200 likes | 528 Views
Peloponeski rat. Atina u doba Perikla. Razdoblje izmedju proterivanja Persijanaca iz Grčke i početka Peloponeskog rata predstavlja period najveće moći Atine, to je tzv.zlatno doba Atine Za njen uspon je najzaslužniji bio čuveni državnik Perikle. Perikle (495-429.god. p.n.e.).
E N D
Atina u doba Perikla • Razdoblje izmedju proterivanja Persijanaca iz Grčke i početka Peloponeskog rata predstavlja period najveće moći Atine, to je tzv.zlatno doba Atine • Za njen uspon je najzaslužniji bio čuveni državnik Perikle
Perikle je dodatno unapredio atinsku demokratiju, to je doba tzv.radikalne demokratije • Arhonti su mogli biti birani i iz trećeg Solonovog staleža • On je želeo da svi atinski gradjani, uključujući i najsiromašnije, učestvuju u političkom životu, zbog toga je uveo plate za obavljanje političkih dužnosti, u tu svrhu novac je uziman iz blagajne Atinskog pomorskog saveza • Odlučujuća uloga u političkom životu pripala je eklesiji
Značajno mesto u političkom životu pripadalo je stratezima, bilo je ih je 10. Oni su bili vojni komandanti, biran je po jedan komandant iz svake od Klistenovih fila • U doba Perikla oni su imali veliki značaj i u političkom životu • Za veliki broj političkih funkcija, osim stratega, ljudi su birani žrebom
Perikle je radio na jačanju atinske kontrole nad članovima Atinskog pomorskog saveza, u članicama saveza je naseljavao atinske gradjane, a u pobunjenim članicama je ostavljao atinske vojne odrede • Od sredine 5.veka on je radio i na jačanju atinske vlasti na kopnu, na prostoru srednje Grčke, ali i izvan matične Grčke, na prostoru Trakije i u zapadnom Sredozemlju (Velika Grčka), Trakija je bila značajna zbog bogatih rudnika zlata i srebra, a južna Italija i Sicilija zbog uvoza žita
U Periklovo vreme potpuno su obnovljeni hramovi na atinskom Akropolju, medju njima se naročito isticao Partenon • Akropolj je takodje ukrašen Propilejima, monumentalnom kapijom • Perikle se postarao da Atina bude i dobro utvrdjena, sagradio je “duge bedeme”, izmedju grada i luke Pirej
Uspon Atine pod vodjstvom Perikla predstavljao je pretnju Sparti i Peloponeskom savezu, pojedine članice Peloponeskog saveza počele su da prilaze Atinskom pomorskom savezu
Peloponeski rat (431-404.p.n.e.) • Uzrok Peloponeskog rata bio je strah Sparte od jačanja Atine • Atina je uspostavila hegemoniju (prevlast) u Egejskom moru i počela da širi svoj uticaj prema zapadu • Atina je bila velika ekonomska i trgovačka sila, kao i kulturno središte čitavog grčkog sveta
Arhidamov rat (431-421.p.n.e.) • Prva faza Peloponeskog rata poznata je pod nazivom Arhidamov rat, po imenu spartanskog kralja Arhidama • Atina i Sparta su se odlučile za potpuno različite strategije • Sparta, sa jakom kopnenom vojskom je svake godine upadala na poluostrvo Atiku i pljačkala okolinu grada, ali nisu imali snage da zauzmu sam grad zbog nedostatka mornarice • Atinjani su se suočili sa velikom epidemijom kuge, od koje je umro veliki broj ljudi, uključujući Perikla
Atinjani su se opredelili za pomorske operacije, napadajući obalu Peloponeza • 425.god. p.n.e. Atinjani su uspeli da osvoje grad Pilos, iz tog uporišta mogli su da ugrožavaju i samu Spartu; Pilos je postao uporište i za odbegle helote • U drugoj fazi Arhidamovog rata, borbe su vodjene u Trakiji, oko grada Amfipolisa, glavnog atinskog uporišta, gde su i Atina i Sparta pretrpeli velike gubitke • Ova borba je predstavljala prekretnicu Arhidamovog rata, i jedna i druga strana su pretrpele ogromne gubitke u ljudstvu, finansijska sredstva su bila gotovo iscrpljena, Atinjani su se plašili pobune saveznika a Sparta pobune helota • 421.god. sklopljen je mir, koji je u istoriji poznat kao Nikijin mir
II faza Peloponeskog rata • Ratne operacije obnovila je Atina 415.god. p.n.e, preduzevši napad na Siciliju, koja je za Atinjane bila značajna kao izvor snabdevanja žitom • Da bi zagospodarili ostrvom, Atinjani su morali da zauzmu Sirakuzu • Opsada Sirakuze je trajala skoro dve godine, grad je bio opkoljen i sa kopna i sa mora, ali je preokret usledio dolaskom pojačanja iz Sparte; ekspedicija je bila završena potpunim porazom Atinjana
Poraz na Siciliji je naneo težak udarac Atini, od kojeg se ona nije oporavila, njena flota je bila skoro potpuno uništena, a državna blagajna ispražnjena • 413.god. Spartanci su zauzeli severni deo poluostrva Atika Dekeleju • Ovim je počela poslednja faza u ratu, tzv.Dekelejski rat, koji traje do sklapanja mira 404.god. p.n.e.
U poslednjim godinama rata, glavno mesto sukoba bio je Helespont (antički naziv za Dardanele), moreuz koji spaja Egejsko i Mramorno more • Kroz ovaj moreuz Atina je trgovala sa kolonijama na Crnom moru i snabdevala se žitom
Odlučujuća pomorska bitka odigrala se 405.god. p.n.e. kod Egospotama, u kojoj su Spartanci, predvodjeni Lisandrom porazili atinsku flotu • Nakon ove bitke sve članice Atinskog pomorskog saveza počele su da napuštaju Atinjane, ostavši bez flote, finansija i saveznika, Atina je 404.god. p.n.e. morala da kapitulira
Sparta je Atini nametnula teške uslove mira: • Atinski pomorski savez je raspušten • Atina je morala da preda preostalu flotu i da sruši “duge bedeme” • U Atini su na vlast dovedeni aristokrati,tzv. vladavina “trideset tirana” • Sparta je postala vodeća sila u Grčkoj