„Śmieć czy nie śmieć oto jest pytanie?”

1. „Śmieć czy nie śmieć oto jest pytanie?” I. Co się dzieje z naszymi śmieciami?

2. I. Co się dzieje z naszymi śmieciami? • Przeciętny człowiek w ciągu roku produkuje ok. 2 m3 śmieci. • Opróżnione wiaderko na śmieci to dla większości z nas najczęstsze rozwiązanie problemu zbędnych odpadów. Niestety, to co znika z naszych oczu, nie znika ze środowiska naturalnego. • Wyrzucone śmieci jedynie zmieniają miejsce swojego pobytu. Aż 90% naszych odpadów kończy na źle zabezpieczonych składowiskach. • Przestarzała infrastruktura składowisk sprawia, iż wszelkiego rodzaju trucizny, środki chemiczne, pestycydy przedostają się do gleby, wód podziemnych oraz wody pitnej stwarzając zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt.

3. W krajach wysoko uprzemysłowionych przeciętna rodzina wyrzuca ponad tonę śmieci rocznie. Skład śmieci wyrzucanych przez przeciętną rodzinę: • papier i karton - 30% • odpadki kuchenne – 23% • szkło – 10% • metale - 9% • plastik – 5% • szmaty – 3% • pył – 10% • inne odpady - 10%

4. Proste rozwiązanie – reduce, reuse, recycle Najprostszym rozwiązaniem problemu wciąż wzrastającej góry śmieci jest zasada 3R, czyli: • unikanie powstawania odpadów [reduce], • wielokrotne wykorzystanie produktów [reuse], • odzysk surowców wtórnych, czyli recykling [recycle].

5. Reduce = ograniczaj powstawanie odpadów! • wybieraj produkty, które nie mają zbędnych opakowań • unikaj kupowania towarów, które nie są niepotrzebnie pakowane w wiele warstw • unikaj kupowania napojów w puszkach aluminiowych – produkcja aluminium pociąga za sobą wysokie zużycie energii, nadmierne wykorzystywanie surowców i wytwarzanie dużych ilości odpadów toksycznych • konsekwentnie odmawiaj w sklepach przyjmowania plastikowych toreb jednorazowego użytku i reklamówek – zaopatrz się we własną torbę płócienną lub wykonaną z innego materiału albo np. koszyk z wikliny

6. Ograniczaj powstawanie odpadów! • zredukuj ilość zużywanego przez siebie papieru w domu i szkole – drukując bądź pisząc staraj się wykorzystać obie strony kartki • dziel się przeczytanymi gazetami i magazynami ze swoim sąsiadem lub przyjacielem • staraj się używać i kupować produkty wielokrotnego użytku zamiast jednorazowych –np. zamiast jednorazowych chusteczek kup chusteczki z materiału • pożycz lub wynajmij sprzęt, który używasz tylko okazjonalnie – np. wiertarkę • zamiast jednorazowych baterii kupuj baterie nadające się do ładowania, czyli tzw. akumulatorki wraz z ładowarką – ich stosowanie jest tańsze i do tego zmniejsza ilość trujących odpadów (np. kadmu czy rtęci)

7. Reuse = używaj ponownie! • kupione przedmioty używaj ponownie, tak często jak to możliwe • niepotrzebne książki, płyty, meble, stary sprzęt AGD czy RTV, komputer oddaj potrzebującym • w przypadku, gdy sprzęt nie nadaje się już do użytku, kupując zostaw w sklepie stary • napoje kupuj w butelkach zwrotnych – unikaj jednorazowych butelek, puszek czy kartoników (zgodnie z prawem w każdym sklepie na półce obok produktów zapakowanych w jednorazowe opakowanie musi się znaleźć analogiczny produkt w opakowaniu zwrotnym) • wybieraj produkty o długiej żywotności i unikaj tych jednorazowych, np. naczyń, sztućców czy ręczników

8. Recycle = odzyskuj! • segreguj odpady – ponad 70% zawartości Twojego kosza to surowce wtórne, które nadają się do ponownego przetworzenia, czyli recyklingu • wybieraj produkty w opakowaniach odzyskanych, czyli po recyklingu • unikaj produktów w opakowaniach, których nie da się przetworzyć (np. mleka i soków w tzw. „kartonach”)

9. II.Co i gdzie wrzucić? POJEMNIK NA PAPIER

10. Tu wrzucam: • gazety i czasopisma • katalogi • prospekty • papier szkolny i biurowy • książki w miękkich okładkach • torebki papierowe • papier pakowy • pudełka Pamiętaj by usunąć zszywki, metalowe i plastikowe części z papierowego opakowania!

11. Tu nie wrzucam: • zabrudzonego i tłustego papieru oraz tektury • papieru z folią np. kopert z foliowym okienkiem w miejscu adresata • papieru termicznego   • książek w twardej okładce • tektury powlekanej tworzywem sztucznym np. kartonów po mleku i napojach  • kalki oraz papieru przebitkowego  • pieluch jednorazowych, podpasek  • artykułów i papierów higienicznych  • worków po cemencie, tapet

12. Recykling papieru Recykling 1 tony papieru pozwala na zaoszczędzenie: • • od 2,3 m3 do 7 m3 miejsca na składowisku, • • 26500 litrów wody, • • 1476 litrów ropy, Wyprodukowanie 1 tony papieru z makulatury, zamiast z pulpy drzewnej, chroni 17 drzew przed wycięciem oraz ogranicza ilość: • • zużycia energii o 75%, • • zanieczyszczeń powietrza o 74%, • • ścieków przemysłowych o 35%.

13. Co i gdzie wrzucić? POJEMNIK NA TWORZYWA SZTUCZNE

14. Tu wrzucam: • plastikowe opakowania oznaczone symbolami PET, HDPE, LDPE, PE, PP • butelki PET po napojach (najlepiej zgniecione)  • butelki po płynach do mycia  • plastikowe zakrętki  • plastikowe torebki, worki, reklamówki  • plastikowe koszyczki po owocach Wrzucaj czyste opakowania, odkręć butelkę i zgnieć ją przed wrzuceniem!

15. Tu nie wrzucam: • butelek i pojemników po olejach spożywczych, chłodniczych, silnikowych • butelek po płynach chłodniczych • pojemników po wyrobach garmażeryjnych • zabawek • sprzętu AGD

16. Co i gdzie wrzucić? POJEMNIK NA SZKŁO

17. Tu wrzucam: • butelki i słoiki szklane używane do napojów i żywności • butelki po napojach alkoholowych • szklane opakowania po kosmetykach Uwaga! W niektórych miejscach są oddzielne pojemniki na szkło kolorowe (gdzie wrzucamy zielone i brązowe szkło) oraz na bezbarwne! Nie tłucz szkła przed wrzuceniem do pojemnika, wrzucaj czyste opakowania!

18. Tu nie wrzucam: • szklanych talerzy • porcelany i ceramiki • luster, szkła okiennego • żarówek, lamp neonowych • reflektorów • szkła ognioodpornego • doniczek • szkła okularowego • ekranów i lamp telewizyjnych

19. Szkło może być przetwarzane praktycznie nieograniczoną ilość razy! Recykling 1 tony szkła pozwala na zaoszczędzenie: • • 603 kg piasku, 196 kg sody kalcynowanej, 196 kg wapienia i 68,5 kg skalenia • ogranicza się w ten sposób degradację środowiska, w tym znaczące zmiany krajobrazu. Wyprodukowanie nowego wyrobu ze stłuczki szklanej ogranicza ilość: • • zużycia energii o 25 - 32%, • • zużycia wody o 50%, • • zanieczyszczeń powietrza o 14 - 20%, • • odpadów przemysłowych o 97%.

20. Co i gdzie wrzucić? POJEMNIKI NA METAL

21. Tu wrzucam: • puszki po napojach  • puszki po konserwach • drobny złom żelazny • metale kolorowe • kapsle Zgnieć puszki aluminiowe przed wrzuceniem!

22. Tu nie wrzucam: • opakowań po aerozolach, czyli np. opakowań po piankach do włosów, lakierach, dezodorantach • puszek po farbach • baterii

23. Recykling metali Produkcja stali ze złomu ogranicza ilość: • zużycia surowców pierwotnych o 90%: 1134 kg rudy żelaza, 453,5 kg węgla i 18 kg wapienia, • odpadów górniczych o 97%, • energii o 74%; • dla innych metali oszczędności te wynoszą: aluminium 95%,miedzi 85%, cynku 60%, ołowiu 65%, • zużycia wody o 40%, • ścieków przemysłowych o 76%, • zanieczyszczeń powietrza o 86%.

24. Odpady niebezpieczne • zużyte baterie, akumulatory itp., • opakowania po farbach i lakierach, • odpady zawierające inne rozpuszczalniki oraz substancje chemiczne służące dowywabiania plam, środki czyszczące, • środki do konserwacji i ochrony drewna oraz opakowania po nich, • zbiorniki po aerozolach, pozostałości domowych środków do dezynfekcji i dezynsekcji, • środki ochrony roślin i opakowania po nich,

25. Odpady niebezpieczne • odpady zawierające oleje, smary, środki do konserwacji metali itp., • odczynniki chemiczne, np. fotograficzne,. • przeterminowane lub częściowo wykorzystane leki, • skażone opatrunki, strzykawki, • wyeksploatowane urządzenia tj. lodówki, zamrażarki, telewizory, sprzęt elektroniczny, • źródła światła w tym lampy fluoroscencyjne.

27. Co to jest ekoznakowanie? Ekoznakowanie to oznaczanie produktów ekologicznymi znakami towarowymi, wskazującymi produkty, które spełniają wymagania ochrony środowiska. Informacyjne znaki towarowe mówią o tym, że produkt jest przyjazny dla środowiska, że nie był testowany na zwierzętach (nie spowodował ich cierpienia i śmierci), że przyczynia się do rozwoju gospodarczego krajów ubogich, że żywność została wyprodukowana metodami ekologicznymi. Jest to pozytywny przekaz informujący nas o tym, że kupując tak oznaczone towary wspieramy ich wytwórców.

28. Ekoznakowanie Sokół (Falkon) – Szwecja "Dobry Ekologiczny Wybór" (Good Environmental Choice) - "Falkon„- Od 1992 roku znak reprezentujący kryteria pozarządowej organizacji ekologicznej – Szwedzkiego Towarzystwa Ochrony Przyrody. Przy atestacji brane są pod uwagę wyłącznie ekologiczne cechy towaru. Obecnie funkcjonuje na rynku około 200 produktów oznaczonych znakiem "Falkon", są to m.in. mydła, szampony, środki czyszczące, baterie, papier toaletowy, pieluszki i inne.

29. Ekoznakowanie Krav – Szwecja Ekologiczny znak "Krav", istniejący od 1985 roku, przyznawany jest przez Związek Plantatorów Upraw Ekologicznych. Oznaczone nim artykuły żywnościowe zostały wytworzone bez stosowania nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin. Znak "Krav-import" gwarantuje, że importowana żywność pochodzi z gospodarstw ekologicznych.

30. Ekoznakowanie Łabędź (Svanen) – kraje skandynawskie Od 1989 roku funkcjonuje najbardziej znany, wspólny dla krajów skandynawskich ekologiczny znak towarowy "Svanen" (Łabędź). Produkty oznaczone tym znakiem charakteryzują się mniejszym negatywnym oddziaływaniem na ludzi i środowisko naturalne niż inne towary z tej samej grupy o takim samym przeznaczeniu.

31. Ekoznakowanie Błękitny Anioł (Der Blaue Engel) – Niemcy Często spotykanym w Polsce ekoznakiem jest niemiecki "Niebieski Anioł", nazwany tak z powodu znaku graficznego przedstawiającego niebieską postać. Wprowadzony został w 1977 roku z inicjatywy niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i jest najstarszą tego typu inicjatywą europejską.

32. Ekoznakowanie • „Margerytka” – Unia Europejska • "Margerytka" jest przyznawana na podstawie skróconej analizy cyklu życia produktu. Badania atestacyjne skupiają się na stopniu obciążenia środowiska na etapie: • pozyskiwania surowców pierwotnych, • produkcji, • pakowania i transportu, • użytkowania produktu, • utylizacji.

33. Ekoznakowanie Produkcja ekologiczna– Unia Europejska Początkowo produkty ekologiczne w krajach UE oznaczane były przy pomocy symboli organizacji producenckich i jednostek certyfikujących. Do dziś najbardziej znane z nich są używane i akceptowane na rynku. Podjęto też próby wprowadzenia znaków krajowych. Jednolite dla całej UE logo produkcji ekologicznej zostało wprowadzone w marcu 2000 r. na mocy rozporządzenia Komisji

34. Ekoznakowanie EKO-znak – Polska Polskie Centrum Badań i Certyfikacji opracowało zasady przyznawania krajowego ekoznaku w 1998 roku. Założenia ogólne stanowią, że polski "Eko-znak" mogą otrzymywać wyroby krajowe i zagraniczne niepowodujące (w odniesieniu do wcześniej ustalonego akceptowalnego poziomu) negatywnych skutków dla środowiska oraz spełniające ustalone kryteria dotyczące ochrony zdrowia, środowiska i ekonomicznego wykorzystania zasobów naturalnych w trakcie całego cyklu życia wyrobu.

35. Ekoznakowanie Ekoland – Polska W Polsce funkcjonuje kilka systemów znakowania produkcji rolnej prowadzonej metodami ekologicznymi. Żywność ekologiczna produkowana jest tylko w gospodarstwach posiadających zgodny z prawem certyfikat i tylko o takich gospodarstwach możemy mówić, że są ekologiczne.

36. Ekoznakowanie Opakowanie nadaje się do recyklingu Znak informuje, że opakowanie nadaje się do ponownego wykorzystania, czyli recyklingu. Umieszcza się go na opakowaniach z tworzyw sztucznych bądź aluminium. Zielony Punkt Producent wniósł wkład finansowy w budowę i funkcjonowanie systemu odzysku i recyklingu odpadów polskiej organizacji Rekopol

37. Ekoznakowanie Dbaj o czystość Opakowanie po zużytym produkcie należy wyrzucić do kosza nie zaśmiecając nim otoczenia Znak CE Towar został wyprodukowany zgodnie z przepisami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Obowiązkowy dla ponad dwudziestu grup produktów, w tym urządzeń elektrycznych, zabawek.

38. Ekoznakowanie Nie testowane na zwierzętach W fazie badań produkt nie był testowany na zwierzętach. Najczęściej występuje na kosmetykach. Bezpieczny dla ozonu Produkt nie zawiera freonów, które niszczą powłokę ozonową.

39. Zadanie domowe • 1. Jak powstają śmieci czyli o tym, co wyrzucamy. Kosz domowy. • 2. Co zjem, a co wyrzucę? Kosz po przygotowaniu posiłku… • 3. Lista zakupów czyli z wizytą w sklepie - rzecz o tym, skąd się biorą śmieci?