T.C. ANKARA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ

1. T.C. ANKARA VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN TEHLİKELİ ATIKLARIN YÖNETİMİ

4. TEHLİKELİ ATIK NEDİR? • Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayı özel işleme tabi olacak atıklara veya • Günlük aktiviteler (üretim ve kullanım) sonucu oluşan, insan sağlığına ve çevreye zarar verebilecek şekilde doğrudan veya dolaylı biçimde dış ortama bırakılması zorunlu olan her türlü maddeye Tehlikeli Atık denir.

6. EK-1 FAALİYETLERİ SONUCU ATIK OLUŞUMUNA NEDEN OLAN SAĞLIK KURULUŞLARI

7. Atık Üreticisinin(Sağlık Kuruluşlarının) Yükümlülükleri • Atık üretimini en aza indirecek önlemleri almakla, • Üç yıllık atık yönetim planını hazırlamakla, • Atıklarını tesislerinde geçici depolanması durumunda atık üretimi 1000 kg/ay dan az ise izin almaksızın 180 gün , atık üretimi 1000 kg/ay dan fazla ise valilikten geçici depolama izin almakla, • Ürettiği atıklarla ilgili kayıt tutmakla, atığını göndereceği lisanslı geri kazanım yada bertaraf tesisinin istemiş olduğu uluslar arası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla,

8. Atığın niteliğinin belirlenmesi için yapılan harcamaları karşılamakla, • Tehlikeli atık geçici depolama alanına tehlikeli atık mali sorumluluk sigortası yaptırmakla, • Tesis içinde atıkların toplanması, taşınması ve geçici depolanması gibi işlemlerden sorumlu personelin sağlığı ve emniyeti ile ilgili tedbirleri almakla, • Atık taşımacılığında mevcut uluslararası standartlara uymakla yükümlüdürler.

9. Sağlık Kuruluşlarında tehlikeli atık yönetimi aşağıdaki aşamalardan oluşur;

10. Atık Yönetim Planı • I- Tehlikeli Atık Yönetim Planı hazırlanması için ; • Sağlık kuruluşundan kaynaklanacak tehlikeli atıkların tespitinin yapılması, • Tehlikeli atıkların tahmini yıllık miktarlarının belirlenmesi, • Lisanslı kuruluşlar ile sözleşmelerin yapılması, • Atıkların kaynağında ayrı ve tanımlı (standartlara uygun ) bir şekilde toplanmasının başlanması , • Tehlikeli atık geçici depolama alanının oluşturulması • Atık yönetim planının doldurulması • Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne Atık Yönetim Planının gönderilmesi gerekmektedir. • Atık Yönetim planı ve formatı İl Müdürlüğümüzün resmi web sitesi http://www.csb.gov.tr/iller/ankara adresinden ulaşılmaktadır.

11. Sağlık KuruluşlarındaTehlikeli Atıkların Kaynağında Toplanması • Sağlık kuruluşundan kaynaklanacak tehlikeli atıkların tespiti ve miktarının belirlenmesi için tehlikeli atık toplanacak kapların üzerine atığın ; • Çeşidi, • Kaynağı, • Miktarı, • Depolama tarihi ile ilgili bilgiler açık olarak yazılmalı ve atıkların kaynağında ayrı ve tanımlı (standartlara uygun ) bir şekilde toplanması sağlanmalıdır.

12. Sağlık Kuruluşlarında Tehlikeli Atıkların Geçici Depolanması • Sağlık Kuruluşları kaynağında ayrı ve tanımlı bir şekilde toplanan tehlikeli atıklarını; • Hastane sınırları içinde ünite ve binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz, emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, • Konteynırların üzerinde tehlikeli atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama tarihini konteynırlar üzerinde belirtmekle, • Konteynırların hasar görmesi durumunda atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla, • Konteynırların devamlı kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde geçici depolamakla,

13. Sağlık Kuruluşlarında Tehlikeli Atıkların Geçici Depolanması • Yetkisiz kişilerin erişimini engelleyecek güvenlikli bir yer yapmakla, • Depoda yangın güvenliği önlemleri almakla, • Kimyasal maddenin özelliğine uygun bir havalandırma sistemi kurulmakla, • Kimyasal madde dökülme ve sızmalarına karsı gerekli engelleyici malzeme ve uygun kişisel koruyucu donanım bulundurmakla, • İlkyardım malzeme kiti bulundurmakla ve personele ilk yardım eğitimi verilmekle sorumludur.

14. Tehlikeli Atıkların Geçici Depolanması MAZGALI OLAN DİKKAT TEHLİKELİ ATIK TEHLİKELİ ATIK TEHLİKELİ ATIK ETİKETİ

15. Tehlikeli Atıkların Gönderilmesi • Dolan atık varillerini kodları ile bertaraf firması lojistik birimine iletilmesi, • Her bir atık kodu için ayrı UATF formu bulundurulması, • Atık üreticisinin; atık gönderimi sırasında Sevk İrsaliyesi düzenlemeli, • Atık alımı sırasında varillerin tartılması için bir kantar bulundurulmalı, • Yükleme aşamasında yeterli personel bulundurulmalıdır. • Lisanslı araçlarla taşınmak zorundadır.

16. UATF atık üreticisi tarafından bağlı bulundukları çevre şehircilik il müdürlüğünden alınır. • Müdürlüğümüzde bu form Döner Sermaye Saymanlığından • temin edilebilir. • Adres : Necatibey Caddesi No:63 Sıhhiye (Kumrular Sokak ile • Necatibey Caddesinin kesiştiği yerde ) • Halk Bankası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kurumsal Tahsilat • Hesabına Gelir Kod Numarası 203 no’lu hesaba 1 adet UATF • 2 TL olarak hesaba ücreti yatırılıp, dekont ilgili kişiye verilir. • İlgili Kişi :Emin Bey Telefon: 410 24 62)

17. Atık alımı sırasında Yeşil nüsha hastanede bırakılır. • Atık Lisanslı tesise kabul edildikten sonra beyaz ve pembe nüshalar hastaneye iletilir. • Hastane yeşil nüshanın aslını, pembe nüshanın fotokopisini Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne bir dilekçe ile teslim eder. kendisi için yeşil nüshanın fotokopisini alır. • Pembe ve beyaz nüshaları 3 yıl saklar, denetleme anında denetçiye gösterir

18. -Formların üretici bölümünde atık kod numaralarının, adres ve miktar bilgilerinin eksiksiz doldurulması ve tüm suretlerinin okunaklı olması, -Taşıyıcı bölümünde, firma bilgilerinin, araç plakası ve firmanın lisans numarasının eksiksiz ve okunaklı olması gerekmektedir.

19. 1- Farmasötik atık : Kullanma süresi dolmuş veya artık kullanılmayan, ambalajı bozulmuş, dökülmüş ve kontamine olmuş ilaçlar, aşılar, serumlar ve diğer farmasötik ürünler ve bunların artıklarını ihtiva eden kullanılmış eldivenler, hortumlar, şişeler ve kutulardır. 2- Genotoksik atık : Hücre DNA’sı üzerinde mutasyon yapıcı, kanserojen özellik gösteren insan veya hayvanda düşüğe neden olabilen türden farmasötik ve kimyasal maddeleri, kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik ürünleri ve radyoaktif materyali ihtiva eden atıklar ile bu tür ajanlarla tedavi gören hastaların idrar ve dışkı gibi vücut çıkartılarıdır. Sitotoksik kategorisindeki ilaç ve malzemeler belirli canlı hücrelerin gelişmelerini durdurmaya ya da tamamen öldürme özelliğine sahiptir. Kemoterapi üniteleri, onkoloji servisleri ve tedavi merkezleri, kemoterapi ilaç hazırlama üniteleri bu tip atığın yoğun olarak üretildiği yerlerdir. SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN TEHLİKELİ ATIKLAR

20. SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN TEHLİKELİ ATIKLAR 3- Tehlikeli kimyasal atık : Ünitelerde tedavi, tanı ve deneysel çalışmalar, hastane genel temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinden çıkan atıklar, laboratuvar otomasyon atıkları, boyalar (özellikle patoloji, histokimya, mikrobiyoloji laboratuvarlarından) kimyasal atıklardır. Formaldehit, glutaraldehit, ksilen, metanol, fotografik kimyasallar (radyoloji üniteleri), solventler, organik ve inorganik kimyasallar, sağlık kuruluşlarında yaygın olarak kullanılan ve atıklarda bulunma olasılığı en fazla olan tehlikeli kimyasal türleridir.

21. SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN TEHLİKELİ ATIKLAR 4- Ağır metal içeren atıklar : Ünitelerde tedavi veya deneysel araştırmalar gibi tıbbi alanlarda kullanılan termometre, tansiyon ölçme aleti ve radyasyondan korunma amaçlı paneller gibi alet ve ekipmanların içinde veya bünyesinde bulunan cıva, kadmiyum, kurşun içeren atıklardır. 5- Basınçlı Kaplar: Sağlık amaçlı kullanılan gazlar, basınçlı silindirlerde, kartuslarda ve aerosol kutularında saklanmaktadır. Anestezi, sterilizasyon ve dezenfeksiyon ünitelerinde bu tip atık oluşumu yoğundur. Anestezik gazlar: Diazot monoksit, uçucu halojenli hidrokarbonlar. Uygulamalar: ameliyathanelerde, hastanelerde doğum sırasında, ambulanslarda, hastanelerde acı veren işlemler yapılırken, diş tedavilerinde kullanılır.

22. SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN TEHLİKELİ ATIKLAR Etilen oksit; Tıbbi aletlerin ve ameliyathanelerin sterile edilmesinde kullanılır. Oksijen; Gaz veya sıvı halde, tank veya silindir tüplerde hastalara solunum için oksijen sağlanmasında, sıkıştırılmış hava; laboratuvar çalışmalarında, solunum yolları tedavilerinde, bakım ekipmanında ve çevresel koruma sistemlerinde kullanılır. 6- Genel tehlikeli atıklar; Termometre, tansiyon ölçme aleti ve radyasyondan korunma amaçlı paneller gibi alet ve ekipmanların içinde veya bünyesinde bulunan Hg, Cd, Pb içeren atıkları, otoanalizer filtreleri , jeller, reçineler, yağlar, PCB li yağ, floresan lambalar ,bilgisayar, monitör ve parçaları

23. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler 18 01 06*(insanlar için) Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar

24. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler 18 01 08* - Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar (A) (Onkolojik Atık İnsanlarda Kullanılan)

25. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler

26. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler 18 01 06* Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar-İnsanlar için kullanılan.

27. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler

28. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler

29. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler

31. Hastanelerde Tehlikeli Atık Üreten Üniteler GENEL ATIKLAR • Flüoresanlar (20 01 21) • Hava Filtreleri (15 0202) • Atık Piller (16 06 06) • Elektrikli ve Elektronik Ekipman (16 02 15) • Toner-kartuş atıkları(08 03 17)

33. Tehlikeli Atıkların Depolama Kuralları

34. Tehlikeli Atıkların Depolama Kuralları

35. Tehlikeli Atıkların Depolama Kuralları

36. Tehlikeli Atıkların Depolama Kuralları

37. Tehlikeli Atıkların Depolama Kuralları

38. Tehlikeli Atıkların Depolama Kuralları

43. Sabrınızdan dolayı teşekkür ederim.Cemil YILDIRIM-Çevre Müh.SORULAR VE SORUNLARINIZ İÇİN TEL: 219 77 91-95(5 HAT) FAKS: 219 7128WEB : ankara@cevresehircilik.gov.tr