1 / 37

Shendeti mendor , drogat alkooli duhani

Shendeti mendor , drogat alkooli duhani. Shendeti Publik. Modeli i mireqenies. Vdekje handikap. Nivel i larte i mireqenies. Modeli i trajtimit. Shendeti: jo thjesht mungesa e semundjes. Shendeti mendor : Perkufizimet. Te ndjehesh mire me veten

thom
Download Presentation

Shendeti mendor , drogat alkooli duhani

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Shendetimendor, drogatalkooliduhani ShendetiPublik

  2. Modeli i mireqenies Vdekje handikap Nivel i larte i mireqenies Modeli i trajtimit Shendeti: jo thjesht mungesa e semundjes

  3. Shendetimendor : Perkufizimet • Te ndjehesh mire me veten • Te ndjehesh mire lidhur me tetjeret • Te jeshiafte per teperballuarkeresat e jetes Ose • Aftesia per tefunksionuarnenveshtiresi, pranimiifrustrimit • Aftesia per tendryshuar, fleksibiliteti • Kontrolliitensionitdheankthit, zbutje e inatitapofajit • Kapaciteti per tegjetur me shumekenaqesi ne dhenie se sa ne marrje, aftesia per tedashuruar.

  4. Pasojat me te shpeshta mentale - Minore Neurozat jane nje forme e konfliktit te perkohshem midis deshirave dhe pergjegjesive apo midis impulseve dhe realitetit • Individi nuk e humb lidhjen me realitetin • Nuk ka nevoje per hospitalizim • Nuk eshte nje kercenim per sigurine e apo shendetin e komunitetit

  5. Shembuj neurozash • Neurozaanksioze • Neurozadepresive • Neurozahisterike • Neurozafobike • Neurozaobsesive-kompulsive

  6. Problemeteshendetitmendor - Madhore • Psikozat: • Crregullimeseriozetetemenduaritdhetendjenjave, • Individedhumbinlidhjen me realitetin. • Ata behenveteshkateruesdheantisociale • Simptomat: • halucinacione, • deluzione, • Apatitotale, • Emocionetepapershtatshme, • Depresionirende

  7. Shembuj psikozash • Schizophrenia, (mendje e ndare me dysh) Simple, Hebephrenic, Catatonic, Paranoid • Psikozatmaniko – depresive,depresionimadhor • Paranoia • Crregullimet e personalitetit

  8. Determinantetpsikosocialeqeinfluencojne ne shendetitnmendor • Demografike • Mosha e trete, • Migrimi • Faktore sociale • Familja, rrjetet sociale, • Varferia e perceptuar, kohezioni social • Destabiliteti politik, lufterat, dhuna • Urbanizimi • Personale • Aftesia per tu pershtatur, per te menaxhuar stresin • Eksperienca, maturiteti/inteligjencia emocionale

  9. Frekuenca e problemevedhefiltrat e sherbimeve prevalencavjetore per 1000 popullate ne risk Komunitet 250-315 MF 230 Diagnostikuarnga MF 101 Trajtuarnga MF 21 Spital 3.3

  10. Ngarkesa e semundjeve ne Shqiperi • Hospitalizime 4300 - 3400 ne vit • MF 15 000- 20 000 ne vit. • Ne rritje 5-6% e volumit ditor • 150 vetevrasje ne vit

  11. Te dhenateshendetitmendortekadoleshentetshqiptare

  12. Strategjiprevenimi • Parandalimparesor • Mbrojtja e kohezionit social • Kontrolliiabuzimit me alkoolindhedrogat • Edukim, informimi • Parandalimdytesor • Psikoterapi, • Terapisjelljeje (konjitive), • Terapisomatike (roliisherbimitparesor) • Parandalimtretesor • Mbeshtetjesociale • Parandalimivetevrasjeve

  13. Drogatsirastesipsikosociale: perkufizimi • Drogatpsikoaktivejanekimikateqekaneaftesitemodifikojnehumorin, ndjenjat, konshiencen, perceptimindhesjelljen • Tipareteperteshpeshtatedrogavejane: • Adiksioni/varesia • Psikologjike • Fizike • Toleranca • Sindroma e lenies

  14. Kategori drogash • Narcotics (opiates…) • Sedative/hypnotics (benzodiazepines…) • Stimulants (amphetamines…) • Psychedelics (LSD…) • Marijuana • Inhalants (nitrous oxide…)

  15. Dimensionet e abuzimit me droge • Dimensioni mjekesor shendetesor • Eksperienca psychotic/neurotike • Varesia nga droga • Semundje te trasmetueshme • Mbidoze/vdekje • Dimensioni Social • Dizintegrimi i rrjeteve sociale • Influenca ne shoqerine e pergjitheshme • Dimensioni ligjor • Sistemi policor • Krime

  16. Faktoret risk per perdorimin e droges • Kulture/shoqeri • Ligjet/ Standartetsociale/ mundesia per tagjetur • Gjendja e keqeekonomike • Nderpersonale • Influenca e prinderve • Lidhje me miqperdorues • Probleme ne familje / largimngashoqeria • Psikosociale • Sjelljeproblematike / karakter rebel • Probleme me shkollen • Ekspozimi ne mosheteulet • Biogjenetike

  17. Gradienti i perdorimit • Experimentues • Perdorues ne raste specifike • Perdorues intensive • Kompulsive

  18. Frekuenca e perdorimit

  19. Perdoruesit problematike

  20. Straegjia e “reduktimittekerkeses” (I) • Parandalimparesor • Ligjet (marijuana debate…) • Fushata ne masmedia (ruajtja e tabooseapomesazheinovative ) • Programe ne shkolla • Pergatitje e kurrikulave • Aktiviteteekstrakurrikulare • Programe ne komunitet (rrjetedhendergjegjesim)

  21. Strategjia e “reduktimittekerkeses” (II) • Parandalimdytesor • Nderhyrjeemergjence/detoks • Mbajtje me metadon • Qendrarehabilitimi • Keshillim social • Shkembimshiringash

  22. Alkoholi: njedrogelegale Perdorimiialkoholitkonsiderohet normal ne shoqeritetona (mospirjaapoabuzimimundtekonsiderohenjonormale) Me tepervariabel social sesapsikologjik Rastiikushtetutesamerikane Evelyn Vough: pa alkoolinveshtiretekishamiq

  23. Pasojat ne shendettealkoholit: Akute

  24. Effektet e alkoholit: Kronike • Crregulimemendore; • Psikoza, • Tolerance, • Varesi • Inflamacion/kanceritraktitdigjestiv • Hepatitalkoholik / cirroze • SKV • Malnutricion • Sindromefetalealkoolike • Nderveprimedroga-alkool • Handikapengaaksidentetrrugore

  25. Parandalimi i abuzimit me alkool • Parandalim primar • Taksim • Programe per parandalimin e alkoolit ne makine • Ligje • Mesazhe te forta mediatike • Programe ne shkolla (shih drogat) • Parandalim dytesor • MF dhe alkoolizmi • Trajtim somatik ne qendra te specializuara

  26. Duhani: njerastesikimiko-sociale • Duhanpirjaeshte midis katerfaktoreve risk kryesore per SKV • Shkaktari 85% e kancerevetemushkerive • Faktorrisku per problemetetjerashendetsoreqeprekinorganizmin human (disallojekanceresh, ulcera, semundjekroniketemushkerive, demtimetefetusitetj)

  27. Duhanpirja: njeepidemiglobale • Gjateshekullittefunditduhanpirja ka kaluarsinje vale ne vende me zhvillimetendryshmedheshtresasocialetendryshme, duke parapriretranzicioninepidemiologjik. • Ne vendet e industrializuaraduhanpirja ka rene (sidomosmesburrave) nderkoheqe ne pjesentjeterteboteseshterritur. • Kompanite e duhanitjane duke u zhvendosur ne vendet e lindjes per arsyetenjelegjislacioni me pakteashper. • Duhanpirjames grave eshte duke u rriturmjaftsidomos ne vendetlindore. • Profili I mortalitetitngakanceri I mushkerivetekmeshkujtdhetekfemrat

  28. Duhanpirja: fazat e epidemise • Faza e pare e epidemise; duhanpirjaeshteekskluzivitetimeshkujve (nuk ka programeprevenimi) • Faza e dyte: proporcionimeshkujveduhanpiresmundtejete me imadh se aiijoduhanpiresve. Raportimeshkujfermashumeilarte (parandalimishumeidobetdhespontan) • Faza e trete: prevalenca e duhanpirjesfillontebjeremesmeshkujveporvazhdonterritetmesfemrave (parandalimibehet me sistematik) • Faza e katert: me pak se nje e tretaaponje e katerta e popullates pi duhan. Grate arrijneprevalencateaferta me burrat. Numer me ilartecigaresh ne dite per duhanpiresit. Ligjet e gjenerates se trete.

  29. Industria e reklamimit te duhanit Fokusim tek te rinjte dhe sidomos tek tregu me ne rritje; grate e reja Rasti I “Cigareve Karelia”

  30. Parandalimiiduhanpirjes (I) Ligji I duhanit ne Shqiperi -Fushata intensive kunderduhanit: Pune me gazetaret Mbeshtetja e ligjitqepofutet ne zbatim • Ne vendet e punes • Ne vendetetjerapublike • Ndryshimiiimazhitteduhanpiresitpermesnjemarketingu social inovativ

  31. Parandalimiiduhanpirjes (II) • Mbeshtetja e programeve ne shkolla • Pune me mesuesit • Pune me terinjte (peers) • Programetebazuara ne sherbiminparesor (MF) • Keshilla per duhanpiresit • Mbeshtetje per ataqeduantalene

More Related