340 likes | 1.07k Views
Shendeti. Ilir Topi. Cfare eshte shendeti ?. Gjendja e te qenit mire dhe i lire nga semundjet Oxford Students Dictionary 1991. Shendeti eshte nje gjendje mireqenieje te plote fizike,mendore dhe sociale dhe jo thjeshte mungesa e nje semundjeje apo demtimi OBSH 1948.
E N D
Shendeti IlirTopi
Gjendja e te qenit mire dhe i lire ngasemundjet Oxford Students Dictionary 1991
Shendetieshtenjegjendjemireqeniejeteplotefizike,mendoredhesocialedhejothjeshtemungesa e njesemundjejeapodemtimi OBSH 1948
Shendeti me shume se njeqellimmund te konsiderohetnjemjetqelejonnjerezit te bejnenjejeteproduktive ne nivelindividual, social dheekonomik. OBSH
Njeformulim me dinamikmbikonceptin e shendetit • Mireqenie e PLOTE??? • Kapaciteti per tu pershtatur, te ruashekuilbrin
Njengatedrejtat me themeloretenjeriuteshte e drejta per temarrenjesherbimshendetesor me standartet me telartatemundshme OBSH
Neni 59 Kushtetuta e Shqiperise Shteti, brendakompetencavekushtetuesedhemjeteveqëdisponon, si dhenëplotësimtënismësdhetëpërgjegjësisë private, synon: Standardinmëtëlartëshëndetësor, fizik e mendor, tëmundshëm
Art.32 Kushtetuta e Italise • La Repubblica tutela la salute come fondamentale diritto dell'individuo e interesse della collettività, e garantisce cure gratuite agli indigenti. • Nessuno può essere obbligato a un determinato trattamento sanitario se non per disposizione di legge. La legge non può in nessun caso violare i limiti imposti dal rispetto della persona umana.
Pergjegjesia per shendetin Qeveritekanepergjegjesi per shendetin e qytetareve te tyre. Kjopergjegjesimund te permbushetvetemnepermjetsigurimit te masave te pershtatshmeshendetesoredhesociale Konferencae Alma Ates 1978
Determinantet e shendetit Determinantet e shendetitjanefaktoretqeinfluencojne ne gjendjenshndetesoretenjeindivididhe me gjeretenjekomunitetiosenjepopullate
Shendeti = produkt ? Shendetesia = “industriprodhuese” ?
Demtuesit me terendeteshendetittepopullates • Varferia • Padituria • Padrejtesia
Zgjatja e jetegjatesisemesatare • Ngaviti 1900- 1960 = 20.7 vitejete me shume ( 3.45 ne cdodekade ) – kryesishtfaleujittepaster , udhqimittesigurtedhesidomosvaksinimitmasivndajsemundjeveinfektive • Ngaviti 1960- 2000 = 6.97 tetjera me shume ( 1.74 ne dekade ) kryesishtdirektngakujdesimjekesor me efektivndajsemundjeve Cutler DM, Rosen AB, Vijan S. The value of medical spending in the United States, 1960-2000. New Engl J Med 2006; 355(9):920-7 ( Aug 31).
Sukseset e Kujdesitshendetesor • Jetegjatesiamesatarenga 49 vjetqeish ne vitin1900 arriti ne 77 vjet ne vitin 2000 • Ne krahasim me 1960, vdeksheria (age-adjusted ) per shkaqekardiakeeshteulur 56%;( nga 307.4 ne 134.6 raste / 100,000) • Ne krahasim me vitin 1950, vdeksheria ( age-adjusted) ngaInsulti cerebral u ul 70%. (nga 88.8 ne 26.5 raste / 100,000) Centers for Disease Control. Decline in deaths from heart disease and stroke--United States, 1900-1999. JAMA 1999; 282(8):724-6(Aug 25).
Shendetesianenpresionet per ndryshim • Ngabrenda - sistemirishoqeror –ekonomik - demokratizimi (tedrejtatuniversalenjerzore ) -Inisiativa e lire /tregu, privatizimi, konkurenca • Ngajashte - integrimirajonal , europian - marveshjet , standartetnderkombetare - globalizimi