Jordvern- kvifor hjå oss?

1. Jordvern- kvifor hjå oss? • Global utfordring • Folketalsutvikling – frå 6,5 til 9 milliardar innan 2010 • Klimaendringar – redusert matproduksjon, • Sjølvforsyning • Rett -og plikt til å produsere eigen mat

2. Jordvern Problemstillingar: • Dårlegare driftsøkonomi gjev mindre tanke for jordvern. • Kortsiktig vinst på langsiktige verdiar • Enklare å få aksept for jordvern i område der jordbruket står sterkt • Næring og utvikling kontra jordvern • Nye utbyggingsområde (bustad, off. føremål, næring) • samferdsel

3. Jordvern

4. Jordvern

5. Jordvern

6. Jordvern

7. Jordvern

8. Jordlova Jordlova § 9 har eit generelt forbod mot omdisponering: ” Dyrka jord må ikkje brukast til føremål som ikkje tek sikte på jordbruksproduksjon.” Men: ” ”Departementet kan i særlege høve gi dispensasjon dersom det etter ei samla vurdering av tilhøva finn at jordbruksinteressene bør vika. Ved avgjerd skal det mellom anna takast omsyn til godkjende planar etter plan- og bygningslova, drifts- eller miljømessige ulemper for landbruket i området, kulturlandskapet og det samfunnsgagnet ei omdisponering vil gi.”

9. Omdisponering og nedbygging Årleg omdisponert 15- 20 000 daa dyrka og dyrkbar jord Over 1 million daa dyrka og dyrkbar jord er omdisponert dei siste 50 åra I vårt fylke : 300- 500 daa årleg Omdisponering og nedbygging av dyrka jord skjer gjennom overordna planar, planframlegg utan forankring i k. plan og ved frådeling/dispensasjon frå kommuneplanen.

11. KOSTRA 2009 Sogn og Fjordane: godkjent omdisponert 525 daa dyrka og dyrkbar jord (både jordlova og plan- og bygningslova) Nydyrka areal i 2009: 514 daa

12. Jordvern… Nasjonal målsetjing om å halvere omdisponering og nedbygging av dyrka og dyrkbar jord innan 2010 • St.prp.nr.1 (2004-2005), Bondevik II • St.prp.nr. 1 (2007-2008) • St.prp.nr. 1 (2007-2008) Regionale føringar: • Fylkesdelplan for arealbruk: ” Det vil vere eit mål å sikre høgproduktive jordbruksareal for landbruksproduksjon og samstundes sikre eigna utbyggingsareal i og kring tettstadane. • Fylkesdelplan for landbruk: ”Strengt jordvern for dei beste og mest samanhengande jordbruksareala i tråd med vedtak i fylkesdelplan for arealbruk”

13. Jordvernstrategi for Sogn og Fjordane, vedteken av fylkeslandbruksstyret 13.02.2009 Fylkeslandbruksstyret vart nedlagt frå 01.01.2010, jordvernstratgien vidareført av fylkesmannen. Jordvernstrategien skal vere retningsgjevande for fylkesmannen sitt arbeid med å sikre landbruket sine arealressursar. Hovudmål: Følgje opp den nasjonale jordvernpolitikken slik at komande generasjonar får nyte godt av matjord og kulturlandskap Mål om at omdisponering av verdifulle jordressurs Sogn og Fjordane vert halvert frå omlag 500 daa pr år til 250 daa pr år innan 2010.

14. Jordvernstrategien…. Generelt: Tett og konstruktiv dialog med kommunane tidlegast mogleg i planfasen. Set arealpolitikk og jordvern på den politiske dagsorden, registrere og ta vare på kjerneområde for landbruk Stille krav om å dokumentere utbyggingsbehov, alternativvurderingar og landbrukskonsekvensar i arealplanlegginga God og nøyaktig jobb ved rapportering i KOSTRA

15. Jordvernstrategien… Næringsareal: fortetting, høg utnytting, naturlege grenser mellom utbyggingsareal og større samanhengande jordbruksområde Vegbygging: Unngå oppstykking av gardsbruk og jordbruksområde, vurdere alternative traséløysingar Hyttebygging: Unngå dyrka mark, beiteinteresser, støylsområde og verdifullt kulturlandskap Dispensasjonspraksis: Uheldig at nye bygningar og tilførslevegar splittar opp verdifulle jordbruksareal

16. Jordvernstrategi…. Forventningar til kommunane Er ajour med rullering av- og følgjer opp kommuneplanen Fortetting av eksisterande sentrumsareal og høg utnytting av nye utbyggingsområde Klare og landsiktige grenser mellom framtidige sentrumsareal og større samanhengande landbruksareal. ”Grøn strek”

17. Sentrumsutvikling

19. Kjerneområde landbruk

22. Fylkesmannen som landbruksstyresmakt Det er mest aktuelt å reisa motsegn når: • Dårlege dokumentasjonar av behov • For å verne større samanhengande jordbruksareal • Forslag i strid med kommuneplanen • Dårleg utnyttingsgrad • Hyttebygging på dyrka mark Dispensasjonspraksis: har klagerett som sektorstyresmakt for landbruk, fvl § 28 jf pbl § 1-9, t.d. ved uheldig infiltrering av verdifulle jordbruksareal. Mange spreidde bustadtomter kan øydelegge for effektiv drift.