200 likes | 421 Views
Innkaupa- og birgðastjórinn. Flokkun birgða, ástæður birgða ABC greining, velta og framlegð Veltuhraði birgða = velta / meðalbirgðir Óháð vs háð eftirspurn (MRP, JIT) Kostnaðarliðir í birgðahaldi Helstu birgðastýrikerfi Birgðahermun. Flokkun birgða. Hráefni (flest erlendis frá)
E N D
Innkaupa- og birgðastjórinn • Flokkun birgða, ástæður birgða • ABC greining, velta og framlegð • Veltuhraði birgða = velta / meðalbirgðir • Óháð vs háð eftirspurn (MRP, JIT) • Kostnaðarliðir í birgðahaldi • Helstu birgðastýrikerfi • Birgðahermun
Flokkun birgða • Hráefni (flest erlendis frá) • Millivörur (WIP) • Fullunnar vörur • Varahlutir og rekstrarvörur • Önnur flokkun: • Áformaðar birgðir (t.d. árstíðasveiflur) • Birgðir í framleiðslu- og flutningakerfi • Lotubirgðir • Öryggisbirgðir
Ástæður birgða • Árstíðasveiflur • Sveigjanleiki, gera framl.þætti óháða • Sparnaður (uppsetn.kostn., afslættir) • Öryggi, áreiðanleiki (gæði, birgjar, markaðssveiflur, ...) • Þjónusta, stytta afhendingartíma
Innkaup aðfanga • Ath. vel eðli framleiðslu: • Framl. upp í pantanir (MTO) • Framl. inn á lager (MTS) • Fresta aðföngum og framleiðslu eftir föngum • Best að geyma ekkert, eða að aðrir geymi!
Kostnaðarliðir • Innkaupsverð c, kostnaður =c*D • Lotukostnaður: = K • Uppsetningar ef framleiðsla • Pöntunarkostn. Ef innkaup • Birgðakostnaður: • Bundið fé,fórn(birgðir=fé án vaxta!) h=i*c • Geymsla, rýrnun, úrelding, … • Vöntunarkostnaður: Bið/töpuð sala =p
Ákvarðanir, bestun • Lágmarka heildarkostnað TC(Q,R) • Ákvörðunarbreytur: • Lotustærð (pöntunarmagn) Q • Pöntunarmark R <- Öryggi • Skorður: • Vörur háðar, pantaðar í takti • Gámastærðir, fjármagn, …
Helstu birgðastýrikerfi • “Fastar” lotustærðir: • (R,Q) stýring • (s,S) stýring • (s,S,c) stýring • Föst innkaupatíðni • Áfyllingarkerfi
EOQ, engin óvissa • Markfall: minTC(Q) = K*D/Q + h*Q/2 + c*D • Breyta: Q (ákvörðun um R er augljós) • Skorður: Qmin < Q < Qmax • Gögn: D, K, h=i*c • Lausnaraðferð: Diffrun => Wilson: • Lausn: EOQ = sqrt(2*D*K/h)
Næmni • TC(Q)/TC(EOQ)=(Q/EOQ+EOQ/Q)/2 • Tími milli pantana: • T = EOQ/D = sqrt(2*K/(i*c*D)) • Samsetning birgða: Panta ört veltuháar vörur (eða i hátt) Sjaldnar veltulágar vörur (eða K hátt)
“Exchange Curve” • Margar vörur • K og i óþekkt en eins: • Bundið fé alls: F=sum(j: cj*Qj/2) • Fj. pantana alls: N=sum(j: Dj/Qj) • Sum(TC(Qj)) = K*N + i*F • Hægt að kanna legu fyrirtækisins
Magnafslættir • Dæmi: Verð $10 ef Q < 500, • $9,50 ef 500 <= Q < 800 • $9,25 ef 800 <= Q • D = 5.000, K = $25, i = 12%, s = 0 • Sjá EOQ w Quantity Discounts.xlsx, kafla 13 í W&A
Vörur háðar, frá sama birgja • Dæmi: 2 vörur, K12 lægri en K1 eða K2 • Ákv.breytur: T, n1 og n2 (önnur = 1) • t1 = T/n1, t2 = T/n2 • T = max(t1, t2) • Lotukostnaður á tímaeiningu: • (K12 +(n1 – 1)*K1 + (n2 – 1)*K2)/T • Sjá EOQ w Synchronized Ordering.xlsx • Ath. Einnig takmarkað gámarými!
(R,Q) stýring birgða • Óvissa eftirspurnar á afh.tíma L => öryggisbirgðir • Vöntunarkostnaður p • Meðaleftirspurn mL = L*D (spálíkan) • Staðalfrávik sL = sqrt(L)*sA (spálíkan) • R = mL + SS, SS = k* sL
Ákvörðun öryggisstuðuls k • Ein leið: Ákv. k útfrá þjónustustigi P% • TBS=“Time between stockouts” • TBS=Q/(D*(1-P)) => P = 1 – Q/(D*TBS) • Aðrar leiðir: • Model 1: Reikna vöntunarkostnað, bætt við markfall + p*E(B)*D/Q • Model 2: Ákveða hlutfall vöntunar af lotu, skorða, E(B)/Q < 1-s
Kostnaður með vöntun • Kostnaður = p*E(B)*D/Q • Meðal vöntun í hverri lotu: • E(B) = (n(k) – k*P(Z>k))*sL = NORMDIST(k,0,1,0) – k*(1-NORMSDIST(k))*sL • TC(Q,k) = (K+ p*E(B))*D/Q + (s+i*c)*(k*sL+Q/2) • Sjá Ordering Cameras 1.xlsx
Óvissa um afhendingartíma • Dæmi: D = 1.200, sD = 70 • Afh.tími N(1/52, 1/104) • sL=sqrt((1/52)*702 + 12002*(1/104)2) • => sL = 15 (var 9,7)
(s,S) og (s,S,c) stýring • Neðra mark: s = R eins og áður • Efra mark: S = Q + s, panta upp að því • Vörufjölskyldur (t.d. frá sama birgja): Panta allar sem eru undir s+c • Föst innkaupatíðni T: • Q = meðal eftirspurn (á T+L) + öryggisbirgðir – núverandi birgðastaða
Föst innkaupatíðni Q = D*(T+L) + k*sT+L - I Þar sem: Q = pöntunarmagn T = er tími milli athugana á birgðastöðu D = áætluð meðal-eftirspurn k = öryggisstuðull, fjöldi staðalfrávika fyrir valið þjónustustig sT+L = staðalfrávik eftirspurnar yfir afgreiðslutíma pöntunar I = núverandi birgðastaða
Áfyllingakerfi, örar pantanir • Ef K > 0 þá (s,S) stýring • Ef K = 0 þá (dagleg) áfylling: • Sé I < S þá panta S-I (upp að S), ella 0 • S ákvarðað útfrá m1 + k*s1, í raun Newsboy vandamál! • Ath. Að Qt = Dt-1
Birgðahermir • Dæmi: Byrjum með 400 stk á lager, Q=2.000 og R=1.000, K=12.000, h=10, p=1.300, L=1 mánuður. • Mánaðarleg eftirspurn 400, stdev 100. Sjá InvSimNormal.xls á vefsíðu Sjá einnig Order Simulation.xlsx kafli 13