STRES W ZAWODZIE BIBLIOTEKARZA

1. Janina Przybysz Barbara Zieleniecka - BIBLIOTEKA STRES W ZAWODZIE BIBLIOTEKARZA Konferencja Bibliotekarz : zawód czy powołanie Gdańsk 2-4 września 2009 r.

2. - BIBLIOTEKA O czym będę mówiła? • Co to jest stres? • Badania nad stresem • Co wywołuje stres w bibliotece jako miejscu pracy bibliotekarzy? • Działania antystresowe w organizacji • Jak poradzić sobie samemu ze stresem? • Dlaczego warto mówić o stresie w zawodzie bibliotekarza?

3. - BIBLIOTEKA Co to jest stres? „Stres to relacja między osobą a środowiskiem, która postrzegana jest przez tę osobę jako zagrażającą jej dobrostanowi” R. Lazarus „Stres jest nieswoistą reakcją organizmu na wszelkie stawiane mu żądania” H. Selye [Czynniki powodujące stres nazywane są stresorami.

4. - BIBLIOTEKA Co to jest stres? • Stres jest zjawiskiem powszechnym, nieuniknionym i zależy od czynników psychologicznych takich jak: osobowość, charakter oraz umiejętności radzenia sobie ze stresem • Dla powstania stresu ważne jest nie to, co się zdarza, lecz jak dane zdarzenie odbierają ludzie, jak sami je oceniają Stresująca sytuacja to 10% problemu, reakcja na stresogenne sytuacje to pozostałe 90%

5. - BIBLIOTEKA Badania nad stresem • streszwiązany z wykonywaną pracą to najczęstszy (po bólach pleców) problem ludzi pracujących, dotyka 1/3 zatrudnionych (w UE to ok. 40 mln ludzi) (prof. L. Levize’a) • kosztyzwiązane z efektami stresu w pracy sięgają w UE ok.20 mld euro rocznie (Europejska Komisja ds. Zatrudnienia i Problemów Społecznych) • 29,7 % pracowników amerykańskich wskazało na stres jako czynnik szkodzącyichzdrowiu (Badania amerykańskie) • Choroba Stulecia (Światowa Organizacja Zdrowia) • bibliotekarze (pośród ludzipracujących w takichzawodach jak: policjant, strażak, nauczyciel, kierownik pociągu i bibliotekarz)przeżywają najwięcejfrustracji i stresów związanych z miejscem swojej pracy (nuda, monotonia, brak możliwości rozwoju, wielkość zarobków itd.)‏ (Saqib Saddig)

6. - BIBLIOTEKA Badania nad stresem w bibliotece 1. Molenda R. (2005) – badania na temat stresu w pracy bibliotekarza przeprowadzone wśród pracowników bibliotek i czytelników 2. Kowalska B., Kotlarek P. (2006) – badania ankietowe dotyczące postrzegania pracy w bibliotece 3. Majewska A., Szyda M. (2006) – badania na temat stresu, którego przyczyną jest biblioteka

7. - BIBLIOTEKA Prawo pracy a stres w UE • brakjednej konkretnej ustawy „antystresowej” • niektóredyrektywy UE i przepisy prawa krajowego zobowiązują pracodawców do ochrony pracowników przed skutkami stresu związanego z pracą zawodową • EuropejskaAgencja Bezpieczeństwa i Higieny Pracyuważa, żeobowiązkiem pracodawcyjest przeprowadzenie analizy ryzyka w celu ustalenia, na jakich stanowiskach i w jakim stopniu personel jast narażony na stres, oraz charakteru obciążeń. Etapytej analizypowinny obejmować: ankietę, określenie potencjalnych przyczyn problemu oraz wskazanie środków zaradczych

8. - BIBLIOTEKA Co wywołuje stres w bibliotece jako miejscu pracy bibliotekarzy? • złe warunki pracy (hałas, temperatura, brud, kurz) • brak potrzebnych do pracy środków, urządzeń, materiałów, a niekiedy i wiedzy • źle zdefiniowane obowiązki pracownika • nadmiar lub za mało pracy (wykonywanie prostych, monotonnych czynności lub zaangażowanie w kilka czynności na raz) • niedogodne godziny pracy, praca w dni wolne • praca poniżej możliwości i aspiracji pracownika • kontakty (praca) z klientami

9. - BIBLIOTEKA Co wywołuje stres w bibliotece jako miejscu pracy bibliotekarzy? • brak możliwości awansowania, rozwoju, uczenia się • konflikty z przełożonymi, podwładnymi; sprzeczki w pracy • niskie wynagrodzenie • biurokracja połączona z brakiem pewnej niezależności, samodzielności • stereotypowe postrzeganie zawodu • niski prestiż społeczny zawodu

10. - BIBLIOTEKA Działania antystresowe w organizacji • poprawienie fizycznych warunków pracy • dostosowanie psychospołecznych warunków pracy do możliwości bibliotekarzy • zwiększenie umiejętności bibliotekarzy w radzeniu sobie ze stresem • zapewnienie pomocy bibliotekarzom już doświadczającym skutków zdrowotnych stresu

11. - BIBLIOTEKA Jak poradzić sobie ze stresem? • pracujabyżyć, a nieodwrotnie • podziel czas na pracę zawodową i świat poza nią • nie bierz na siebie zbyt wiele • skup się na tym co robisz, ustanawiaj cele, bądź zorganizowany • naucz się odpoczywać • posłuchaj instynktu – płacz, śmiej się, żartuj • przeprowadź dialog wewnętrzny – rozmowa z samym sobą wzmacnia zaufanie do własnych sił • ćwicz – aktywność fizyczna niweluje negatywny wpływ stresu, obniża poziom agresji, rozwija motywację • dbaj o zdrowie

12. - BIBLIOTEKA Jak poradzić sobie ze stresem? Jeśli podchodzimy do trudnych i niecodziennych sytuacji zwiarą, spokojem i optymizmem, naszukładodpornościowy podejmie silną walkę. Jeśli zaś będziemyniecierpliwi, przygnębieni, źli i będziemy mielipoczucie, że wszystko wymykanam się z rąk, nasz system immunologicznydozna znacznego osłabienia

13. - BIBLIOTEKA Dlaczego należy mówić o stresie w zawodzie bibliotekarza? zmiana stereotypowego myślenia na temat zawodu bibliotekarza zmiana wizerunku bibliotekarza wskazówka dla kadry kierowniczej w procesie rekrutacji obniżenie kosztów pracy zmiany w organizacji Impuls do badań na temat stresu w pracy bibliotekarzy w Polsce

14. Dziękuję za uwagę!