Download
1 / 96
960 likes | 1.16k Views
به نام او كه در همين نزديكي‌ست. مرجع‌شناسي علوم و فنون درآمدي بر نمايه‌سازي و چكيده‌نويسي. مارك تواين:. نوشتن در واقع مرتب كردن واژه‌ها در رديف‌هايي بر روي كاغذ است و چون واژه‌ها در فرهنگ لغت موجود هستند پس هر كس مي‌تواند بنويسد. مفهوم نمايه.
E N D
مرجع‌شناسي علوم و فنوندرآمدي بر نمايه‌سازي و چكيده‌نويسي
مارك تواين: نوشتن در واقع مرتب كردن واژه‌ها در رديف‌هايي بر روي كاغذ است و چون واژه‌ها در فرهنگ لغت موجود هستند پس هر كس مي‌تواند بنويسد
مفهوم نمايه نمايه‌ها با ارائه نشانه‌ها و علائم، و همچنين نشان دادن راه‌هاي ميان‌بر، نظام‌مند و مؤثر به مسافران جاده‌هاي اطلاعاتي در رسيدن به مقصد ياري مي‌رسانند
مفهوم نمايه ليست شماره‌هاي ذخيره‌شده در گوشي تلفن همراه شما يك نمايه است
مفهوم نمايه فركانس‌هاي ذخيره‌شده روي راديو پخش خودروها يك نمايه است
مفهوم نمايه كارت ملّي شما براي سازمان ثبت احوال يك نمايه است
مفهوم نمايه در بازي فوتبال و در هنگام سانتر توپ به قصد گشودن دروازه حريف ممكن است چند حالت اتفاق بيفتد: 1- دريافت‌كننده توپ ارسالي را از دست بدهد 2- مدافع يا دروازه‌بان حريف توپ را دفع كند 3- توپ ارسالي بدون برخورد با كسي از زمين خارج شود 4- توپ ارسالي به گل تبديل شود
مفهوم نمايه در هنگام پختن غذا نيز به همين ترتيب: 1- غذا به هردليلي بسوزد 2- غذا به هر دليلي شور شود 3- غذا به هر دليلي بي نمك شود 4- غذا عالي و بي‌نقص از كار در بيايد
مفهوم نمايه و نهايتاً در هنگام استفاده از نمايه نيز به همين ترتيب: 1- اطلاعات وجود دارد، اما ما چيزي پيدا نمي‌كنيم 2- اطلاعات پيدا مي‌شود، اما آن چيزي نيست كه مورد نظر ما بوده 3- تنها بخشي از اطلاعات يافت مي‌شود 4- دقيقاً همان اطلاعاتي را كه نياز داريم پيدا مي‌كنيم
كاركردهاي اصلي نمايه 1- به حداقل رساندن زمان براي جستجوي اطلاعات 2- به حداكثر رساندن ضريب موفقيت جستجوي كاربر
ماهيت نمايه فضاي نمايه به نسبت خود سند داراي واژگان بسيار كمتري است اما جوهره و روح سند اصلي را در خود كاملاً حفظ نموده است فضاي كلّي سند يا مدرك فضاي نمايه يا چكيده
نمايه‌ساز كيست؟ شخصي است كه نخست سند يا مدرك را تحليل نموده، آنگاه خود را در جايگاه كاربر قرار داده، و در نهايت بر اساس واژه‌هايي كه تصور مي‌كند كاربر با آن واژه‌ها به جستجوي موضوعات مي‌پردازد به سند مورد نظر واژه‌هاي موضوعي اختصاص مي‌دهد
نمايه‌ساز كيست؟ يادمان باشد كه نمايه‌ساز فقط در كتابخانه‌ها حضور ندارد بلكه هر سازمان يا مؤسسه‌اي بنا بر نيازهاي اطلاعاتي خاص خود و منابعي كه در مجموعه خود دارد از متخصصان نمايه‌سازي در اين راستا بهره‌مند مي‌گردد و همچنين يادمان باشد كه نمايه‌ساز فقط به نمايه‌سازي مقالات و مجلات نمي‌پردازد بلكه يك نمايه‌ساز مسلط به طراحي نمايه براي كتاب، نقشه، پايگاه‌هاي اطلاعاتي، تابلوهاي نقاشي، صنايع هنري، و... نيز مي‌پردازد.
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي چرخه اطلاعات
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي الگوي بازيابي اطلاعات در نظام‌هاي اطلاع‌رساني چيست؟ توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب زدن به آنها به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي ذخيره‌سازي پيشينه‌ها به صورت دستي يا رايانه‌اي ساز و كارهاي لازم براي بازيابي اطلاعات عبارتند از برچسب خوردن پرسش كاربر به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي بازيابي مدارك منطبق با پرسش كاربر بازخورد كاربر و احتمال تكرار چندباره جستجو
توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني نياز استفاده كننده توليد و گردآوري اطلاعات براي يك نظام اطلاع‌رساني مستلزم توجه به دو مطلب است موانع اقتصادي نظام‌هاي بازيابي اطلاعات ارزش پولي دارند و هميشه بايد بين آنچه كه دوست داريم داشته باشيم و آنچه كه مي‌توانيم خريداري نماييم موازنه‌اي ايجاد نماييم
توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني بازيابي داده‌ها نظام چه نوع بازيابي را پشتيباني مي‌كند بازيابي مرجع بازيابي متن در هنگام تهيه اطلاعات براي يك نظام اطلاع‌رساني دو عامل مدّ نظر قرار مي‌گيرد نياز به داده‌هاي حقيقي نيازهاي حل مشكل براي كاربر كدام‌اند نياز به يك يا چند سند نياز به جستجوي كامل
مرجع‌شناسي علوم و فنوندرآمدي بر نمايه‌سازي و چكيده‌نويسي
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي الگوي بازيابي اطلاعات در نظام‌هاي اطلاع‌رساني چيست؟ توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب زدن به آنها به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي ذخيره‌سازي پيشينه‌ها به صورت دستي يا رايانه‌اي ساز و كارهاي لازم براي بازيابي اطلاعات عبارتند از برچسب خوردن پرسش كاربر به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي بازيابي مدارك منطبق با پرسش كاربر بازخورد كاربر و احتمال تكرار چندباره جستجو
تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب‌زدن توسط اصطلاحات نمايه‌اي هر اثري به محض ورود به يك نظام اطلاعاتي نيازمند پردازش است اين پردازش براي آنكه به بهترين شيوه امكان‌پذير گردد نيازمند وجود يك نماينده (proxy)در ساختار جستجوي آن نظام اطلاعاتي است به نظر شما نماينده‌ها در يك نظام اطلاعاتي چه چيزهايي مي‌تواند باشد؟
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي الگوي بازيابي اطلاعات در نظام‌هاي اطلاع‌رساني چيست؟ توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب زدن به آنها به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي ذخيره‌سازي پيشينه‌ها به صورت دستي يا رايانه‌اي ساز و كارهاي لازم براي بازيابي اطلاعات عبارتند از برچسب خوردن پرسش كاربر به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي بازيابي مدارك منطبق با پرسش كاربر بازخورد كاربر و احتمال تكرار چندباره جستجو
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي الگوي بازيابي اطلاعات در نظام‌هاي اطلاع‌رساني چيست؟ توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب زدن به آنها به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي ذخيره‌سازي پيشينه‌ها به صورت دستي يا رايانه‌اي ساز و كارهاي لازم براي بازيابي اطلاعات عبارتند از برچسب خوردن پرسش كاربر به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي بازيابي مدارك منطبق با پرسش كاربر بازخورد كاربر و احتمال تكرار چندباره جستجو
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي الگوي بازيابي اطلاعات در نظام‌هاي اطلاع‌رساني چيست؟ توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب زدن به آنها به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي ذخيره‌سازي پيشينه‌ها به صورت دستي يا رايانه‌اي ساز و كارهاي لازم براي بازيابي اطلاعات عبارتند از برچسب خوردن پرسش كاربر به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي بازيابي مدارك منطبق با پرسش كاربر بازخورد كاربر و احتمال تكرار چندباره جستجو
نقش و جايگاه سازماندهي اطلاعات در نمايه‌سازي الگوي بازيابي اطلاعات در نظام‌هاي اطلاع‌رساني چيست؟ توليد و گردآوري اطلاعات براي نظام اطلاع‌رساني تجزيه و تحليل پيشينه‌ها و برچسب زدن به آنها به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي ذخيره‌سازي پيشينه‌ها به صورت دستي يا رايانه‌اي ساز و كارهاي لازم براي بازيابي اطلاعات عبارتند از برچسب خوردن پرسش كاربر به وسيله اصطلاحات نمايه‌اي بازيابي مدارك منطبق با پرسش كاربر بازخورد كاربر و احتمال تكرار چندباره جستجو
فرآيند جستجو بيان نياز اطلاعاتي تجزيه و تحليل درخواست ترجمه درخواست به زبان نظام تدوين راهكار جستجو اصلاح درخواست اطلاعاتي انجام جستجو خير لحاظ شدن همه گزينه‌ها خير رضايت بله بله كامل شدن جستجو پايان
رابطه نمايه‌سازي، چكيده‌نويسي و جستجو سند يا منبع اطلاعاتي ابزارهاي نمايه‌سازي نمايه چكيده كاربر
مرجع‌شناسي علوم و فنوندرآمدي بر نمايه‌سازي و چكيده‌نويسي
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه الفبايي يا واژه‌اي شكل كلي و غالب نمايه‌هاي امروزي است نام‌ها يا مدخل‌ها در محل الفبايي خود درج شده‌اند اساسي‌ترين مانع در استفاده از آنها مشكل مربوط به مترادف‌ها و پراكندگي مدخل‌هاست
نمایه الفبايي يا واژه ای ساده ترین شکل نمایه است بورکو و برنیر(1978): نمایه ای که در ایجاد آن از واژه هایی که خود نویسنده در اثر خویش به کار برده استفاده می شود به این مفهوم که این نمایه، کاربر را به واژه هایی که نویسنده مدرک استفاده می کند- و نه الزاما به مفاهیم مطرح شده در آن- هدایت می کند. کلیولند و کلیولند(2001): این نمایه ها، اسامی خاص و واژه های مورد استفاده نویسنده را فهرست می کنند؛ و فهرستی از اصطلاحاتی می باشند که دقیقاً در متن مدرک وجود دارند. نمایه های واژه ای معمولاً کشف اللغات(Concordance) نامیده می شوند
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه مؤلف نقاط مدخل آنها شامل اسامي افراد، سازمان‌ها، پديدآورندگان تنالگاني، و... مي‌باشند براي ايجاد آنها مي‌توان از رويكرد موضوعي غيرمستقيم بهره برد يعني با نويسندگان پيشتاز يا مشهور كار خوشه‌بندي اسناد و منابع را انجام داد
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه كتاب در انتهاي اغلب كتاب‌ها به چشم مي‌خورد هدف از طراحي آن تسريع در بازيابي اطلاعات موجود در كتاب است و به هيچ عنوان جايگزين اطلاعات موجود در كتاب نيست
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه استنادي شامل فهرستي از مقالات و همچنين فهرستي فرعي از مقالات منتشرشده‌اي است كه به آن مقالات استناد كرده‌اند براي خوشه‌بندي اسناد و منابع به منظور قراردادن آنها در گروه‌هاي موضوعي مشابه بسيار مؤثر است مزيت اصلي آن اين است كه برخلاف نمايه‌هاي سنتي حركت رو به جلو نيز دارد يعني مشخص مي‌كند كه چه مقدار از ايده‌هاي پيشين در ايجاد ايده‌هاي جديد نقش داشته‌اند در اين نمايه فرض مشخص اين است كه ما بيشتر به مؤلف اثر تكيه مي‌كنيم تا دانش نمايه‌ساز زيرا مؤلف را قابل‌ترين فرد براي تشخيص مواد مرتبط با موضوع خود مي‌پنداريم
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه رده‌اي مدخل‌هاي آن بر اساس رده‌ها يا سرعنوان‌هاي موضوعي مرتب مي‌شود هر چند استفاده از آنها براي متخصصان ساده و كاربردي‌تر است اما كاربران عادي در استفاده از اين نمايه‌ها دچار مشكل مي‌شوند زيرا اغلب با نمايه‌هاي الفبايي راحت‌تر هستند
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه همارا نوعي نمايه كه به زمان و نحوه تركيب اصطلاحات نمايه‌اي اشاره دارد دو نوع عمده آن عبارتند از ”پيش همارا“ و ”پس همارا“ پايه و اساس بسياري از نظام‌هاي بازيابي اطلاعات در حال حاضر همين نمايه و نوع ”پس‌همارا“ مي‌باشد
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه درهمكرد تركيبي از چند نمايه كه در طول زمان خاصي منتشر مي‌شوند مثل CBI بيشتر براي مجلات علمي و كارهاي بزرگ و مهم بكار مي‌روند
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه چهريزه‌اي در اين نمايه‌ها هر موضوع داراي جنبه‌هاي متعدد است در نتيجه اين نمايه كوشش دارد تا جنبه‌هاي گوناگون يك سند را كشف كرده و آنها را به بهترين نحو با يكديگر تركيب نمايد نظام‌هاي چهريزه‌اي در هنگام نمايه‌سازي، پيش‌همارايي شده و به ترتيب رده‌اي منظم مي‌شوند و نه الفبايي در ايجاد اين نمايه به آثار گوناگون در يك حوزه موضوعي مشابه نيز به عنوان يك خلاقيت يا ايده متفاوت نگاه مي‌شود
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
نمايه سطر اول عموماً مربوط به اشعار مي‌باشند واژه‌هاي اولين بيت از يك شعر در موقعيت الفبايي خود در نمايه فهرست مي‌گردند
انواع نمايه‌ها • نمايه‌هاي الفبايي يا واژه‌اي • نمايه‌هاي مؤلف • نمايه‌هاي كتاب • نمايه‌هاي استنادي • نمايه‌هاي رده‌اي • نمايه‌هاي همارا • نمايه‌هاي درهمكرد • نمايه‌هاي چهريزه‌اي • نمايه‌هاي سطر اول • نمايه‌هاي فرارسانه‌اي • نمايه‌هاي اينترنتي • نمايه‌هاي چندرسانه‌اي • نمايه‌هاي نشريات ادواري • نمايه‌هاي گردشي عنوان
