De lucht

1. De lucht Wat is de invloed van de lucht in ons milieu

2. Emissie • Emissie = uitstoot van gassen • Oorzaak: verbranding van fossiele brandstoffen •  er komt CO2en SO2 en NO en NO2vrij • koolstofdioxide, zwaveldioxide en stikstofoxide en stikstofdioxide • + H2O-damp en O2 • SO2  H2SO4 zwavelzuur • NO  HNO3 salpeterzuur

3. Natte zuurdepositie/ droge zuurdepositie • Met regen of mist komen die zure stoffen als zure regen of natte zuurdepositie naar beneden • natte zuurdepositie = neerslag van stoffen op het aardoppervlak • Ook droge zuurdepositie = deel van SO2 en NO en NO2slaat neer in droge vorm • in bodem zwavelzuur en salpeterzuur •  bodem en water wordt zuurder = verzuring

4. Gevolg verzuring/ metalen / mineralen •  giftige metalen (aluminium of cadmium ) lossen op in bodem •  hoge concentratie in grondwater •  schadelijk voor planten en bodemorganismen • Door verzuring gaan calcium, kalium en magnesium, die normaal in bodem gebonden zijn aan andere stoffen, vrijkomen en uitspoelen. •  mineralen onbereikbaar voor wortels van planten

5. Gevolgen voor planten • Wortelswortelharen raken beschadigd (door Al en Cd) •  minder goed opnemen water en mineralen • Bladeren  schade van droge zuurdepositie •  huidmondjes beschadigd sluiten niet goed meer •  verdamping neemt toe •  fotosynthese geremd  groei planten neemt af •  Verzwakken , minder weerstand tegen ziekten • Naaldbomen gevoelig •  minder en kleinere naalden

6. Gevolgen voor dieren • Waterdieren •  gevoelig voor giftige metalen en zure regen • Scandinavië in 5000 meren alle leven verdwenen • Oorzaak? • Industrieën in Engeland, Duitsland en Polen beekforel in zuur water http://www.youtube.com/watch?v=pqfphT-UyFM

7. Nederland • Nederlandse bossen : • 25 % ernstig aangetast • 50 % nog gezond • Nederlandse vennen : • Op Veluwe & Noord Brabant verzuurd • Gebouwen en beeldhouwwerken aangetast (o.a. Sint-Jans kathedraal Den Bosch)

9. Veroorzakers van zure regen • 1. Industrie : • Meer dan helft zwaveldioxide ( olieraffinaderijen) SO2 • Deel stikstofoxide NO en NO2 • 2. Kolen- of olie-gestookte elektriciteitscentrales aardgas  schone centrales kerncentrales, maar radioactief afval •  mutaties door radioactieve straling • 3. verkeer : stikstofoxides NO en NO2 • 4. landbouw : ammoniak of NH3 als gevolg van mestoverschot • NH3 + SO2 ammoniumsulfaat (NH4)2 SO4  bodem •  door bacteriën  nitraat maar ook zure stoffen verzuring bodem1/4 komt in buurt van bedrijven neer zuurder

10. Andere vormen van luchtvervuiling • Industrie en verkeer : • Koolwaterstoffen en koolstofmonoxide CO • zonlicht + reactie met stikstofoxide(NO en NO2) ozonO3 ontstaat •  bij mens en dier : tast longweefsel aan •  bij planten : beschadigt bladeren en remt groei •  schade aan bossen • Ook zwaveldioxide tast longen aan • (Niet verwarren met ozonlaag hoog in atmosfeer die ons bescherming biedt tegen UV straling)

11. smog • Smog is vettige mist die roet , zwaveldioxide en ozon bevat • Korstmossen gevoelig voor luchtvervuiling • Korstmossenwoestijn: Gebied waarin vrijwel geen korstmossen voorkomen.

12. Broeikaseffect • Dampkring of atmosfeer = mengsel gassen die zonstraling naar aarde doorlaten • aarde verwarmt overdag • Warmte uitstraling wordt tegengehouden • Zonder dampkring temp 30 ºC lager • Broeikaseffect: milieuprobleem dat samenhangt met luchtvervuiling • Broeikasgassen : CO2, waterdamp en methaan • Worden vastgehouden in de dampkring  houden warmte die binnenkomt nog meer vast • Nog meer energiegebruik  nog meer CO2  nog meer broeikasgassen  broeikasgevaar of versterkt broeikaseffect

13. Opwarming aarde

14. Andere oorzaken versterkt broeikaseffect • CO2 wordt vastgelegd in planten door fotosynthese •  ontbossingdraagt bij tot CO2 stijging • 10% van versterkt broeikaseffect doorplatbranden van tropisch regenwoud • Veeteelt: uit mest komt methaan vrij • Jaarlijks stijgt methaanconcentratie met 1%

15. Gevolgen versterkt broeikaseffect • Klimaatsverandering kan optreden • Sinds 1860 is zeespiegel 15cm gestegen (uitzetting water) • Deel van poolijs en gletsjerijs smelt • Voorspellingen: stijging zeespiegel • stijging van 1m in 21ste E • Stijging 20 cm – 7m •  dijken worden opgehoogd •  maatregelen om water op te vangen ( uiterwaarden vrij) • Verdrogingop andere plaatsen op aarde • woestijnen groter • Hittegolven , orkanen overstromingen • landbouw in grote gebieden onmogelijk •  Voedselvoorziening in gevaar • Andere delen van aarde die nu te koud zijn wel geschikt als warmer wordt

16. Het gat in de ozonlaag • Ozonlaag absorbeert UV-straling weinig UV naar aarde • Broeikaseffect versterkt door gat in ozonlaag •  meer UV dringt door  kan veranderingen DNA veroorzaken.  Meer warmtestraling dringt door opwarming zeewater Laatste 20 jaar gat in ozonlaag 3% toegenomen , 20% meer huidkanker -Ozonlaag aangetast door chloorfluorkoolwaterstoffenCFK’s koel en vrieskasten, koelinstallaties, lekken , gestort gebruikt als fabricage bij schuimplastic ,…. Blaasmiddel drijfgas in spuitbussen * CFK’s VANAF 1990 verboden vervangen door zachte CFK’s(1 Cl vervangen Door 1 H) 50 – 20 X minder schade aan ozonlaag * zachte CFK’s vanaf 1999 ook verboden Verdeling van ultraviolette straling over het aardoppervlak op 10 november 2006; hoe roder hoe meer UV-straling. Let op de rode vlek op de zuidpool.

17. Gat in ozonlaag • Vanaf 1900 • http://www.youtube.com/watch?v=507PHhwHbAY • http://www.youtube.com/watch?v=X5rKnmo39IE&NR=1

18. Op 1 januari 1989 werd het Montreal Protocol van kracht dat het gebruik van ozonafbrekende stoffen wereldwijd aan banden moet leggen. Die maatregelen lijken effect te hebben gehad: waarnemingen tonen aan dat de hoeveelheid ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer aan het afnemen is en in 2006 leek de ozonlaag zich langzaam te herstellen. Vermoedelijk duurt het tot de tweede helft van de 21e eeuw vóór de ozonlaag volledig hersteld is.

19. Dieporanje en -geel komen voor in de troposfeer. Het roze-wit daarboven komt grofweg overeen met de stratosfeer. Daarboven gaat de mesosfeer over in de thermosfeer en de exosfeer en wordt het blauw langzaam zwart. atmosfeer • atmosfeer • Troposfeer - 0 - 6/18 km, temperatuur neemt af met de hoogte • stratosfeer - 6/18 - 50 km, temperatuur neemt toe met de hoogte • mesosfeer - 50 - 80/85 km, temperatuur neemt af met de hoogte • thermosfeer - 80/85 - 640-700 km, temperatuur neemt toe met de hoogte • exosfeer- 700 tot 800 km • is in de stratosfeer de ozonlaag te vinden, terwijl de onderste laag van de magnetosfeer, de ionosfeer, zich in de thermosfeer bevindt en overdag ook in de mesosfeer.

20. Extra huidkankerrisico