Gentse urinoirs bezeten door vrouwen

Gentse urinoirs bezeten door vrouwen Baharak Bashar Laurence Claeys Katelijne De Corte Parsival Delrue 19 november 2007

Omschrijving van het project & selectie van de deelnemende horecazaken • Bevraging van de horeca voorafgaand het project • Bevraging van de deelnemende horecazaken na een proefperiode van 3 maanden • Conclusie

Omschrijving van het project & selectie van de deelnemende horecazaken • Reden:Met het project “Gentse Urinoirs bezeten door Vrouwen”, wilde de actiegroep de ongelijkheid in het aanbod van het publiek sanitair voor vrouwen en mannen in Gent aankaarten. • Doel: Op een creatieve en ludieke manier vrouwen in nood wegwijs maken naar een dichtst bijzijnde GRATIS sanitair. • Hoe: • Op basis van een aantal criteria, 7 urinoirs geselecteerd op volgende locaties: • - Fratersplein • - Korenlei/Graslei • - Sint-Jacobsplein • - Rode torenkaai • - Zuid • - Overpoort (Resto) • - Overpoort (Kunstlaan) • - Korenlei/Graslei

Een levensgrote vrouwensilhouet werd aangebracht op de urinoirs. • Op de borsthoogte van de silhouet werd een stadskaart bevestigd waarop de locatie en de naam van de participerende zaken en de openingsuren van de dichtstbijzijnde toiletten werden aangeduid. • Van de 42 horecazaken aangesproken horeca-uitbaters, spraken 26 horeca-uitbaters effectief hun engagement uit om gedurende 3 maanden hun sanitair gratis aan te bieden => 38% weigeraars

De horecazaken die zich binnen een straal van 200 meter rond het geselecteerd urinoir bevonden werden aangesproken om aan het proefproject actie deel te nemen.

De redenen die de weigeraars opgaven verschillen van plaszone tot plaszone: • - Vandalisme (Overpoort) • Door gebrek aan publiek toilet in de beurt • => overdaad (Rode Torenkaai) • Storen van de sfeer (Zuid) • Beperkingen van de sanitaire voorzieningen binnen de horeca’s (Korenlei/Graslei) => boottoeristen • leeg verval • terras horeca – beperkt aantal toiletten • het sanitair in het Vleeshuis, Designmuseum en in Sint-Michiels Parking is niet aangeduid => bijna onbekend • met mooi weer mensen met eigendrank => nachtwinkels bieden geen toilet aan

2. Bevraging van de horeca voorafgaand het project • Voorafgaand het proefproject VL1 ingevuld door 26 horecazaken • Na 3 maanden proefperiode VL2 ingevuld door 20 horecazaken • Sanitair aanbod in de deelnemende horeca

Van alle sanitaire eenheden is er: • 56% eenheden voor mannen waarvan 23% als urinoir • maar 34% eenheden voor vrouwen • 10% unisekstoilet Overpoort (Kunstlaan) Rode Toren Kaai Overpoort (Resto) Sint-Jacobsplein Fratersplein Korenlei Zuid

(Vraag naar gratis) toiletgebruik van horecazaken => Toilettoeristen • 35% van de deelnemende horecazaken 2-3keer/week • 23% wordt zelfs meer dan 10keer/week • toilettoerisme verschilt van zaak tot zaak, maar vooral van toiletzone tot toiletzone. • de nabijheid van een bushalte blijkt doorslaggevend voor een hoog aantal toilettoeristen en ook boottoeristen in de zone Korenlei zorgen voor meer toilettoeristen

Gender & toilettoerisme • Toilettoerisme lijkt niet enkel een vrouwenzaak te zijn (58%). 40% van de zaken beweren dat ze evenveel mannen als vrouwen over de krijgen. • 84% laat iedereen van zijn/haar sanitair gratis gebruik maken, maar de onbeleefdheid van sommige gebruikers ligt vele horeca-eigenaars dwars. • 70% van de deelnemende horeca kende GEEN publiek sanitair in de nabijheid van hun zaak! (cfr. 69% Gentenaars in Claeys et al. 2005).

Sympathiek project Oneerlijk t.o.v. vrouwen 58% 50% Vervelend uit eigen ervaring Stad Gent steunen 31% 23% 3. Bevraging van de deelnemende horecazaken na een proefperiode van 3 maanden 77% van alle deelnemende horecazaken hebben aan het eindevaluatie deelgenomen (20/26) • De redenen die de horecazaken aangaven om aan dit proefproject te steunen:

Verwachtingen en ervaringen met betrekking tot intensiteit van gebruik • 55% van de horecazaken die VL1 & VL2 hebben ingevuld verwachten een toename • Aantal keren gebruik per week: • 35% van de zaken verwachtte een toename tot 10keer/week • 50% heeft effectief een toename tot 10 keer/week ervaren • => De effectieve stijging overtrof dus de verwachte stijging met 15%.

Verwachtingen & ervaringen met betrekking tot problemen 50% van de uitbaters ervaart/voorzag volgende problemen door het (gratis) aanbieden van hun sanitair: - verstoppen van toiletten (31%) - toename in kosten onderhoud en hygiëne (waterverbruik, legen van de beerput, etc.) (31%) - misbruik van het sanitair voor drugsgebruik (19%) - vandalisme (15%) - verstoring van de sfeer van hun zaak door de toenemende toilettoeristen (12%) - overdaad aan gebruik toilet (12%) => Vandalisme en misbruik beperken zich niet enkel tot publieke toiletten!

19% 46% 65% • Verwachtingen met betrekking tot voordelen • - 20% van de horecazaken gaven aan voordelen te hebben ervaren door hun deelname aan dit proefproject • toch verwachte 60% van de deelnemende horeca die VL1 & VL2 hebben ingevuld voordelen te ervaren als: • + Goede imago • + Werven van nieuwe klanten • + Reclame voor hun zaak • => Men kan besluiten dat de verwachte voordelen niet werden ingelast. • Compensatie aan de horeca

Blik op toekomst

4. Conclusie • Het project werd door alle participerende horecazaken positief geëvalueerd. • Er werden geen problemen die het gevolg zouden zijn van het participeren aan het proefproject, gesignaleerd. • 35% van de zaken verwachtte door deelname aan het project tot 10 keer/per week gebruik van hun sanitair door niet klanten. 50% van de zaken gaf na het beëindigen van het project aan dat er tot 10 keer/per week gratis gebruik gemaakt was van hun sanitair. De effectieve stijging overtrof dus de verwachtte stijging met 15%. Het feit dat 54% van de zaken op voorhand aangaf een stijging te verwachten was dus meer dan terecht. • Sommige toilettoeristen kwamen terug naar de horecazaak en/of iets consumeerden na hun toiletbezoek iets. Zo beweren 20% van de zaken voordelen te hebben ervaren door het gratis aanbieden van hun sanitair tijdens de proefperiode van 3 maanden.

4. Conclusie • Opvallend is ook de verdeling van toiletten binnen horecazaken. Niet enkel zijn er verschillende zaken die enkel unisextoiletten aanbieden, daarenboven overstijgt het sanitair aanbod voor mannen dit voor vrouwen. De stijging van de aanwezigheid van vrouwen in de publieke ruimte is duidelijk niet gepaard gegaan met de stijging van het sanitair aanbod. Het valt op dat in de uitgaanszone en de studentenbuurt Overpoort een duidelijk overaanbod is aan herenurinoirs. Dat is ook het geval tijdens de festivals binnen en buiten de stad. Gaat men er vanuit dat een feestende man meer plascomfort verdient dan de feestende vrouw? • Het werd duidelijk dat elke zaak zijn/haar eigenheid heeft, publiek, ligging, pijnpunten en opportuniteiten. De horecazak gelegen te Korenlei en Graslei gaven aan al overbelast te zijn door het bezoek van toilettoeristen, veelal de bootjestoeristen die in de buurt aanmeren. Ze kampen met heel specifieke problemen.

4. Conclusie • Niet enkel de publieke toiletten buiten de horeca/gebouwen vallen ten prooi van vandalisme en misbruik, maar dit ook is een bekend gegeven binnen de horecazaken zelf. • De actie wordt als erg positief gepercipieerd, zelf na verschillende jaren actie voeren. De sympathie voor de actie, samen met het rechtvaardigheidsgevoel ten opzichte van het onevenwicht in publiek sanitair voor mannen en vrouwen, waren de belangrijkste drijfveren van de horeca uitbaters om te participeren aan het proefproject. • Na financiële tussenkomst zijn 46% van de deelnemende horecazaken te vinden voor gratis reclame voor hun zaak ter compensatie voor het aanbieden van gratis sanitair aan niet-consumenten, de toilettoeristen. • 85% van de deelnemende horeca uitbaters wil graag verder meewerken aan dit project.

Gentse urinoirs bezeten door vrouwen