LASEROCHIRURGIA KRIOCHIRURGIA Ewelina Mozal Anna Zwolińska

1. LASEROCHIRURGIA • KRIOCHIRURGIA Ewelina Mozal Anna Zwolińska

2. LASEROCHIRURGIA • Laserochirurgia - to nowoczesna, ambulatoryjna metoda leczenia światłem bez konieczności ingerencji chirurgicznej, wykorzystująca przeciwbólowe, przeciwzapalne i biostymulujące właściwości wiązki światła o odpowiedniej długości fali.

3. LASEROCHIRURGIA • Zabiegi wykonywane techniką laserową są niebolesne i bezkrwawe, co zapewnia dobre samopoczucie pacjenta oraz lepszą widoczność pola operacyjnego. • Rany goją się szybko, nie pozostawiając blizn. • W aseptycznej terapii laserowej nie grożą również żadne powikłania, co skraca znacznie czas leczenia i sprawia, że nie ma potrzeby dokonywania żadnych korekt.

4. LASEROCHIRURGIA - zastosowanie • Lasery w chirurgii stomatologicznej stosowane są do wywołania kontrolowanych procesów destrukcyjnych tkanki, do których zalicza się: cięcie, odparowanie, koagulację i fotoablację. Skuteczność wywoływania tych procesów w tkankach biologicznych zależy od właściwego doboru takich parametrów jak: energia lub moc promieniowania, szerokość impulsu lub czas oddziaływania z tkanką, właściwości absorpcyjnych tkanki oraz gęstości energii lasera.

5. MEDYCZNO-BIOLOGICZNE PODSTAWY LECZENIALASERAMI MAŁEJ MOCY • Energia laserowa pochłaniana przez enzymy mitochondrialne daje miejscowy wzrost temperatury, który powoduje zwiększenie przepuszczalności i przewodności błony mitochondrium. • Prowadzi to do ułatwionego napływu do mitochondriów składników cyklu Krebsa i zwiększenia produkcji wysokoenergetycznych cząsteczek ATP. Poza tym stwierdzono wzrost syntezy DNA, RNA i liczby mitochondriów prowadzący do proliferacji komórek. • Wykazano także, że pod wpływem niskoenergetycznej wiązki wzrasta populacja limfocytów T, które poprzez miejscowe uwalnianie czynników wzrostu oraz limfokin, i interleukin, odgrywają istotną rolę w regeneracji tkanki zapalnej. Wzrasta także aktywność monocytów, makrofagów i neutrofilów co prowadzi do zwiększenia miejscowej odporności. Jak wynika z doświadczeń lasery biostymulacyjne zwiększają okresowo poziom przeciwciał, przyspieszając w ten sposób proces gojenia i wydłużają okres remisji tych schorzeń.

6. MEDYCZNO-BIOLOGICZNE PODSTAWY LECZENIALASERAMI MAŁEJ MOCY • Efekt przeciwzapalny, uzyskany po zastosowaniu lasera biostymulacyjnego zawdzięczamy także miejscowemu wzrostowi serotoniny uwalnianej z płytek krwi, która powoduje obkurczenie naczyń krwionośnych. Zaobserwowano także zmianę stężenia histaminy i heparyny, która umożliwia poprawę mikrokrążenia, przez co obrzęki pourazowe ulegają wchłonięciu. Światło lasera powoduje także hamowanie wzrostu przepuszczalności naczyń krwionośnych, narastania obrzęku w ostrej fazie zapalenia, oraz formowania się ziarniny.

7. MEDYCZNO-BIOLOGICZNE LECZENIE LASERAMI MAŁEJ MOCY - zastosowanie • Zastosowanie lasera biostymulacyjnego przed rozpoczęciem opracowywania ubytku próchnicowego podnosi próg bólu i czyni zabieg znacznie mniej bolesnym. • Lasery te są bardzo użyteczne w zabiegach przeciwbólowych przy stomatopatiach protetycznych, ropniach przyzębia, paradontopatiach, obrzękach, opryszczce wargowej, zapaleniach miazgi. • Działanie lasera powoduje przyspieszenie gojenia się ran po zabiegach ekstracji, przecinania wędzidełka i resekcji, a ponadto przy przewlekłych zapaleniach tkanki okołozębowej.

8. MEDYCZNO-BIOLOGICZNE LECZENIE LASERAMI MAŁEJ MOCY - zastosowanie • Użycie lasera zapobiega stanom zapalnym i jest bardzo przydatne w leczeniu nerwobólów. • Dzięki tym aparatom zmniejszyć można krwawienie i przyspieszyć gojenie po zabiegu, a także likwidować ogniska zapalne. • Zastosowanie lasera poprawia terapeutyczne skutki zabiegów, zmniejsza ryzyko infekcji, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek.

9. MEDYCZNO-BIOLOGICZNE LECZENIE LASERAMI MAŁEJ MOCY - wskazania • stany zapalne miazgi, zatok, zębodołu, • neuralgie, • choroby dziąseł, przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej • grzybica jamy ustnej • neuralgia nerwu trójdzielnego, • bóle w stawach skroniowo-żuchwowych, • odczulanie odsłoniętej zębiny • ból i obrzęk pozabiegowy, • opryszczka, afty, • zapalenie ślinianek, • likwidacja szczękościsku, • gojenie zębodołu po ekstrakcji, • ból i obrzęk po złamaniach szczęki • przyspieszanie gojenia po tradycyjnych zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej (np. po plastyce wędzidełek, resekcji, sterowanej regeneracji kości, zabiegach płatowych, gingiwektomiach, przeszczepach i implantach)

11. LASERY DUŻEJ MOCY Do najbardziej rozpowszechnionych należą trzy najważniejsze: • laser chirurgiczno-zabiegowy na dwutlenku węgla, tzw.laser CO2 • laser do zabiegów endodontycznych i mikrochirurgii kontaktowej, tzw. laser jagowo-neodymowy (YAG:Nd) • laser do opracowywania twardych tkanek zęba między innymi ubytków próchnicowych, tzw. laser jagowo-erbowy (YAG:Er)

12. LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2 Laser gazowy CO2 jest wyróżniającym się jakościowo narzędziem w stomatologii i chirurgii jamy ustnej. • Promieniowanie laserowe jest dobrze absorbowane przez wodę, a tym samym przez dobrze uwodnione tkanki miękkie. • W tkankach twardych promieniowanie to wyróżnia się także efektywną absorpcją, ale jego działanie ogranicza się tu głównie do procesów nadtapiania i rekrystalizacji powierzchniowych warstw szkliwa i zębiny. • Zastosowanie tego lasera w zbiegach kanałowych jest ograniczone ze względu na zwierciadlany, a nie na światłowodowy sposób prowadzenia wiązki.

13. LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2 Najszersze więc pole zastosowań lasera CO2 to zabiegi na tkankach miękkich jamy ustnej. Zmieniająca się w ciepło zogniskowana energia promieniowania wywołuje kontrolowany efekt cięcia.

14. LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2 • W zabiegach bezkontaktowego cięcia laserem CO2 uzyskuje się działanie hemostatyczne i sterylizujące. • Zmniejsza się także miejscowy odczyn zapalny. • Aplikator zabiegowy jest oddalony od pola operacyjnego, co umożliwia wygodny dostęp i dobrą widoczność. • Urządzenie to podczas cięcia koaguluje naczynia krwionośne w trakcie zabiegu chirurgicznego, a zatem jest nieocenione przy usuwaniu zmian chorobowych wysoce ukrwionych narządów, np. języka. • Możliwość ciągłej hemostazy eliminuje konieczność zakładania szwów, a absolutnie sterylną ranę można pozostawić bez zabezpieczenia opatrunkiem.

15. LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2 • Pooperacyjne bliznowacenie i skurcz tkanek jest ograniczony. • Wyniki procesu zdrowienia są zwykle doskonałe. • Laser CO2 jest szczególnie efektywny w usuwaniu wczesnych zmian chorobowych takich jak nadziąślaki, włókniaki, i brodawczaki, w przecinaniu wędzidełek warg i języka, w pogłębieniu przedsionka, w wycinaniu przerośniętych dziąseł, w usuwaniu naczyniowych zmian chorobowych, w przygotowywaniu jamy ustnej do protezowania itp.

16. LASERY DUŻEJ MOCY - Laser gazowy CO2 Należy podkreślić, że działanie hemostatyczne lasera CO2 ma szczególne znaczenie w zabiegach: • rozległych, związanych z dużą utratą krwi • w obficie unaczynionych tkankach • u pacjentów z zaburzeniami układu krzepnięcia • usuwania zmian naczyniowych • w chirurgii onkologicznej, dla zmniejszenia niebezpieczeństwa rozsiewu komórek nowotworowych poprzez naczynia krwionośne

18. FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ • Metoda fotodynamiczna (ang. PhotoDynamic Therapy - PDT) jest wielce obiecującą metodą leczenia chorób nowotworowych. • Oparta jest na prostej zasadzie. Pierwszym etapem jest wprowadzenie do organizmu pacjenta preparatu - fotouczulacza, tzw. sensybilitazora. • Powoduje on uczulenie tkanki biologicznej na światło o określonej długości fali. Preparat wydalany jest przez zdrowe komórki i gromadzi się głównie w komórkach nowotworowych. • Po upływie 12-24 godzin, zależnie od rodzaju sensybilitazora, w guzie nowotworowym znajduje się wielokrotnie więcej fotouczulacza niż w zdrowej tkance.

19. FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ • Diagnostykę zmian nowotworowych realizuje się poprzez wzbudzenie sensybilitazora światłem laserowym i wywołanie świecenia fluorescencyjnego w zakresie widzialnym. • Przykładowo naświetlanie sensybilitazora hematoporfirynowego (HpD) promieniowaniem o długości fali 405nm wywołuje fluorescencję o barwie czerwonej, łatwo widoczną nieuzbrojonym okiem.

20. FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ • W terapii chorób nowotworowych wykorzystuje się fakt, że światło laserowe o określonej barwie (dla HpD jest to 632nm) wywołuje rozpad cząsteczek tlenu na formę atomową. • Tlen atomowy jest bardzo reaktywny i cytotoksyczny. • Jego obecność w obszarze zajętym przez komórki nowotworowe powoduje ich niszczenie, nie uszkadzając jednocześnie komórek zdrowych. • W związku z tym, że dla znanych obecnie fotouczulaczy stosuje się promieniowanie laserowe od 630nm do 690nm, które wnika w tkankę na głębokość do kilku centymetrów, metoda PDT jest najskuteczniejsza w walce z guzami nowotworowymi o takich właśnie wymiarach.

21. FOTODYNAMICZNA METODA TERAPII LASEROWEJ • Zalety fotodynamicznej metody PDT:- wysoka efektywność- nietoksyczność- nieinwazyjność- możliwość wielokrotnego powtarzania terapii- wspomaganie leczenia chirurgicznego- możliwość prowadzenia wiązki giętkim światłowodem wprowadzonym do organizmu poprzez urządzenia endoskopowe

22. KRIOCHIRURGIA • Kriochirurgia jest metodą leczenia chirurgicznego polegającą na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu chorej tkanki przez jej zamrażanie w niskiej temperaturze. Można ją określić mianem metody bezkrwawej, niska temperatura bowiem niejako blokuje drobne naczynia tętnicze i żylne, umożliwiając oddzielenie tkanki wymrożonej, głównie zmienionej chorobowo, od tkanki zdrowej praktycznie bez krwawień.

23. KRIOCHIRURGIA - aparatura • Są to specjalnie skonstruowane aparaty i instrumenty (krioaplikatory), zwykle przenośne, jako medium chłodzące wykorzystujące ciekły azot (pozwala na uzyskanie np. temperatury –190°C) oraz - coraz częściej - podtlenek azotu, wyposażone w szereg końcówek zabiegowych zarówno do działania kontaktowego i spreju.Końcówki te pozwalają prowadzić demarkację tkanki w sposób zapewniający zachowanie precyzji, co do obszaru i głębokości zabiegu. • Obszar tkanki przeznaczony do kriodestrukcji ma jedynie kontakt z chłodzoną końcówką roboczą krioaplikatora.

24. KRIOCHIRURGIA - zastosowanie • Tradycyjne zastosowanie kriochirurgii to leczenie różnych zmian na skórze i błonie śluzowej od łagodnych do złośliwych. !!!Bardzo istotne jest tu rozpoznanie. W przypadkach wątpliwych konieczne jest wykonanie biopsji z badaniem histopatologicznym. Szczególna rozwaga wymagana jest przy wymrażaniu znamion barwnikowych!!! • Kriodestrukcji podlegać zatem mogą różnego rodzaju brodawki, znamiona barwnikowe, naczyniaki, stany przednowotworowe (np.: rogowacenie czerwone Queyrat’a), a także raki skóry.

25. KRIOCHIRURGIA - zalety • Metoda nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta. Zabieg wymrażania może być wykonany u pacjentów w każdym wieku, a więc i u dzieci, i u dorosłych. • Bardzo istotną dla pacjentów zaletą jest również to, że generalnie zabieg nie wymaga znieczulenia, jest na ogół bezbolesny, a odczucia w czasie jego trwania sprowadzają się do lekkiego pieczenia i swędzenia. • Zastosowanie mało inwazyjnych technik pozwala na skrócenie okresu rekonwalescencji, zmniejszenie bólu pooperacyjnego i liczby powikłań.

26. KRIOCHIRURGIA - zalety • Dzięki kriochirurgii problem zakażeń tu nie występuje lub może wystąpić niezmiernie rzadko. • Metoda polega na niszczeniu tkanki w sposób bezkrwawy, bez potrzeby jej wycięcia (nie naruszamy ciągłości skóry), unika się zatem niedogodności związanych z tradycyjną operacją chirurgiczną. • Dodatkowo, czas gojenia miejsca po wykonanym zabiegu kriodestrukcji jest stosunkowo krótki (ale nieco dłuższy jak rany powstałej po tradycyjnym cięciu).

27. KRIOCHIRURGIA - zalety • Kriochirurgia pozwala na zachowanie precyzji, co do obszaru i głębokości zabiegu. • Zabieg jest bezbolesny stosunkowo krótki z dobrym efektem kosmetycznym i czynnościowym. • Kriochirurgia sprawia, że po leczeniu powstają tzw. blizny kosmetyczne, czyli blizny elastyczne, bezkolagenowe. Blizna jest mało widoczna. Ma to istotne znaczenie np. w leczeniu zmian na skórze twarzy.

28. KRIOCHIRURGIA - wady • Droga aparatura • Mała ilość specjalistów • Niepowodzenie związane z nieprawidłowym rozpoznaniem