240 likes | 818 Views
Kerkimet ne Epidemiologji. Shendeti Publik. Treguesi I rast fatalitetit te semundjeve. Shpreh perqindjen e rasteve fatale gjate nje periudhe kohore , qe rezulton nga nje semundje e caktuar Shprehet sipas Moshes , Gjinise Faktoreve te interesit.
E N D
Kerkimet ne Epidemiologji ShendetiPublik
Treguesi I rastfatalitetittesemundjeve • Shprehperqindjen e rasteve fatale gjatenjeperiudhekohore, qerezultonnganjesemundje e caktuar • Shprehetsipas • Moshes, • Gjinise • Faktoreveteinteresit
Treguesi I vdekshmeriseproporcionale • Shprehperqindjen e vdekjevetotaleqerezultojnenganjesemundje e caktuar , gjatenjeperiudhekohore (zakonisht 1 vit). • Vdekshmeriaproporcionalenukvleresonrrezikunapo,propabilitetin per vdekjen e individeve • Ajointerpretonvdekshmerineproporcionaleosemodelet e vdekshmerise ne popullatatecaktuara.
Shembull • Qyteti A dheqyteti B kanesecilinjepopullsiprej 1,000,000. Qyteti A ka vdekshmerine 30/100,000 banore per vitin 2002. • Qyteti B ka nivelvdekshmeria 10/100,000 banore. • Te dyqytetetkishinvdekshmerishkak-specifikngasemundjetkardio-vaskulareprej 5/100,000 banore. • Ateherevdekshmeriaproporcionalengasemundjetkardio-vaskularegjatevitit 2002 ne qytetin A eshte 50/300=0.17 ose 17% ndersa ne qytetin B 50/100=0.5 ose 50%
Konkluzion • Vdekshmeriaproporcionalereflektonstrukturen e vdekshmerisebrendanjepopullatetecaktuar. Kytregueseshte I rendesishem per identifikimin e shkaqevemadhoretevdekshmerise ne njepopullatetecaktuar. • Kjo do tendihmojepolitik-beresittenderhyjne ne shkaqetmadhoretevdekshmerise ne njepopullatetecaktuar.
Klasifikimet e studimeveEpidemiologjike • Klasifikimetlidhen me: • Drejtiminbazetestudimit • Rolinqeushtronstudiuesi • Aktiv • Pasiv • Informacioniqeofronstudimi
Llojet e studimeve • Studimetmundtepershkruajneshperndarjen e semundjeve ne popullate • Vleresojnefaktoret e rrezikutqemundteshkaktojnesemundje ne popullate • Studimetdeskriptive-peshkruajneshperndarjen e semundjeve ne popullate • Studimetanalitike- vleresojnefakteret e rrezikut • Provojnehipotezatendryshme • Zbulojnelidhjendermjetgrupeve (studimetekologjike) dheindivideve (studimettransversale, kohorte, rast-kontrolli, eksperimentale)
Llojet e studimeve • Ne varesiterolitqeluanvezhguesistudimindahet ne dygrupe: • Studimevezhguese (observuese) kuthjeshtstudiohengrupetepercaktuarateekspozuaraosejondajrrezikutosefaktorevetendryshem. Studiuesi ka kontrolltekufizuarmbisubjektetgjeqe e benteveshtireinterpretimin e rezulteateve. • Studimeeksperimentale-kustudiuesiushtrokontroll t eplotembisubjektetdhefaktoret e rrezikut. Eksperimentiperdoret per teprovuarosejohipotezen.
Llojet e studimeve • Ne varesitedrejtimittehulumtimitstudimetndahen ne tregrupe: • StudimetProspektive- kutedygrupet e interesitteekspozuarosejondajnjefaktorindiqen ne njekohetecaktuardhe me pas krahasohen • StudimetRetrospektive- grupiitesemurevekrahasohet me grupin e kontrollitlidhur me njeekspozimteshkuarndajnjeapodisafaktoreshrreziku • StudimetTransversale– kustudihetpraniaosejo e semundjesdheekspozimin e popullates ne studim.
StudimetKohorte • Studimeqepercaktojnelidhjenshkakesore • Klasifkohensistudime • Prospektive • Incidence • Longitudinale • Marrinpjesedygrupestudimiteekspozuardhejoteekspozuarndajnjeagjentirreziku. • Grupetndiqen per njekohetecaktuardhetedhenatkrahasohen per incidencatrespektivetesemundjes. • Agjenteosefaktoretjane • Rreziku • Protektive
Perparesite e studimevekohorte • Njehsojneincidencen • Nukjaneselektive • Fillojne me subjekteteshendoshe • Hetojneshkaqetdheefektet • Japininformacione per me shume se njesemundje
Problemet me studimetkohorte • Kerkojnepopullate ne numertekonsiderueshem • Nukjaneeficente per semundjet e rralla • Veshtire per t’undjekurngaanallogjistike • Vezhgimidirektshpesh con ne ndryshimin e sjelljeveshendetsore • Jane teshtrenja • Shihengabimediagnostike
StudimetRast-Kontrolloseretrospektive • Fillojne me dygrupetesemureosejo • Cdogrup me pas klasifikohetsiiekspozuarosejo • Ekzistonosejonjelidhjendermjetfaktoritteekspozimitdhesemundjes • Neseporritetprevalenca
Perparesite e studimeveretrospektive • Jane ninformative • Kane kostoteulet • Perdoren per testudiuarsemundjet e rralla
Mangesite e studimeveretrospektive • Nukllogaritetincidencanukllogaritetfrekuenca absolute e semundjes • Mundtendodhingabimesistematike • Jane filozofikishtteveshtira per t’uinterpretuar
StudimetTransversale • Ne studimettransversaleidentifikohetgjendja e semundjesdhe e ekspozimittekindividet e njepopullatetecaktuar. • Quhenndryshestudime prevalence • Ekspozimidhesemundjastudiohennjehohesisht • Kerkojnepakkohedheshpenzime • Jane tevetmetqepercaktojneprevalencen • Shpeshquhensondaxheapoanketime • Udhehiqenngapercaktimiilidhjesmesfaktoritdhesemundjeskuindividet e semurepercaktojneprevalencen
Perparesite e studimevetransversale • Pershkruajneekspozimindhesemundjen ne njekohetecaktuar • Vleresojnemadhesine e semundshmerise ne popullate • Kostoteulet • Koheteshkurter • Aplikimetegjera
Mangesite e studimevetransversale • Nukvleresonrrezikun • Nukvleresonfaktoretshkak-pasoje • Gjendjaaktualenukvlereson se semundjaiatribohetekspozimitapojo • Nukkapinsemundjetqezgjasin per njekoheteshkurter