IEP -ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ

1. IEP-ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ ATEX 94/9 AT ATEX 137 AT 22-23-24 Eylül 2011 SEMPOZYUM Patlayıcı Ortamlarda Güvenlik ve Denetim www.iep.com.tr IEP Uluslar arası Enerji Petrol Gözetim ve Sertifikasyon Ltd.Şti.

2. IEP - ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ 1- 27 EKİM 2002 -24919 R.G. ATEX 94/9 AT SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI Geçiş: 31/12/2003 REVİZYON : 30.12.2006 TARİH VE 26392 SAYILI R.G. BİLİM SANAYİ ve TEKNOLOJİ BAKANLIĞI 2- 26 ARALIK 2003-25328 R.G. ATEX 137 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI a-30 HAZİRAN 2006 SONRASI UYGULAMA b-26 ARALIK 2006 ÖNCESİ UYGULAMA İLGİLİ DİĞER YÖNETMELİKLER - Yer altı ve Yer üstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği - Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik İç Tesisleri Proje hazırlama yönetmeliği - Yapı denetim uygulama usul ve esasları yönetmeliği - Tehlikeli Maddelerinin Taşınması hakkındaki yönetmelik - Tersane , Tekne İmal ve Çekek Yerlerine ait İşletme İzni verilmesine ilişkin yönetmelik - GSM Gayri Sihi Müesseseler Yönetmeliği - Yangın Yönetmeliği - Doğalgaz İç Tesisler Yönetmeliği (İç Tesisat Şartnamesi) ………………………….. ENERJİ AÇMA / İŞLETME İZİNLERİ ..

3. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ

4. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ

5. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ

6. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ ÖRNEK: PATLAMA OLAN İŞYERLERİ -Boya-Tiner İmalatcı - Deri İmalat yeri - Plastik Enjeksiyon İmal Yeri - Pamuk-İplik Deposu veİşletme Yeri - LPG –LNG vb Gaz Dolum , Depolama ve Satış Yeri - Rafineri - Akaryakıt/LPG /Doğalgaz Dağıtım İstasyonu - Yağ Rafineri Bazı Bölümü - Etilen Kullanan Elbise Temizleyici - Laboratuvar - Fırın veya Elektrostatik Toz Boya Yapılan Yeri - Kozmetik İmalatçısı - Maden Ocakları • Sanayi tesislerinde Doğalgaz Tesisleri • Kükürt deposu -Çöp depolama yerleri -Atık sıvılardan gaz üretim tesisleri -Ağaç işleme tesisi -Biogaz üretim tesisi -Metal işleme tesisleri -Gıda ve yem sektörü (Yanıcı toz maddeleri) -İlaç fabrikası -Matbaalar

7. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ 1-Enerji Açma -Proje (Çizen , Onaylayan) -Uygulama ( Montaj , Servis) -Denetim (Proje ve Uygulama) -Enerji açma müsadesi 2- İşletme izinleri - Risk değerlendirme ( Yerleşim planı ve İş akışı şeması ) - Uygulama ( Projeye ve teknik eklere göre EN 60079-10.1 veya 10.2 ) - Denetim ( Proje ve Uygulama) - İşletme izni vb belge verilmesi SONUÇ : RİSK DEĞERLENDİRME

8. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ RİSK DEĞERLENDİRME -Tehlikeli bölgede çalışan personel harici giriş-çıkış kontrolunun sağlanması, -Kişisel koruyucu ekipmanların uygunluğu, -Mekanik ve Elektrikli ekipmanların uygunluğu, -Tehlikeli Bölgelerde girişi statik yük boşalması, - Üretim atıklarının izlenmesi, -Tehlikeli Bölgelerde ısı, nem ,havalandırmanın kontrolu , - Taşımada kullanılan ekipmanların uygunluğu, - Bakım,onarım ekipmanların uygunluğu , - Bakım, onarım öncesi ve sonrası alınan tedbirlerin uygunluğu , - İşin durdurulması (kısmen veya tamamen), - Patlayıcı maddelerin temizlenmesi, - Yetkili birim amirinden onay alınması (sorumlu teknik eleman) , - Kritik noktalardaki malzemelerin bulundurulması uygulamaları , - Olabilecek yangın vb. tehlike için hazırlık ve personelin eğitimleri, - İş saatleri harici bu gibi yerlerin kilitlenmesi ve 24 saat koruma sisteminin uygunluğu, - Aydınlatmanın uygunluğu , - Güvenlik işaretlerinin uygunluğu, - Test güvenliği gaz sızdırmazlık vb güvenlik sistemlerinin uygunluğu , - Uygulama işlemleri konusunda prosedür , talimatlar vb dökümanların uygunluğu (Patlamadan koruma dökümanlarının yeterliliği ) , - İlk yardım ve kurtarma eğitimleri, - Sağlık ile ilgili techizat yeterliliği , - Tehlike anında ulaşılabilecek iletişim bilgileri ve yeterliliği, - Mekanik / Elektronik alarm cihazlarının kontrolü, - Yangın söndürme cihazları kontrolü,Hidrant kontrolü,Eğitimler, - Yıldırıma karşı korunma tedbirleri

9. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ Örnek : Enerji Tutuşma kaynak çeşitleri : - Sıcak yüzeyler; - Alevler ve sıcak gazlar; - Mekanik olarak üretilen kıvılcımlar; - Kaçak elektrik akımları, katodik koruma ( kimyasal aşınmaya karşı ) - Statik elektrik; - Yıldırım çarpması; - 9 Khz ile 300 GHz arasındaki elektromanyetik alanlardaki akım şiddeti; - 300 GHz ile 3 x 106 GHz arasındaki akımın ya da 1000μm ile 0.1 μm arasındaki dalga elektromanyetik radyasyon; - Ultrasonik ses dalgaları; - Adyabatik sıkışma ve şok basınç ve ısı ; - Kimyasal tepkimeler. - Isı üreten kimyasal reaksiyonlar

10. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ Patlayıcı Gaz/Toz ların MSDS leri ve Değerlendirilmesi ( MSDS ) MALZEME GÜVENLİK BİLGİ FORMU

11. IEP-ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ Ekipman Seçimi Gaz/Tozların değerlendirilmesinden sonra taslak yerleşim planı ve projeye göre ekipman seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. - Grup kategorisi -Cihaz Kategorisi -Koruma tipi -Gaz / Toz ortam sınıfı -Sıcaklık sınıfları -IP xy

12. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ EKİPMAN SEÇİMİ : Elektrikli Ekipmanlarda Koruma Tipleri ; - Alev Sızdırma Muhafaza d - Arttırılmış Emniyet e - Kendinden Emniyetli I ( Ia , Ib ) - Yağa Daldırma o - Basınçla koruma P (Px,Py,Pz) - Toz Doldurma q - Sızdırmaz Korunma n ( nA, nR,NL,nC,nP) - Özel Koruma s • Kapsül İçine Alma m ( ma , mb ) Elektrikli Olmayan Ekipmanlar Koruma Tipleri ; Akış sınırlayıcı muhafaza fr -Aleve karşı dayanıklı muhafaza d -Kendinden güvenlikli g -Yapı itibarıyla koruma c -Ateşleme kaynaklarının denetimi b -Basınclandırma yoluyla koruma p -Sıvıya batırma yoluyla k Toz Ortamlarında Ekipman Koruma Tipleri ; - Aleve karşı dayanıklı mahfaza tD - Basınçlandırma yoluyla koruma pD -Kendinden Emniyetli koruma iD ( iaD , ibD) • Kapsüllüme yoluyla koruma mD (m a D , mbD) Güvenlik kategorisi (Elektrikli , Zone…. ) Ga, Gb, Gc

13. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ

14. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ

15. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ ONARILMIŞ CİHAZLARIN İŞARETLEME İLE BELİRLENMESİ - İŞARETLEME BİLGİLERİ − İlgili işaret Yetkili Kontrol edilmiş Yetkisiz Kontrol edilmiş ( EN 60079-19 ) Büyük bakım ve revizyon ( EN 60079-17 ) Küçük bakım servis - Standard Numarası EN…… - Tamircinin adı veya ticarî işareti, - Tamir ile ilgili tamircinin referans numarası ( Belge veya Yetki ) - Bakım/tamir tarihi. - Eski İşaretleme etiketi - Güvenlik ve Uyarı İşaretleri - İşlem Kayıtlarının tutulması xxx Eski ekipmanlar : İşaretleme !! Standart !! Revizyon !! Mekanik ekipman değerlendirme

16. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ Genel yerleşim için Tehlikeli Bölge Çizimi

17. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ Birim (Bölüm) Tehlikeli Bölge Çizimi

18. IEP-ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ TEHLİKELİ BÖLGEDE ÇALIŞAN PERSONEL HARİCİ GİRİŞİ Patlayıcı Madde 0,1,2 Patlayıcı OrtamYetkisiz girilmez 1- Korunmuş bölge 2- Tehlikeli Bölge Haritası 3- Giriş – Çıkış Personel Kartlı vb. 4- Prosedür/ Talimatlar Oluşturulması 5- Eğitim Verilmesi, KK Ekipman Sağlanması 6- Yetkili Tarafından Kontrollü Girişin Sağlanması 7- Yerlerin İşaretlenmesi 8- Uyarı İşaretlerine Uyulması ( Hız , Yaya yolu , Yasak cihazların kullanımı ..)

19. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ KİŞİSEL KORUYUCU EKİPMANLAR (AYAKKABILAR ,GİYSİLER , BARET , GÖZLÜK , KULAK TIKACI)

20. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ MAKİNA VE EKİPMANLARIN UYGUNLUĞU Her Bölge için ; 1- Elektrik / Mekanik Tesisat Şemaları 2- Topraklama Şeması 3- Tehlikeli Bölge Haritası 4- Güvenlik (Algılama , Enerji Kesme , Kamera , Otomasyon …) Tesisat Projesi 5- Ölçüm Cihazları 6- Ekipman Listeleri ve Onayı Elektrikli Cihazlar Listesi Mekanik Cihazlar Listesi

21. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ TEHLİKELİ BÖLGELERDE GİRİŞ ÇIKIŞ STATİK YÜK BOŞALMASI • 1- Araç Girişleri için • 2- Personel Girişleri için • Prosedürler / Talimatlar • Statik Topraklama Cihazı Periyodik Kontrolleri • Kalibrasyon • Raporlandırma • Verilerin İstatistiksel Hesaplanması

22. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ ÜRETİM ATIKLARININ İZLENMESİ 1- Üretim atıklarının belirlenmesi (Gaz,Sıvı,Yağ …) 2- Kontrol altına alınması 3- Bertaraf edilmesi 4- Tehlikeli atıkların ölçümleri 5- Otomasyon / Manuel kontrolünün yapılması 6- Kayıt altına alınması 7- Verilerin istatistiksel değerlendirilmesi

23. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ TEHLİKELİ BÖLGELERİN ISI,NEM ,HAVALANDIRMASININ KONTROLÜ 1- Ortamdaki kimyasal maddelerin teknik detayları 2- Tesisin homojen sıcaklık / nem şartları 3- Tesisin ısı / nem kontrolü,kayıtları ve sinyalizasyon sistemi 4- İstatistiksel verilerin değerlendirilmesi 5- Prosedürler , Talimatlar ( Depo ve Tesis )

24. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ TAŞIMADA KULLANILAN EKİPMANLARIN UYGUNLUĞU 1- Taşıyıcı ekipmanın teknik yapısı (Mekanik / Elektrikli ) 2- Kullanım onayı 3- Periyodik kontrolleri 4- Statik yük 5- Ekipman çeklisti 6- Kullanım bakım talimatı ( Prosedürler , Talimatlar , Formlar … )

25. IEP-ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ BAKIM,ONARIM EKİPMANLARIN UYGUNLUĞU 1- Bakım / Onarım ve kontrol için kullanılan ekipman listesi 2- Uygunluğu ve onayı 3- Kalibrasyon planı , talimatlar Bakım / Onarım Ekipmanları

26. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ BAKIM,ONARIM ÖNCEKİ ALINACAK TEDBİRLER 1- Onay alma 2- Uygun yere park 3- Gerekli güvenlik bariyeri,irtibat telefonları 4- Yangın söndürme ekipmanları 5- İkaz levhalarının yerleştirilmesi 6- Ön tespit yapılması ve raporlandırma 7- Enerji,Yakıt vb. kesilmesi 8- Servis veya hizmet ekipmanlarının hazırlanması 9- Hizmetin gerçekleştirilmesi 10- Teknik kontroller 11- Genel temizlik 12- Gerekli evrakların doldurulması ve ilgililere ulaştırılması 13- Prosedür / Talimatlarve dokümantasyonun arşivlenmesi

27. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ İŞİN DURDURULMASI(KISMEN VEYA TAMAMEN) 1- Prosedür / Talimatlar 2- Enerji,Yakıt vb. kesilmesi 3- Güvenlik sistemlerinin oluşturulması 4- İkaz levhalarının yerleştirilmesi 5- Ön tespit yapılması ve raporlandırma 6- Gerekli evrakların doldurulması ve ilgililere ulaştırılması

28. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ PATLAYICI MADDELERİN TEMİZLENMESİ 1- Tesis deki tehlikeli maddelerin noktasal tespiti, temizlenmesi 2- Algılayıcı sistemlerle kontrolü 3- Kayıtlar ve verilerin tutulması

29. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ YETKİLİ BİRİM AMİRİNDEN ONAY ALINMASI (SORUMLU TEKNİK ELEMAN) 1- Patlayıcı ortamlar için sorumlu teknik elemanın atanması 2- Alınacak onaylar - Emniyet Şartnamesi okunması, imzalanması - Çalışma / İnceleme / Etüt vb. izin belgesi 2.1 – Revizyonlarda 2.2 – Tetkiklerde 2.3 – İş etütlerinde 2.4 – Periyodik kontrollerde 2.5 – Harici girişlerde 3– Prosedür / Talimatlar

30. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ KRİTİK NOKTALARDAKİ MALZEMELERİN BULUNDURULMASI VEYA PROSEDÜRDEKİ UYGULAMALAR 1- Kritik Noktaların Belirlenmesi 2- Ekipmanların Belirlenmesi 3- Asgari Tutulacak Stok Seviyelerinin Belirlenmesi 4- Prosedür / Talimatlarla Uygulanması

31. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ OLABİLECEK YANGIN VB. TEHLİKE İÇİN HAZIRLIK VE PERSONELİN EĞİTİMLERİ *** BİRİMLERE GÖRE ASGARİ EĞİTİM LİSTESİ *** GÖREV TANIMLARI PERSONEL TALİMATI - ATEX 94/ 9 Patlayıcı Gaz Ortamları ve Ekipmanları - ATEX 137 (99/92) Patlayıcı ortamlarından korunma - Yangınla Mücadele - İlk Yardım ve Kurtarma - Çevre - Güvenlik

32. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ İŞ SAATLERİ HARİCİ BU GİBİ YERLERİN KİLİTLENMESİ VE 24 SAAT KORUMA 1- Atık gazlar 2- Nem / Isı 3- Kamera Güvenlik 4- Yangın alarm 5- Verilerin toplanması kontrol periyotları … 6- Prosedürler / Talimatlar 1- Depolama alanları 2- Tesis içi noktalar 3- Çevresel giriş noktaları 4- Havalandırma sistemleri 5- İklimlendirilmiş tesisler 6- Atık noktaları

33. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ AYDINLATMANIN UYGUNLUĞU 1- Normal / Exproof aydınlatma armatürlerinin teknik listesi 2- Sistemi etkileyecek aydınlatma şiddetlerinin hesap edilmesi 3- Manyetik alan şiddetleri uygunluğu ( Tehlikeli bölge , Genel sistemde ) 4- Yedeklendirme 5- Periyodik kontroller , Onay ve Raporlandırma ( Yetkili Kuruluş )

34. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ GÜVENLİK İŞARETLERİNİN UYGUNLUĞU GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ 23.12.2003 – 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 1- Tüm Tesis ve Departmanların Giriş – Çıkış ve İşletme Şartları Etüt Yapılması a) Güvenlik ve sağlık işaretleri b) Yasak işareti c) Uyarı işareti d) Emredici işaret e) Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri f) Bilgilendirme işareti g) İşaret levhası i) Ek bilgi levhası j) Güvenlik rengi k) Sembol veya piktogram l) Işıklı işaret m) Sesli sinyal n) Sözlü iletişim o) El işareti p) Operatör r) İşaretçi

35. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ YANGIN SÖNDÜRME CİHAZLARI KONTROLÜ,HİDRANT KONTROLÜ,EĞİTİMLER 1- Ekipmanların Bölgesel Dağılımı ve Projesi 2- Ekipman Listesi 3- Periyodik Kontrol Çeklisti 4- Eğitim 5- Periyodik Eğitim ve Tatbikat 6- Prosedür / Talimatlar , Kayıtların tutulması

36. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ YILDIRIMA KARŞI KORUNMA ( TEHLİKELİ BÖLGE SINIRLANDIRILMASI ) 1- Periyodik Kontroller 2- Kayıtların Tutulması 3- İstatistiksel Değerlendirme 4- Kapsam Alanlarının Değerlendirilmesi

37. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ KOORDİNASYON - İlgili Bakanlıklar Arasındaki Koordinasyon - Ekipman Üreticisi/Pazarlama ile Yapımcı Koordinasyonu - Denetci –Yetkin kuruluşlar Koordinasyonu UYGULAMA - Yeni tesisler 1- Proje : 1.1 – Projelendirme Elektrik/Tesisat ( Projede olması gereken asgari kriterler) 1.2 - Onaylar ( ÇİZEN , Müh. ODASI ,TEDAŞ , YAPI DENETİM..) 2- Uygulama 2.1-Ekipmanın temini (Pazarlama veya İmalat) 2.2-Montaj 2.3-Tesis denetimi (Enerji Açma/İşletme izni )

38. IEP- ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ UYGULAMA -Eski tesisler ; xxxxxxx Risk Değerlendirme xxxxxxx 1-Yönetmelik Öncesi mevcut olan projeler 2-Yönetmelik Öncesi mevcut olan işletme izinleri 3-Yönetmelik önce veya SonrasıYapılmış revizyon veya ilaveler 4-Periyotik Denetimler ( İşletme Ruhsatı / İşletme İzni ) 26 ARALIK 2003-25328 R.G. ATEX 137 ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI a-30 HAZİRAN 2006 SONRASI UYGULAMA b-26 ARALIK 2006 ÖNCESİ UYGULAMA

39. IEP ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ IEP ENERJİ PETROL ENSTİTÜSÜ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ