ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

1. ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME

2. ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİNİN SEÇİMİ Hazırlayan: Dr. Mehmet Arif ÖZERBAŞ

3. ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİNİN SEÇİMİ • Ortam Özellikleri ve Araç-Gereç Seçimi • Öğretmen Tutumları ve Araç-Gereç Seçimi • Öğretim Hedefleri ve Araç-Gereç Seçimi * Bilişsel Davranışlar ve Araç-Gereç Seçimi - Sözel Bilgi - Ayırt Etme Becerileri - Kavram Öğrenme - Kural Kullanma Becerileri - Problem Çözme Becerileri *Psiko-Motor Davranışlar ve Araç-Gereç Seçimi *Duyuşsal Davranışlar ve Araç-Gereç Seçimi • Araç-Gereçlerin Özellikleri SINIF ORTAMININ DÜZENLENMESİ*Geleneksel Oturma Düzeni*U-Şekli Oturma Düzeni*Yuvarlak/Dikdörtgen Masalar

4. Öğretim araçları, “bilginin öğrenene ulaştırabileceği farklı yollar” olarak tanımlanabilir.

5. Öğretim materyalleri ise, farklı araçlarla sunulan bilgiler, mesajlar, malzemelerdir.

6. Öğretim araç-gereçlerinin seçimini etkileyen bir çok faktör vardır. Bunlar: Öğretim hedefleri, öğretim yöntemi, öğrenci özellikleri, öğretim ortamı (büyüklüğü, araç-gereç kullanımına elverişliliği), araçların özellikleri, gereçlerin tasarım özellikleri, öğretmenleri tutumları, becerileri ve maliyet, zaman, elde edebilme gibi sınırlamalar.

7. Araç - Gereç Seçimini Etkileyen Faktörler Öğretim Hedefleri • Öğrenen Özellikleri • -Öğrenme Sitilleri • Becerileri, vb. Yöntem Seçimi Araç - gereç özellikleri Kısıtlamalar - Bütçe, zaman, vb. Araç – Gereç Seçimi (Son Karar) Öğretmenin tutumu, becerisi, vb. Öğretim Ortamı -Işıklandırma, büyüklük, -Öğrencilerin sayısı

8. Ne tür ve hangi amaç için, kullanılırsa kullanılsın öğretmenin ilk tercihi var olan materyallerden amaca uygun olanını seçmek olmalıdır.

9. Ortam Özellikleri ve Araç-Gereç Seçimi Öğretim ortamı, öğretim ve öğrenmenin gerçekleşeceği fiziksel çevredir. Araç-gereç seçimini etkileyen en önemli kriterlerden biri de öğretim ortamının büyüklüğü, niteliği ve öğrenci sayısıdır.

10. Öğretim için seçilen ortam, öğretimin kalitesini doğrudan doğruya etkiler, çünkü bazı konular en iyi sınıf ortamında, bazıları laboratuar (bilgisayar laboratuarı, fen laboratuarı, dil laboratuarı gibi) ortamında ve bazıları da bireysel çalışma materyalleriyle öğretilebilir/öğrenilebilir.

11. Sınıflar büyüklük, şekil, ışıklandırma, oturma düzeni vs. bakımından birbirlerinden farklılık gösterebilir.

12. Örneğin, projeksiyonu büyük salonlarda, kalabalık öğrenci gruplarıyla kullanılabilir. Aynı şeyi televizyon için söylemek zordur.

13. Bireysel çalışma ortamı, her bir öğrenciye konuyu istediği zaman öğrenme fırsatı verir. Bunun yanında, bazı öğrenciler normal eğitim programında sunulan çalışma ve uygulama zamanından daha fazlasına ihtiyaç duyabilirler. Bireysel çalışma materyalleri bu gibi öğrencilere kendi başlarına çalışma ve uygulama imkanı verir.

14. Araç-gereçlerin kullanımı için gerekli ortam sınırlı ise başarı zorlaşır. Bu, öğretim için en anlamlı ilkedir. Örneğin, küçük gruplar halinde problem çözme etkinliğinin yapılacağı bir fen bilgisi dersinde, grupların birbirini rahatsız etmeyeceği bir ortam düzenlenmesine ihtiyaç vardır.

15. Ayrıca, araç-gereçleri kullanıp kullanmama sadece bilgi ve beceriye bağlı da değildir. Öğretmen Tutumları ve Araç-Gereç Seçimi Araç-gereçlerin teorik faydaları ne olursa olsun, bunların kullanımı belirli düzeyde bilgi ve beceriyi gerektirir. Eğer öğretmen bu araç-gereçleri kullanma becerisine sahip değilse, onları kullanmak da istemeyecektir.

16. Öğretiminde kullanılabilecek araçlardan biri de yazılı materyallerdir. 1.Bilişsel Davranışlar ve Araç-Gereç Seçimi Öğretim Hedefleri ve Araç-Gereç Seçimi Sözel Bilgi

17. Ancak, yazılı bir materyalde ana fikirlerin hatırlanmasını kolaylaştırmak, öğrencilerin ilgisini çekmek için görseller kullanılmalıdır. Yapılan araştırmalara göre, öğrenciler resim ve renk içeren sözel materyalleri düz materyallere göre daha fazla önemsemekte ve tercih etmektedirler.

18. Grafikler (tepegöz saydamları yada yazı tahtasına çizilebilir) sözel bilgilerin organizasyonu ve aralarındaki ilişkileri göstererek öğrencilerin bilgiyi anlama ve hatırlamalarını kolaylaştırır.

19. Görsel materyaller ile yapılan öğrenimin akılda kalıcı olması bakımından daha çok tercih edilmelidir.

20. Bilgisayar alıştırma programları öğrenilmiş sözel bilgilerin pekiştirilmesi amacıyla kullanılabilir.

21. Bilgisayar özel ders yazılımları, uygun bir biçimde tasarlandıklarında, sözel bilgilerin öğretilmesinde etkili bir araçtır.

22. Ses kayıtları, öğretimin bireyselleştirilmesi açısından ucuz ve mesajın istenildiği kadar tekrarlanmasına imkan sağladığından sözel bilgilerin öğretiminde yararlı bir araçtır.

23. Mümkünse kavramla ilgili gerçek örnekler kullanılmalıdır. Ayırt Etme Becerileri

24. Resimler, gerçek eşyaların yerine kullanılabilir ve bazen elde etmesi ve kullanılması daha kolaydır. Başlangıçta kavram örnekleriyle ilgili basit resimler kullanılmalı ve önemli öğeler vurgulanmalıdır. Kavram Öğrenme

25. Hareketli resimler ve videolar önemli bir özelliği hareket olan kavramların öğretiminde etkilidir.

26. Eğer bir kavram hareketi içeriyor ve öğrencinin de hareketle ilişkili olarak bir tepkide bulunması gerekiyorsa, bilgisayar simülasyon programları etkili bir araçtır.

27. Soyut bazı kavramlar, modeller ve görsel anolojilerin kullanılmasıyla açık hale getirebilir.

28. Bazı konular ne iyi laboratuar ortamında öğrenilir. Örneğin; vücudumuzun kısımlarının maket üzerinde gösterilmesi.

29. Problem Çözme Becerileri Materyaller matematik problemlerini içeren yazılı materyaller olabileceği gibi sunulan farklı problemleri çözümü için farklı kuralların kullanımını gerektiren karmaşık bilgisayar programları da olabilir. Sınıfta tartışılan problemle ilgili öğrenci fikirleri sentez ve değerlendirme için yazı tahtasına yazılabilir.

30. Film ve video bölümleri kritik hareketlerin detaylı olarak algılanması açısından çok hızlıdır. Hareketsiz filmler yada yavaşlatılmış filmler bu problemi çözebilir. Videolu mikro öğretim tekniği-öğretmen beceriyi gösterir, gösteri videoya çekilir ve yeniden incelemek için oynatılır- yararlı bir geribildirim metodudur. 2. Psiko-Motor Davranışlar ve Araç-Gereç Seçimi

31. 3. Duyuşsal Davranışlar ve Araç-Gereç Seçimi Duyuşsal davranışların nasıl öğrenildiğine yönelik araştırmalara göre, en etkili yöntemlerden biri yaptıklarından dolayı ödüllendirilen ve saygı duyulan birini gözlemektir.

32. Hareketsiz resimler daha az etkili olmakla birlikte, tartışmayı başlatmak amacıyla kullanılabilir.

33. Öğrenme nerede gerçekleşecek? Sınıfta mı? Atölyede mi? Laboratuarda mı? Bir alan gezisiyle mi?

34. Atölye ortamı, öğrencilerin becerileri gerçek bir iş ortamında tecrübe edilmesi gerektiğinde kullanılır.İyi bir atölye ortamı mümkün olduğunca gerçek iş ortamına benzemelidir.Böylece öğrenci, bir dereceye kadar gerçek iş ortamı ve şartlarına alışmış olur.

35. Sınıf ortamının düzenlenmesi (masa, sıra ve araç-gereçlerin yerleştirilmesi) öğretimin niteliğini etkileyen önemli bir unsurdur.

36. Materyaller dersten sonra referans , rehber , ödev yaprağı olarak kullanılabilir.

37. Öğretim Araç-Gereçlerinin Özellikleri Araç-gereç seçimini etkileyen en önemli değişkenlerden biri de araç gereçlerin özellikleri, avantaj ve dezavantajlarıdır. Yukarıdaki tablo bazı araçların özellikleri ve seçiminde kullanılabilecek bir kontrol listesidir.

38. SINIF ORTAMININ DÜZENLENMESİ Sınıf ortamının düzenlenmesini etkileyen bir çok faktör vardır: Öğrenci sayısı,sınıfın şekli,masa ve sıraların sabit ya da yerlerinin değiştirilebilir olup olmadığı gibi.Öncelikle ne tür bir iletişim istediğimize karar vermeli ve buna uygun bir sınıf düzeni planlamalısınız.

39. Geleneksel Oturma Düzeni Sadece öğretmen ve öğrenciler arasında iletişime imkan sağlayan geleneksel bir sınıf düzenlemesini göstermektedir. Bu tür bir ortam kalabalık sınıflar için uygun olmakla birlikte, tartışma gibi etkileşimli öğretim yöntemlerini kullanmak zordur.

40. U-Şekli Oturma Düzeni U-şekli düzenleme, öğrencilerin gizlenmesini zorlaştırır, iletişim ve katılımı arttırır. Bu düzenleme 20 yada daha az kişiden oluşan ve taşınabilir sandalye, sıra yada masaların olduğu sınıflarda kullanılabilir. Ayrıca, “U” oturma düzeni, bütün görsel araçların kullanımı için uygundur.

41. Yuvarlak/Dikdörtgen Masalar Öğrencilerin yuvarlak yada dikdörtgen bir masa etrafında, masanın öğretmen ve araç gereçlere yakın kısmı açık kalacak şekilde 4-6 kişilik küçük gruplar haline oturtulması hem küçük grup çalışmaları, hem katılım, hem de diğer öğrenciler ve öğretmenle etkileşimi artıran bir düzenlemedir.