Spinal travmalarda stabilizasyon ve taşıma

1. Spinal travmalarda stabilizasyon ve taşıma Yrd.Doç.Dr.İlhan KORKMAZ

2. SPİNAL TRAVMA • Oldukça sık görülen spinal (omurga ve omurilik) travmalar hayat boyu devam eden sakatlıklara neden olduğu için büyük bir önem taşımaktadır • Ülkemizde her yıl 1.800 yeni olgu ortaya çıkmakta. Erkeklerde 3-4 katı daha fazla görülür.

3. En sık nedenler • Motorlu taşıt kazaları %40-50 • Yüksekten düşmeler %20 • Zeminden düşmeler %10 • İş kazaları %18 • Ateşli silah yaralanmaları %5-15 • Spor kazaları %4 • Diğerleri %3

4. KİMLERDE DÜŞÜNÜLMELİ • 1.Ağır travma geçirenler (araçtan savrulanlar, motorsiklet kazaları ve 2 m den daha fazla yükseklikten düşenler...), • 2.Şuur kaybı olan travmalı hastalar, • 3.Boyun, sırt ve bel ağrısı veya bir ekstremitede uyuşukluk ve kuvvetsizlik şikayeti olanlar, • 4.Omurilik yaralanmasını gösteren bulgular; abdominal solunum, priapizm. • 5.Anemnez ve muayene için yeterli mental fonksiyonu olmayanlar veya şüpheli ağrı tarif edenler.

5. OLUŞ MEKANİZMALARI • Hyperextension • Hyperflexion • Compression • Rotation • Lateral Stress • Distraction

7. Cervical Spine Injury Figure 23-2

8. Erişkinlerde spinal yaralanmaların dağılımı • Servikal %60 • Torakal %8 • Torakolomber %20 • Lomber %10 • Sakral %2

9. Pathophysiology • Primer nörolojik hasar Direct travma, Hematom 4 saatte beyaz cevherde enfarkt oluşur 8 saatte gri cevherde irreversible nefarkt oluşur. • Sekonder hasar Hipoksi Hipoperfüzyon Nörojenikşok

10. Hipoksi • C5üzerindeki lezyonlar diafram paralizisine yol açar • Intercostal sinir paralizisi • Atelektazi öksürme gücü azalır. • V/Q bozukluğu • Solunum kaslarında zayıflama

11. Neurogenic shock • T6 nın üzerindeki lezyonlarda • Katekolamin yıkımı için dakikalr veya saatler gerekebilir. • T1-L1 arasındaki tutulumlarda sempatik etkinlik kaybolur. • Vagal tonus artar • Periferik vazodilatasyon • Hipotansiyon, • Bradycardia & Hypothermia

12. Klinik bulgular • Sinir kökünün inflamasyonuna bağlı sırt ağrısı. • Tutulan bölgenin distalinde duyu ve motor kayıp.

13. Tedavi ve immobilizasyon • Hastane öncesinde temel hedef • Erken spinal immobilizasyonu sağla • Hipoksiden koru • Hızlı sıvı replasmanı yap.

14. İmmobilizasyonda temel hedef • Kafa ve vertebralar düz bir hat üzerinde sabit olarak korunmalıdır. • 1.Spinal immobilizasyon: Hastanın ilk muayenesi esnasında ve taşınmasında bir kırığın olabileceği düşünülerek çok dikkatli olunmalı ve hastayı sarsmadan taşımalıdır. Nörolojik defisitlerin %10-25’i yanlış transport esnasında gelişmektedir. Omurganın aktif veya pasif hareketlerini önlemek için hasta araçtan çıkartılırken veya transport esnasında immobilizasyon için; • a.Boyunluk takılması, • b.Hastanın düz bir zemin üzerinde (tahta gibi) taşınması, kum torbası veya bantlarla tesbiti, • c.Gerektiğinde (kusma gibi) hastanın baş, boyun ve gövde aynı eksende olacak şekilde çevrilmesi.

15. Normal solunumun sağlanması: • Kan gazlarına bakılmalıdır. Ajitasyon, huzursuzluk ve oryantasyon bozukluğu yetersiz oksijenizasyon bulgusu olabilir. • a.Nazal kanülden oksijen • b.Gerektiğinde entübasyon: endotrakeal entübasyonda servikal omurgaların hareket etmemesine dikkat edilmelidir. Gerektiğinde hastanın solunumu ventilatörle sağlanabilir (C4 ve üzerindeki omurilik zedelenmesinde solunum paralizisi olabilir).

16. Normal kan basıncının korunması: • Sistolik kan basıncı 90 mmHg'nın üzerinde tutulmalıdır. Hipotansiyon omurilikde ilave yaralanmalara neden olabilir. • a.Venöz göllenmenin önlenmesi için alt ekstremitenin elastik bandajla sarılması, • b. Dikkatli hidrasyon: (Laktatlı ringer sol, serum fizyolojik) Kafa travması eşlik ediyor ise overhidrasyondan kaçınılmalıdır. Anormal sıvı yüklenmesi pulmoner ödeme neden olabilir • c.Pressörler: dopamin • d.Hipotansiyon ile birlikte bradikardi varsa atropin,

17. Düz bir hattın sağlanması (yandaysak) Figure 23-6

18. Önden Figure 23-7

19. Supin pozisyonundaki hastada Figure 23-8

20. AĞAÇ YUVARLAMA yatan hasta Rescuer 1 at head, rescuers 2 and 3 at midthorax and knees. Figure 23-9 A

21. KALAS-AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Maintain immobilization and roll to ground in one move. Figure 23-9 B

22. AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Rescuer 4 positions spine board. Figure 23-9 C

23. AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient In one move, rescuers log-roll and center patient on spine board. Figure 23-9 D

24. AĞAÇ YUVARLAMA – YÜZÜSTÜ YATAN HASTADA Rescuer 1 provides in-line stabilization, prepares for rotation. Figure 23-10 A

25. AĞAÇ YUVARLAMA Prone Patient In one move, patient is rotated away from prone position. Figure 23-10 B

26. AĞAÇ YUVARLAMA Prone Patient In one move, rescuers log-roll and center patient on spine board. Figure 23-10 C

27. Cervical Collar Application • Rescuer 1 maintains in-line stabilization • Rescuer 2 positions and secures collar • Rescuer 1 maintains support until patient secured to board Figure 23-11

28. Short Spine Boards • servikal ve torasik vertebralara destek için kullanılırlar • genellikle oturur pozisiyondaki travmalılara destek için kullanılır. Bununla uzun sırt tahtasına alınır

29. Short Spine Boards Wooden short spine board KED Figure 23-12

30. KED Application Figure 23-13

31. Hastanın araçtan çıkarılması • Aracın ve kişinin araç içindeki durumuna göre değişir.

32. Rapid Extrication • Rescuer 1 maintains in-line stabilization Figure 23-14 A

33. Rapid Extrication • Rescuer 2 supports midthorax as rescuer 3 frees lower extremities Figure 23-14 B

34. Rapid Extrication • Hasta uzun sırt tahtasına alınır. Figure 23-14 C

35. Rapid Extrication • Uzun sırt tahtasına sıkıca sabitlenir Figure 23-14 D

36. Uzun sırt tahtası • Çeşitli tipleri mevcut: • Plastic and synthetic spine boards • Metal alloy spine boards • Vacuum mattress splints

37. Uzun sırt tahtası -Supine hasta • Kafa her zaman sabitlenmelidir.

38. Uzun sırt tahtası -Supine hasta • basamaklar: • Omuz ve göğüsü tutun • Orta gövde etrafında çevirin • İliak kanadı tutun • İmmobilizasyon sonrasında kafa ve omurlar nötral pozisiyonda olmalılar.

39. Long Spine Board - Supine Patient • Kafa altına kılıflar konabilir • Kılıflar omuzdan itibaren kafanın alt seviyesine kadar uzatılabilinir. Figure 23-15 A

40. Long Spine Board - Supine Patient • Çocuklarda kafa daha büyük olduğundan nötral pozisiyonun sağlanması için omuzların altına konabilir. Figure 23-15 B

41. Long Spine Board -Supine Patient Figure 23-16

42. Uzun sırt tahtası ayaktaki hastada • Rescuer 1 maintains manual in-line stabilization while rescuer 2 and 3 support patient • In one organized move, patient is lowered to ground on long spine board for further immobilization Figure 23-17

43. Elle kafanın nötral pozisiyon verilmesinde • Traksiyon uygulamadan kafanın cervikal vertebralar üzerindeki ağırlığı kalkacak şekilde hafifçe tutulur.

44. Elle kafanın immobilizasyonu • Kontreendikasyonları: • Harekete karşı direnç gösteriyorsa • Kas spazmı varsa • Ağrı artıyorsa • Hareket esnasında nörolojik defisit görülüyorsa veya artıyosa • Hava yolunu veya solunumu zorlaştırıyorsa

45. Kaskın çıkarılması • Kaskı ve kafayı immobilize edin Figure 23-19 A

46. Kaskın çıkarılması • Kaskın yan tarafalarından tutarak yukarı çekin Figure 23-19 B

47. Kaskın çıkarılması • Kaskın burun üzerinden rahat çıkması için çevirerek çıkarın Figure 23-19 C

48. Kaskın çıkarılması • Boyunluk takıp immobilize edin. Figure 23-19 D