YARALANMALARDA ve GÖZE, KULAĞA, BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLK YARDIM

1. YARALANMALARDA ve GÖZE, KULAĞA, BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLK YARDIM

2. YARALANMALARDA İLK YARDIM

3. Yara Nedir? • Bir travma sonucu deri ya da mukoza bütünlüğünün bozulmasıdır. • Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. • Derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon riski artar.

4. Yara Çeşitleri • Kesik Yaralar • Ezik Yaralar • Delici Yaralar • Parçalı Yaralar • Enfekte Yaralar

5. Kesik Yaralar • Bıçak, çakı, cam gibi kesici aletlerle oluşur. • Genellikle basit yaralardır. • Derinlikleri kolay belirlenir.

6. Ezik Yaralar • Künt bir cismin şiddetli olarak çarpması ile oluşan yaralardır. • Yara kenarları eziktir. • Çok fazla kanama olmaz, ancak doku zedelenmesi ve hassasiyet vardır. 

7. Delici Yaralar • Uzun ve sivri aletlerle oluşan yaralardır. • Yüzey üzerinde derinlik hâkimdir. • Aldatıcı olabilir. • Tetanos tehlikesi vardır.

8. Parçalı Yaralar • Dokular üzerinde bir çekme etkisi ile meydana gelir. • Doku ile ilgili tüm organ ve saçlı deri zarar görebilir.

9. Enfekte Yaralar Mikrop kapma ihtimali olan yaralardır. Bunlar; • Gecikmiş yaralar (6 saatten fazla), • Dikişleri ayrılmış yaralar, • Kenarları muntazam olmayan yaralar, • Çok kirli ve derin yaralar, • Ateşli silah yaraları, • Isırma ve sokma ile oluşan yaralardır.

10. Yaraların Ortak Belirtileri Nelerdir? • Ağrı • Kanama • Yara kenarının ayrılması

11. Yaralanmalarda İlk Yardım-1 A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi, B. Solunumun değerlendirilmesi C. Dolaşımın değerlendirilmesi • Oluş şekli • Süresi • Yabancı cisim varlığı • Kanama vb. • Yaşam bulguları değerlendirilir (ABC). • Yara yeri değerlendirilir.

12. Yaralanmalarda İlk Yardım-2 • Kanama durdurulur. • Üzeri kapatılır. • Sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır. • Tetanos konusunda uyarıda bulunulur. Yaradaki yabancı cisimlere dokunulmamalıdır!

13. CİDDİ YARALANMALAR

14. Ciddi Yaralanmalar Nelerdir? • Kenarları birleşmeyen veya 2-3 cm olan yaralar • Kanaması durdurulamayan yaralar • Kas veya kemiğin göründüğü yaralar • Delici aletlerle oluşan yaralar • Yabancı cisim saplanmış olan yaralar • İnsan veya hayvan ısırıkları • Görünürde iz bırakma ihtimali olan yaralar

15. Ciddi Yaralanmalarda İlk Yardım • Yaraya saplanan yabancı cisimler çıkarılmaz. • Yarada kanama varsa durdurulur. • Yara içi kurcalanmamalıdır. • Yara temiz bir bezle örtülür (nemli bir bez). • Yara üzerine bandaj uygulanır. • Tıbbi yardım istenir (112).

16. Ciddi Yaralanmalarda Yapılmaması Gerekenler • Yaraya saplanan yabancı cisimleri çıkarmayın. • Yara içini kurcalamayın. • Yara üzerine yara tozu, merhem, kül, tütün, tuz vb. koymayın. • Yarayı pamuk ile örtmeyin. • Yaraya el sürmeyin.

17. Delici Göğüs Yaralanmalarında Ne Gibi Sorunlar Görülebilir? Göğsün içine giren cisim, akciğer zarı ve akciğeri yaralar. Bunun sonucunda şu belirtiler görülebilir: • Yoğun ağrı, • Solunum zorluğu, • Morarma, • Kan tükürme, • Açık pnömotorakstır (göğüsteki yarada nefes alıyor görüntüsü).

18. Delici Göğüs Yaralanmalarında İlk Yardım • Yaralının bilinç kontrolü yapılır. • Yaralının yaşam bulguları değerlendirilir (ABC). • Yaralı bilinci açık ise yarı oturur pozisyonda oturtulur. • Ağızdan hiçbir şey verilmez. • Yaşam bulguları sık sık kontrol edilir. • Tıbbi yardım istenir (112).

19. Delici Karın Yaralanmalarında Ne Gibi Sorunlar Olabilir? • Karın bölgesindeki organlar zarar görebilir. • İç ve dış kanama ve buna bağlı şok oluşabilir. • Bağırsaklar dışarı çıkabilir.

20. Delici Karın Yaralanmalarında İlk Yardım-1 • Yaralının bilinç kontrolü yapılır. • Yaralının yaşam bulguları kontrol edilir. • Dışarı çıkan organlar içeri sokulmaya çalışılmaz; üzerine geniş ve nemli temiz bir bez örtülür.

21. Delici Karın Yaralanmalarında İlk Yardım-2 • Bilinç yerinde ise sırtüstü pozisyonda bacaklar bükülmüş olarak yatırılır. Isı kaybını önlemek için üzeri örtülür. • Ağızdan yiyecek ya da içecek bir şey verilmez. • Yaşam bulguları sık sık izlenir. • Tıbbi yardım istenir (112).

22. Kafatası ve Omurga Yaralanmalarının Önemi • Merkezi sinir sistemi etkilenebilir. • Bel kemiğindeki yaralanmalarda omurgada ani sıkışma ya da ayrılma meydana gelebilir. • Bunun sonucunda sinir sistemi etkilenerek bazı olumsuz sonuçlar oluşabilir. • Trafik kazalarında ölümlerin % 80’i kafatası ve omurga yaralanmalarından olmaktadır.

23. Kafatası ve Omurga Yaralanmaları Çeşitleri • Saçlı deride yaralanmalar • Yüz Yaralanmaları • Omurga (Bel Kemiği) Yaralanmaları • Kafatası, Beyin Yaralanmaları • Kafatası Kırıkları: Kafatası kırıklarında beyin zedelenmesi, kemiğin kırılmasından daha önemlidir.

24. Kafatası ve Omurga Yaralanmalarının Nedenleri • Yüksek bir yerden düşme • Baş ve gövde yaralanması • Otomobil ya da motosiklet kazaları • Spor ve iş kazaları • Yıkıntı altında kalma

25. Kafatası ve Omurga Yaralanmalarında Belirtiler-1 • Bilinç düzeyinde değişmeler, hafıza değişiklikleri ya da hafıza kaybı • Başta, boyunda ve sırtta ağrı • Elde ve parmaklarda karıncalanma ya da his kaybı • Vücudun herhangi bir yerinde tam ya da kısmi hareket kaybı

26. Kafatası ve Omurga Yaralanmalarında Belirtiler-2 • Baş ya da bel kemiğinde şekil bozukluğu • Burun ve kulaktan beyin omurilik sıvısı ve kan gelmesi • Baş, boyun ve sırtta dış kanama • Sarsıntı • Denge kaybı • Kulak ve göz çevresinde morluk

27. Ancak, hastada hiçbir belirti yoksa bile; 1. Trafik kazaları, 2. Yüz ve köprücük kemiği yaralanmaları, 3. Tüm düşme vakalarında bilinci kapalı olan tüm hastalarda/yaralılarda kafa ve omurga yaralanması olduğu var sayılmalıdır.

28. Kafatası ve Omurga Yaralanmalarında İlk Yardım-1 • Bilinç kontrolü yapılır. • Yaşam bulguları değerlendirilir. • Hemen tıbbi yardım istenir (112). • Bilinci açıksa hareket etmemesi sağlanır.

29. Kafatası ve Omurga Yaralanmalarında İlk Yardım-2 • Her hangi bir tehlike söz konusu ise bulunduğu pozisyonda ve sarsmadan sürüklenir. • Baş-boyun-gövde ekseni bulunduğu şekilde korunmalıdır. • Tüm yapılanlar ve olanlar, gelen 112 ekibine bildirilmelidir. • Asla yalnız bırakılmamalıdır.

30. Göze Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım-1 Toz gibi küçük madde ise; • Göz ışığa doğru çevrilir ve alt göz kapağı içine bakılır. • Gerekirse üst göz kapağı açık tutulur. • Nemli temiz bir bezle çıkarılmaya çalışılır.

31. Göze Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım-2 • Hastaya gözünü kırpıştırması söylenir. • Göz ovulmamalıdır. • Çıkmıyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.

32. Göze bir cisim batmış ya da metal cisim kaçmışsa; • Gerekmedikçe hasta yerinden oynatılmaz. • Göze hiçbir şekilde dokunulmaz. • Tıbbi yardım istenir (112). • Hastanın, göz uzmanı olan bir sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.

33. Kulağa Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım • Kesinlikle sivri ve delici bir cisimle müdahale edilmez. • Su değdirilmez. • Tıbbi yardım istenir (112).

34. Buruna Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım • Burun duvarına bastırarak kuvvetli bir nefes verme ile cismin atılması sağlanır. • Çıkmazsa tıbbi yardım istenir (112).