230 likes | 294 Views
Egzersiz ve antrenman kou015fullaru0131nda bazu0131 test yu00f6ntemlerinin kullanu0131mu0131 ve performansu0131n analizi
E N D
EGZERSİZ VE SPOR BİLİMLERİNDE ALAN VE LABORATUVAR TESTLERİ BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ARAŞTIRMALARINDA PROBLEMLER PhD. Yeliz KAHRAMAN
Spordaki Testlerin Önemlilikleri • Yetenek ve deneyimlerin belirlenmesi • Antrenman ve müsabaka programlama Az ve çok bilinen verilerin değerlendirilmesi Antrenmana ara verme ve aşırı yüklenme durumlarını gözlemleme
TESTLER NEDİR? • Bilim ve teknoloji için doğru veriler ve analizler için test yöntemleri gereklidir. • Test: Özellikleri hakkında bir yargıya ulaşmak için analiz sonuçlarını gösteren tüm araçlardır.
ÖNEMLİ ? Sporcuların performans gelişimlerinin izlenmesinde gerekli olan saha ve bazen fizyolojik (laboratuvar) testler genel sağlık koşullarını izlemede 2 ile 6 hafta bir süreci kapsamaktadır.
Tüm testler uygulanırken belirli amaçlara metabolik, kas iskelet, solunum, kalp dolaşım sistemlerinin fizyolojik değişimlerini izlemede gereklidir. Amaçlar: • TEŞHİS • TEDAVİ • EGZERSİZ REÇETESİ HAZIRLAMA
EGZERSİZ VE SPORDA TESTLER BASAMAK TESTLERİ KOŞU BANDI BİSİKLET WİNGATE PROTOKOL MARGARİA KALAMAN BRUCE PROTOKOL BALKE PROTOKOL SALTİN ASTRAND PROTOKOL CHAPMAN PROTOKOL OHİO-STATE PROTOKOL
CHAPMAN KOŞU METODU • Koşu bandında 10 dakika ısınma ve 4.8 km hızlık bir %10’luk bir eğimde yürüme başlar. • Test ardından %0 bir eğim 9.7 km/s hız ile 2.5 dakika yüklenme yapılır. (son 1-2 dakika gaz analizi yapılır) • Her 2.5 dakikada %2.5 eğim artarak tükenene kadar devam eder.
WİNGATE PROTOKOL - Want: 30 sn bisiklette maksimum pedal çevirme testidir. - İlk beş sn alaktasit diğer anaerobik evre -Sporcuların anaerobik güç çıkışı ölçümüdür. - Zirve anaerobik güç oksijen olmadan kas kasılmalarının gerçekleştiği maksimum güçtür. - Yüksek yoğunluk kısa sürede iş sergilenmektedir.
Margaria Kalaman Basamak Protokolü • Alt bacak gücü ölçümü • Tam dinlenme ile üç denemenin en iyisi kaydedilir • Kronometre sürede kayıt edilmiştir
Robert Bruce Test Protokolü Kardiyovasküler sistem fizyolojik ölçülür Koşu bandında hız ve eğim her 3 dakikada artırımlı devam eder.
Balke Koşu Protokolü • Oksijen tüketiminin belirlenmesinde kullanılır • Ölçüm sonrasında 3-4 dakikalarda gaz analizi yapılır • EKG ölçümü (telemetri) • İlk 2 dakika %2 eğim daha sonra her dakika %1 eğim artırımlı devam eden testtir. • Nabız 180 olunca test sonlandırılır.
TESTİN DURDURULMASI GEREKEN HUSUSLAR • BAŞ DÖNMESİ • BAYGINLIK • GÖĞÜS AĞRISI • SOLUK YÜZ • NEFES DARLIĞI • KALP DURMASI • TİTREME (STRES, ISI DÜŞMESİ) • AŞIRI YORGUNLUK • DEHİDRASYON
Kardiyolojik ölçümler Testlerin gerçekleşmesi için bazı ölçüm cihazları ve yöntemleri gereklidir. Kalp atımı, nabız, kan basıncı ölçümleri • Dinlenik • Dokunma • Telemetri yöntemleri ile izlenir.
Dinlenme: Oturma ve yatma pozisyonunda sol meme altında koltuk altı bölgesine yakın V5 steteskopun diaframı yerleştirilir. 15 sn süreyle lab=ventrikül sistolik, dap=ventrikül diyastolik sesleri dinlenerek 15 sayımdan sonra 4 ile çarpılarak kaydedilir.
Kan basıncı: En kolay ölçülen ve sıklıkla kullanılan parametre kan basıncıdır. Sistolik ve diyastolik olarak ifade edilir. • Egzersiz öncesi ve sonrası kan basıncı ölçülerek kardiyovasküler sisteme yanıt değerlendirilir. • Tansiyon aleti deneğin üst koluna sarılır.
Tansiyon aleti 160-180 mmHg basınca şişirildikten sonra, ilk nabız vuruş sesi net duyulunca basınç yavaş bir şekilde azaltılır. Buna Korotkoff sesi denir. Bu ses atardamarda kan akımının serbest kalmasıyla ortaya çıkar. İlk Korotroff sesi monometre sistolik kan basıncı olarak kabul edilir. Vuruş sesi azaldığında 4. korotroff ve 5. korotroff sesleri monometrede okunur bu da diyastolik kan basıncı olarak kabul edilir.
Elektrokardiyografi (ECG) Kalp kasının elektriksel potansiyelini ölçer. İletim bozuklukları Miyokart iskemisi Kalp hipertrofisi gibi durumların değerlendirilmesinde sıklıkla başvurulan ölçüm yöntemidir.
Aerobik güç ölçümü Kardiyorespiratuvar sistemde maksimal aerobik güç (maksimal oksijen tüketimi VO2max) hesaplanır. Antrenman şiddeti arttıkça oksijen tüketimi artar belli noktadan sonra şiddet artsa da oksijen artmaz buradaki maksimal oksijen kullanma düzeyi maxVO2 dir.
Dokunma: Sol bilekte bulunan radial arterden kalp atım hızı sayılır. Telemetre: Ölçümlerde telemetre vericisi ve alıcısı ile egzersizdeki kalp atım hızı sayılabilir.
MaxVO2= KALP ATIM SAYISI x ATIM HACMİ x BEDEN AĞIRLIĞI – VO2 HER BİRİM DEĞİŞİMİ MAXVO2 İ ETKİLER. EN ÇOK VÜCUT AĞIRLIĞI ETKİLER, SEDANTERLERDE: YAŞ VO2MAX 20-29 34-42 MLdk-1 30-39 31-38 MLdk-1 40-49 27-35 MLdk-1 50’DEN YUKARI 25-33 MLdk-1
DİKKATİNİZİ VERDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM… PhD. Yeliz KAHRAMAN