ZARARLILAR VE MÜCADELESİ

1. ZARARLILAR VE MÜCADELESİ Prof.Dr.Levent ÜNLÜ Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü

2. Buğday Zararlıları

3. Türkiye tarımında önemli bir yer tutan hububatın verimini azaltan ve ürün kalitesini düşüren böcek türlerinin başında Süne gelmektedir.

4. Ülkemizde değirmencilik sanayisinin kaliteli un üretmek için ihtiyaç duyduğu kaliteli buğdayın yetiştirilmesinde ve yüksek verim alınmasında bu böceğe karşı mücadele büyük önem taşımaktadır.

5. Süne zararı görmüş tanelerden elde edilen unlardan yapılan ekmek

6. ZARAR ŞEKİLLERİ( Tanedeki Zarar ) • Sünenin nimfleri (Yavrular) ve yeni nesil erginleri başakta tanelerle beslenirler. Tanelerin : -Çimlenme gücü, -Ekmek olma özelliği, -Makarnalık olma özelliği kaybolur.

7. Ekonomik Önemi -Sünenin emgi yaptığı danelerin oranı %4 veya altında ise değirmenlerde satın alınabilir. -Emgili tane oranı %5-20 arasında olduğu zaman buğdayların geri kalan %80-95’i ile birlikte yemlik olur.

8. Ekonomik Önemi -Emgili tane oranı %20’yi geçtiği zaman danelerin% 80’i sağlam olmasına rağmen yemlik dahi olmadan toprağa gömülmektedir. -Bu nedenle süne mücadelesi diğer hububat zararlılarına göre daha fazla önem arz etmektedir.

10. Tanede Zarar

11. Tanede Zarar

12. Sünenin Tanınması • Yumurta • Nimf • Ergin

13. Süne Yumurta Paketi Yumurtayı 12-14 adetlik kümeler halinde bırakmaktadır.

14. Süne Yumurta Paketi

15. Yumurtadan yeni çıkmış nimfler

16. Yumurtadan çıkan yavru süneler, genellikle 5-6 gün ara ile 5 gömlek değiştirirler. • Yaklaşık 30 gün içinde 5 nimf dönemi geçirerek ergin olurlar. 1.DÖNEM NİMF 2. DÖNEM NİMF

20. SÜNE

34. Kımıl

35. Sünenin biyolojisi • Süne erginleri kışı, seçmiş oldukları yüksek dağlarda uyku döneminde geçirmektedir. • Mart ayının sonları ile Nisan ayı başlarında bulundukları yerden, buğday alanlarına uçmaya, göç etmeye başlarlar.

36. Sünenin Zararı • Kışlamış erginler henüz kardeşlenme döneminde olan buğdayın saplarını toprağa yakın kısmından emerek beslenirler. Bu saplar zamanla sararır ve kurur. Bu zarar şekline “Kurtboğazı” denir.

38. Sünenin Zararı • Başaklar henüz yaprak kılıfı içerisindeyken, çiçek döneminde veya tane bağlarken yine saplarda beslenen Süne’ler başakların beyazımsı bir renk almalarına, kurumalarına ve tane bağlamasına engel olunmasıyla oluşan zarara ise “Akbaşak” adı verilmektedir.

41. Hububatta Akbaşak Zararı

42. Hububatta Akbaşak Zararı

43. Kurtboğazı ve Akbaşak zararını yapan sünelerin kışlayan bireyleri ölür, bunların bıraktığı yumurtalardan çıkan yeni nesil erginler beslenmelerini tamamladıktan sonra yüksek dağlık alanlara çekilirler.

44. Süne Mücadelesi • Süne mücadelesinde yöntemler: -Kültürel önlem -Biyolojik Mücadele -Kimyasal Mücadele

45. Kültürel Önlemler • Erken yetişen buğday çeşitleri ve erken ekim • Toprağın ekime iyi hazırlanması, • Ekili alanlarının toplulaştırılması • Yabancı ot mücadelesine önem verilmesi

46. Kültürel Önlemler • Hasadın gecikmeden zamanında yapılması • Anız yakılmaması • Tahılla beraber sebze veya diğer bitkilerin yetiştirilmesi ve tarlaların çevresine ağaç ve çalı gibi bitkilerin dikilmesi

47. Süneye Karşı Biyolojik Mücadele • Tabiatta süneyle beslenerek onu öldüren çok sayıda düşmanı vardır. • Ülkemizde yapılan araştırmalarda süne düşmanı 33 değişik böcek türü tespit edilmiştir.

48. Süneye Karşı Biyolojik Mücadele • Bunlar içerisinde en önemli gurubu süne yumurtalarını parazitleyerek öldüren yumurta parazitoidleridir. • Ayrıca sığırcık ve keklik gibi bazı kuşlar da süneyi yiyerek bizlere fayda sağlamaktadır.

49. Biyolojik Mücadele Metotları Süne düşmanı böceklerin sayılarını arttırmak için üç metot vardır; • Hububat tarlalarının çevresinde ağaçlandırma yaparak Süne düşmanı böceklerin barınma ve beslenmeleri desteklenir.

50. Süne düşmanı faydalı böcekler özel tesislerde kitle halinde üretilip hububat tarlalarına salınır. • İlaçlamaları en aza indirerek veya tamamen kaldırarak Süne düşmanı faydalı böceklerin ölmeleri engellenir.