EVOLUTIE en INFORMATIEOVERDRACHT

1. EVOLUTIE en INFORMATIEOVERDRACHT 2. Van oerknal tot mens Evolutie en informatieoverdracht

2. 2.1 Evolutie vanaf het begin 2.1.1 Het ontstaan van Moeder Aarde Aarde = 4,5 miljard jaar Evolutie en informatieoverdracht

3. De Big Bang Oorspronkelijk brok oermaterie in uitgestrekte leegte = alle materie van het universum Alle oermaterie barstte open en verspreidde zich door de leegte = “Big Bang” Evolutie en informatieoverdracht

4. Melkwegstelsel Groepen sterren = melkwegstelsel Verzameling sterrenstelsels die rond een gezamelijk middelpunt draaien 1 of twee sterren met brokken materie Evolutie en informatieoverdracht

5. Ons Zonnestelsel Rond de zon draaien de planeten en gordel met grote brokken materie Evolutie en informatieoverdracht

6. 2.1.2 Het eerste leven 1 De aarde Aarde = 4,5 miljard jaar Aanvankelijk grote sneeuwbal van gesmolten gesteente die langzaam afkoelde ! vorming aardkorst Vulkanisme ! vorming atmosfeer Evolutie en informatieoverdracht

7. Proef van Miller-Urey – 1951 Dr. Stanley Miller 2 De organische moleculen: bouwstenen van het leven Oeratmosfeer: NH3, H2O , H2S en CH4 (geen O2) Oeroceanen: opgeloste metaalionen, fosfaten & silicaten Energie: UV-straling, elektrische ontlading bij onweer, geothermische warmte bij vulkaanuitbarsting & radioactieve straling Anorganische stoffen ! organische bouwstenen Vorming van aminozuren & nucleïnzuren Biogenese – het onstaan van leven uit levenloze materie Evolutie en informatieoverdracht

8. 3 Van ééncellig naar meercellig Eerste ééncellige levensvormen = 3,5 miljard jaar fotosynthese 6CO2 + 6H2O ! C6H12O6 + 6O2 Radicale atmosfeerverandering (atmosfeer O2 rijk en CO2 arm) ééncellige levensvormen passen zich aan (O2 consumenten) )Vorming van evenwicht Evolutie en informatieoverdracht

9. 4 Voet aan wal Vissen 400 miljoen jaar Amfibieën & reptielen 300 miljoen jaar www.nature.com Evolutie en informatieoverdracht

10. 4 Voet aan wal – vervolg Dinosauriërs 245 miljoen jaar tot 65 miljoen jaar Uitsterven dinosauriërs komeetinslag? Evolutie en informatieoverdracht

11. 4 Voet aan wal – vervolg Zoogdieren & vogels Tussen 65 miljoen jaar en 3 miljoen jaar Zoogdieren leerden gereedschap te gebruiken. Evolutie en informatieoverdracht

12. 2.2 Argumenten voor evolutie 2.2.1 Fossielen Evolutie in toenemende differentiatie en hogere graad van specialisatie De Archeopteryx is een fossiele vogel met kenmerken van reptielen = overgansvorm Evolutie en informatieoverdracht

13. Opdracht Schrijf drie vogelkenmerken en drie reptielkenmerken voor de Archeopteryx Vogel: vleugels, veren, snavel, loopbeen Reptiel: schubben, tanden, lange staart, buikribben Evolutie en informatieoverdracht

14. Voorbeeld – Evolutie van het paard • Poten langer & slanker • Tenen worden één hoef • Sterk verlengde middelbeentjes • Evolutie in gebit Gevolg van biotoopwijziging: van bosrijke omgeving naar open grasveld Evolutie en informatieoverdracht

15. Evolutie op een geologische tijdschaal Evolutie en informatieoverdracht

16. 2.2.2 Embryologie van gewervelden 1. De eerste stadia van de ontwikkeling van een embryo verlopen bij vele diersoorten op vrijwel gelijke wijze 2. Rudimentaire organen zijn ‘restanten van vroeger’ die niet meer benut worden en weinig ontwikkeld zijn. Evolutie en informatieoverdracht

17. 2.2.3 Anatomische aanwijzingen Homologe organen zijn embryonaal van dezelfde oorsprong, maar vorm gewijzigd naargelang de functie. Evolutie en informatieoverdracht

18. 2.2.4 Geografische aanwijzingen Convergente adaptatie Placentale zoogdieren Buideldieren Buideldieren in Australië gelijken op placentale zoogdieren op de andere continenten. Ze evolueerden geïsoleerd na afscheiding van Australië Evolutie en informatieoverdracht

19. 2.2.5 Fylogenetische afstamming – moleculaire verschillen Fylogenie – houdt zich bezig met soorten en hun verwantschappen Fylogenetische stamboom – verzameling kenmerken bij een groep dieren of planten Voorbeeld – vereenvoudigde fylogenetische stamboom Evolutie en informatieoverdracht

20. 2.2.5 Fylogenetische afstamming – moleculaire verschillen – vervolg Moleculaire systematiek – sequentie van basenparen in genen vergelijken tussen soorten Hoeveelheid basenparen die verschillen tussen soorten = maat voor verwantschap Moleculaire klok hypothese – schatten wanneer soorten uit elkaar evolueerden Twee organismen behoren tot één soort als ze hetzelfde aantal chromosomen hebben en bovendien paarsgewijs op ieder chromosoom evenveel nucleotiden. Dr. Richard Dawkins Evolutie en informatieoverdracht