wet: 2003. Dat noemen we dan ook: de wettelijke verdeling! Een parel in het erfrecht maar…

5. Nieuw Erfrecht in het kort • De inhoud van de wettelijke verdeling: • De langslevende krijgt alles, maar het is een politiek compromis!! • Het nieuwe erfrecht is namelijk Beperkt Houdbaar! • Bij hertrouwen: moet de langstlevende goederen inleveren! En de kinderen? • Kinderen: krijgen vordering in geld, die hoeft niet direct uitgekeerd te worden

6. Hermus Notaris Son • Schoonzoon Joop: “mag de langstlevende alles opmaken?” Ja dat mag! Dus hou ze te vriend! • “Kun je een kind onterven?” Ja dat mag. • Er is zelfs een Monica Lewinsky-clausule! Bescherming jonge partner!!

7. Hermus Notaris Son • “Kun je de langstlevende onterven?” Ja dat kan maar ze heeft dan recht op een verzorgingsvruchtgebruik. Daarvoor moeten we naar de kantonrechter. Dat onterven van kinderen en langstlevende kan ook heel doordacht zijn: belastingbesparing ….. Awbz …. Arm zijn.

8. Hermus Notaris Son • “Kunnen de kinderen niets tegen een onterving doen?” – ze zijn uitgeboedeld! Jawel: ze hebben een legitieme portie (een enveloppe in geld – half gevuld) af te halen na het overlijden van de laatste. De ouders hebben weer een tegenzet: het boedelbakartikel: de caravan in Epe, het aquarium van 3 bij 1 meter: naar de lastige zoon.

9. Hermus Notaris Son Waarom zou u een testament maken? • Wilsrechten van de kinderen beperken om rustig door te kunnen leven bij hertrouwen • Frits Bom clausule: om een lastige schoonzoon buiten te houden – de uitsluitingsclausule • De erfdelen aanpassen – kinderen of echtgenoot (deels) onterven, uit fiscaal oogpunt • Een legaatje extra om de vrijstellingen maximaal te benutten • De tweetrapsmaking om doorvererving via de bloedlijn te garanderen of om in de eerste ronde helemaal niets te hoeven betalen.

10. Casus estateplanning • Echtpaar • 2 kinderen • Gemeenschap van goederen: 600.000 Euro • Mogelijkheden tot belastingbesparing • Ongestoord voortleven

11. De Wettelijke verdeling 300 300 m (73) v (77) 100 43 44 100 100

12. Bij eerste overlijden • Langstlevende: grote vrijstelling (523.667) geen heffing • Kindsdelen: • kindsdeel A 100.000 • kindsdeel B 100.000 • (aangeven voor 70.000 een Euro is later minder waard!) • Verschuldigde belasting: 12.000 (totaal) • dat valt nog mee!

13. Bij tweede overlijden • Vermogen: 600.000 • Schuld aan kind A -100.000 • Schuld aan kind B -100.000 400.000 • Fors betalen: oplossing: spreek af kindsdelen: holt vermogen uit! Spreek af: 6% of meer!! • Aanvullend: schenken op papier.

14. Wettelijke verdeling • Successierecht indien het vermogen niet meer waard zou worden: over 600.000 € • Bij eerste overlijden 12.000 € • Bij tweede overlijden: • totaal tweede overlijden: 52.000 € • Totaal na twee overlijdens: 64.000 € Dat lijkt mee te vallen, maar wat als het vermogen stijgt?! • De belasting wordt dan: 150.000 €. Dat is een kwart van het bezit!!

15. - Testament met ventielconstructie • Door erfdelen te laten oprenten: ontstaat grotere aftrekpost in vermogen van langstlevende dus minder successierecht bij tweede overlijden (oudere echtparen) • Geen inkomstenbelasting over vordering en rente • Erfdeel renteloos: minder successierecht bij eerste overlijden (jongere echtparen) • Aanvullen met papieren schenking: zoveel mogelijk schuld aan kinderen: altijd goed.

16. Hermus Notaris Son • Is er nog een alternatief? • Jawel: het vruchtgebruik testament • Ook kunnen we dat alles combineren in een zogenaamd flexibel testament.

17. – Testament met vruchtgebruik • “Hoe werkt zo’n vruchtgebruiktestament?” • Vermogen splitsen in eigendom en vruchtgebruik • Eigendom: hoofdgerechtigden: kinderen • Vruchtgebruik kan ruim of minder ruim worden geformuleerd. • Dat hebben we ook nodig voor “gehandicapten”testament.

18. Vruchtgebruik = beleggen in vermogen van de ouder en toch mag langstlevende alles opmaken! 600 Waardestijging Belastingvrij 300 Kind A Kind B

19. Vruchtgebruik • De beleggingsbasis maken we groter door de langstlevende of “gehandicapte kind” een geringer erfdeel te geven – de rest gaat naar de andere kinderen. • Langstlevende of kind komt toch niets te kort doordat ze/het het erfdeel (zie hierna: fonds) in vruchtgebruik krijgt.

20. Vruchtgebruik • Het resultaat is: • Bloot-eigendom van woning gaat naar de kinderen: (huis is in bewoonde staat! En dat komt later vrij! Belastingvrij! • Vruchtgebruik naar langstlevende: die kan voortleven als voorheen: verteringsrecht • Bij overlijden langstlevende: onbelaste waardeaangroei • Let op: Box 3 belasting voor ouders en kinderen.

21. Hermus Notaris Son • Zijn we er dan? • Schenkingen maken het plaatje compleet • Schuld aan de kinderen is altijd handig • Maar wat nu als er een gehandicapt kind is?

22. Hermus Notaris Son • De kantonrechter kijkt mee bij een onderbewindgestelde (meerderjarigenbewind) – Ktr. moet machtiging geven om te beschikken…. • Beschikken is: vestigen vruchtgebruik

23. “Gehandicapten testament” • Inhoud “gehandicapten” testament • Gehandicapte kind onterven; • Andere kinderen erven meer – komt in een fonds; • Legaat vruchtgebruik aan kind over het fonds; • Last aan andere kinderen uitgaven te doen tbv onterfde kind (aanvulling wao-wa jong) • Bewind over fonds • Bewind over rechten gehandicapte kind • Tweetrapsmaking ten laste van gehandicapte kind (voor het geval die toch vermogen verkrijgt).

24. Hermus Notaris Son • Doel van dat testament: • Vermogen gaat direkt naar andere kinderen – tweemaal vererven wordt voorkomen (tussen broers/zussen – duur): vermogensgroei komt bij andere kinderen. • Fonds maakt geen deel van vermogen – arm! – dus meer kans op uitkering! • Vruchtgebruik (rente) toch voor extra inkomsten • Psycholgie: het kind “doet toch mee”.

25. Hermus Notaris Son • Is de making aantastbaar met legitieme? • Nee want legitieme is slechts een vordering! “Onterfde” zit niet aan tafel dus: • -geen machting Ktr nodig voor verkoop onr. goed. • -geen goedkeuring Ktr nodig voor verdeling • Vruchtgebruik: stel kind onder 65 jaar – waarde is > 50% Dus geen aantasting lp! • Vruchtgebruik is geen inferieure making: dus als beroep op lp dan krijgt kind toch gewoon geld (niet straf voor verwerping legaat).

26. Hermus Notaris Son • Bewind over het hele fonds: afgescheiden vermogen. Belang voor het kind. • Het kind is gevrijwaard van schuldeisers van de andere kinderen. • Bewind op rechten en aanspraken (incl. recht op legitieme-of dat kan is niet geheel zeker). • Als bewind wordt aangetast: dan gehandicapte krijgt niets (sanctie van de wet). Verwerpen via ktr. heeft dus geen zin!! • Hooguit kan ktr zeggen: ik roep lp in ivm vruchtgebruik (bij benadeling > ½). Nl. machtiging ktr nodig bij accepteren vruchtgebruik

27. Hermus Notaris Son • De tweetrapsmaking als vangnet: • Wat kind (bij voorbeeld uit legitieme) krijgt krijgt hij onder ontbindende voorwaarde: restant gaan na zijn overlijden naar andere kinderen (verwachters): die erven dus rechtstreeks van de ouder – dat is goedkoper. • Maar als vruchtgebruik door ktr is geaccepteerd komen we er niet aan toe.

28. Hermus Notaris Son • Resultaat: • Bij overlijden van het kind: het vruchtgebruik over fonds vervalt en alles wast aan bij de andere kinderen. Geen successiebelasting meer verschuldigd over de vermogensaanwas. • Overleg met ktr bij uitvoering. Het vruchtgebruik zal de Ktr gunstig stemmen. Bij curatele is geraden: vruchtgebruik met interingsbevoegdheid. Goedkeuring nodig ktr bij curatele; bij bewind slechts machtiging.

29. Hermus Notaris Son • We zagen dus: • 1. Testamentair erfrecht ter bescherming van de langstlevende • 2. Testamentair erfrecht in verband met het gehandicapte kind • Hoe is dat in elkaar te passen???

30. De oplossing van de puzzel: • Het eindproduct (testament) bij gezin met langstlevende en een gezin een gehandicapt kind: • Het kind mag geen vordering krijgen: dus verklaar wettelijke verdeling buiten toepassing en: • Onterf gehandicapte kind; maak andere kinderen erfgenaam – maak fonds voor gehandicapte kind • Geef vruchtgebruik aan langstlevende en opvolgend vruchtgebruik aan het gehandicapte kind over het fonds. Andere kinderen: last om te verzorgen. • De tweetrapsmaking is het vangnet!

31. Hermus Notaris Son • Voorbeeld: • Nalatenschap is 100 • 3 kinderen en een langstlevende (kindsdeel 25) • Testament: • 2 kinderen erven: ieder 50, waarvan 25 in een fonds. Ll krijgt vruchtgebruik over 100; aansluitend bij overlijden ll krijgt kind vruchtgebruik over fonds 25.

32. Hermus Notaris Son • En tenslotte: • Maak een stichting bij testament tot beheer van het fonds. Dank u wel. www.notarissonenbreugel.nl