ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ημερίδα : Περιβαλλοντικές προτεραιότητες στη βιομηχανία κεραμικών 18/5/2007

1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ημερίδα : Περιβαλλοντικές προτεραιότητες στη βιομηχανία κεραμικών 18/5/2007 «Εφαρμογή και έλεγχος περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας σε εγκαταστάσεις παραγωγής κεραμικών ειδών» ΑΡΤΕΜΙΣ ΓΡΥΛΛΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟΛΟΓΟΣ – ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ

2. Περιεχόμενα • Περιβαλλοντική αδειοδότηση • Νομοθετήματα - Διαδικασίες • ΠΠΕ – ΜΠΕ – Περιβαλλοντική Εκθεση • Οδηγία 96/61/ΕΕ (IPPC) • Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές • Διαχείριση αερίων,υγρών και στερεών αποβλήτων • Περιβαλλοντικός έλεγχος

3. Κατάταξη μονάδων παραγωγής κεραμικών ειδών βάσει της ΚΥΑ 15393/2332/2002 Ομάδα έργων : 9 (κοινά χαρακτηριστικά ως προς την εκτίμηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων) Εργα Α΄ Κατηγορίας Υποκατηγορίες 1 και 2 • Εργα Β΄ Κατηγορίας Υποκατηγορίες 3 και 4

4. Αρμόδιες Υπηρεσίεςπεριβαλλοντικής αδειοδότησης • Για έργα Κατηγορίας Α΄ υποκατηγορίας 1 Υπηρεσίες Περιβάλλοντος ΥΠΕΧΩΔΕ (Τμήμα Βιομηχανιών) • Για έργα Κατηγορίας Α΄ υποκατηγορίας 2 Οικεία Περιφέρεια (Δ/νση ΠΕΧΩ) • Για έργα Κατηγορίας Β΄ υποκατηγορίας 3 Οικεία Περιφέρεια / Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση • Για έργα Κατηγορίας Β΄ υποκατηγορίας 4 Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

5. Νομοθετήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης • Ν. 1650/1986 « Για την προστασία του περιβάλλοντος..» • Ν. 3010/2002 « Εναρμόνιση του Ν. 1650/86 με τις Οδηγίες 97/11/ΕΕ, 96/61/ΕΕ κ.λ.π.» • ΚΥΑ 11014/703/Φ104 «Διαδικασία Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (Π.Π.Ε.Α.) και Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (Ε.Π.Ο.) …» • ΚΥΑ 37111/2021/2003 «Καθορισμός τρόπου ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων …» • ΚΥΑ 69269/5387/90 « Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόμενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων(ΜΠΕ) …» • ΚΥΑ 13727/724 «Αντιστοίχηση των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων με τους βαθμούς όχλησης ..»

6. Διαδικασίες για την έκδοση της Απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρωνέργων Α΄ κατηγορίας : • Διαδικασία της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ) / Δημοσιοποίηση της θετικής γνωμοδότησης ή της αρνητικής Απόφασης • Διαδικασία υποβολής και αξιολόγηση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) σε περίπτωση θετικής γνωμοδότησης ΠΠΕΑ / Δημοσιοποίηση της Μελέτης / Εγκριση περιβαλλοντικών όρων

7. Εξαιρέσεις από την προβλεπόμενη διαδικασία Εργα, τα οποία πραγματοποιούνται εν μέρει ή στο σύνολό τους : • σε περιοχές του Εθνικού Καταλόγου του Δικτύου Natura 2000 • σε περιοχές όπου εφαρμόζονται ειδικά προγράμματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και προστασίας  Ακολουθούν διαδικασία ανώτερης κατηγορίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση

8. Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση και έγκριση περιβαλλοντικών όρων Απαιτείται σε περιπτώσεις : • νέων έργων Α΄ Κατηγορίας υποκατηγορίας 1 και 2 • μετεγκατάστασης • εκσυγχρονισμού ή επέκτασης • τροποποίησης υφισταμένων έργων εφόσον επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον Υποβολή Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων  Υποβολή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

9. Αξιολόγηση της Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Διαβίβαση της Προμελέτης : • στα κατά περίπτωση συναρμόδια Υπουργεία ή στις συναρμόδιες Περιφερειακές ή Νομαρχιακές Υπηρεσίες και φορείς • στις αρμόδιες Εφορίες Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ • στους Οργανισμούς Αθήνας και Θεσσαλονίκης

10. Παράμετροι για την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση • Γενικές /ειδικές κατευθύνσεις της χωροταξικής πολιτικής (Χωροταξικά, ρυθμιστικά, πολεοδομικά σχέδια ή άλλα σχέδια χρήσεων γης) • Περιβαλλοντική ευαισθησία της περιοχής • Χαρακτηριστικά των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (μέγεθος, ένταση, έκταση, διασυνοριακός χαρακτήρας, διάρκεια, συχνότητα, αναστρεψιμότητα) • Οφέλη για την εθνική οικονομία, την εθνική ασφάλεια, τη δημόσια υγεία, την εξυπηρέτηση λόγων δημοσίου συμφέροντος • Θετικές επιπτώσεις στο φυσικό / ανθρωπογενές περιβάλλον στην ευρύτερη του έργου περιοχή

11. Εγκριση περιβαλλοντικών όρων έργων Α΄ κατηγορίας Στην περίπτωση θετικής γνωμοδότησης ΠΠΕΑ καλείται ο ενδιαφερόμενος να υποβάλει ΜΠΕ βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών στην αρμόδια υπηρεσία ανάλογα με την υποκατηγορία του έργου  Ελεγχος πληρότητας ΜΠΕ  Διαβίβαση της ΜΠΕ στις συναρμόδιες υπηρεσίες και στο Νομαρχιακό Συμβούλιο  Αξιολόγηση της ΜΠΕ και όλων των απόψεων των υπηρεσιών και φορέων και  Εκδοση Απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων

12. Εργα Κατηγορίας Β΄ υποκατηγορίας 3 Υποβολή φακέλου (ΠΠΕ τύπου ΙΙ) στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Περιφέρειας και αξιολόγηση προκειμένου να κριθεί αν θα ακολουθηθεί η διαδικασία της: • υποκατηγορίας 2  Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση • υποκατηγορίας 4  αξιολόγηση περιβαλλοντικής έκθεσης από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση

13. Κριτήρια για την αξιολόγηση έργων κατηγορίας Β΄ υποκατηγορίας 3 Τα χαρακτηριστικά του έργου ιδίως ως προς : • Το είδος και το μέγεθος • Τη συσσωρευτική δράση με άλλα έργα • Τη χρήση των φυσικών πόρων • Την παραγωγή αποβλήτων • Τη ρύπανση και τις οχλήσεις • Τον κίνδυνο ατυχημάτων ιδίως ως προς τις χρησιμοποιούμενες ουσίες ή τεχνολογίες

14. Κριτήρια για την αξιολόγηση (συνέχεια) Χωροθέτηση του έργου (εξέταση της περιβαλλοντικής ευαισθησίας των περιοχών) ως προς : • Την υπάρχουσα χρήση γης • Το σχετικό πλούτο, την ποιότητα και την αναγεννητική ικανότητα των φυσικών πόρων • Την ικανότητα απορρόφησης του φυσικού περιβάλλοντος με ιδιαίτερη προσοχή σε : • Υγροτόπους, παράκτιες, ορεινές και δασικές περιοχές • Προστατευόμενες φυσικές περιοχές και φυσικά πάρκα • Διατηρητέες ή προστατευόμενες περιοχές • Περιοχές όπου καταστρατηγούνται ήδη τα πρότυπα για την ποιότητα του περιβάλλοντος • Πυκνοκατοικημένες περιοχές • Χώρους και τοπία ιστορικής, πολιτιστικής ή αρχαιολογικής σημασίας

15. Κριτήρια για την αξιολόγηση (συνέχεια) Ενδεχόμενες επιπτώσεις ως προς : • Την έκταση (γεωγραφική περιοχή και μέγεθος του θιγόμενου πληθυσμού) • Το διασυνοριακό χαρακτήρα • Το μέγεθος και την πολυπλοκότητα • Την πιθανότητα να συμβούν • Τη διάρκεια, τη συχνότητα και την αναστρεψιμότητα

16. Εργα Κατηγορίας Β΄ υποκατηγορίας 4 • Υποβολή Περιβαλλοντικής έκθεσης στην αρμόδια υπηρεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και • Εγκριση περιβαλλοντικών όρων από το Νομάρχη

17. Διαδικασία αξιολόγησης των επιπτώσεων από τη βελτίωση, τροποποίηση, επέκταση, εκσυγχρονισμό ή ανανέωση Υποβολή φακέλου στην αρμόδια υπηρεσία ανάλογα με την υποκατηγορία του έργου προκειμένου να εκτιμηθεί αν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις στο περιβάλλον και να αποφανθεί αν απαιτείται : • Η υποβολή ΠΠΕ με σκοπό την Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίμηση και Αξιολόγηση • Η υποβολή ΜΠΕ / Περιβαλλοντικής Εκθεσης με σκοπό επιβολής νέων περιβαλλοντικών όρων ανάλογα με την κατηγορία

18. Ανανέωση ισχύος της Απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων Υποβολή φακέλου στην αρμόδια υπηρεσία περιβάλλοντος ανάλογα με την υποκατηγορία του έργου με σκοπό να αποφανθεί αν απαιτείται ή όχι η υποβολή νέας ΜΠΕ ή Περιβαλλοντικής Εκθεσης

19. Οδηγία 96/61/ΕΕ (IPPC) για τον ολοκληρωμένο έλεγχο και πρόληψη της ρύπανσης ΣΚΟΠΟΣ : να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος στο σύνολό του από τις βιομηχανίες στη βάση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης : • με την πρόληψη της εκπομπής ρυπογόνων ουσιών εφόσον αυτό είναι δυνατό ή • την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης

20. Μονάδες εντασσόμενες στις διατάξεις της Οδηγίας IPPC • Εγκαταστάσεις παραγωγής κεραμικών ειδών με ψήσιμο, με δυναμικότητα > 75 t/d ή και με δυναμικότητα κλιβάνου > 4 m3 και πυκνότητα φόρτωσης >300 kg/m3 • Κατηγορία Α΄ (υποκατηγορίες 1 και 2) της ΚΥΑ 15393/2332/2002 • Αρμόδιες Υπηρεσίες Περιβάλλοντος : ΥΠΕΧΩΔΕ και Περιφέρειας

21. ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Αποτελεσματικό και προηγμένο στάδιο εξέλιξηςμεθόδων λειτουργίας, που συνιστούν κατ’ αρχήν τη βάση των οριακών τιμών εκπομπής για την αποφυγή ή τη μείωση των εκπομπών και των επιπτώσεων στο περιβάλλον στο σύνολό του

22. Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (Οδηγία IPPC) : Βάση για οριακές τιμές εκπομπής • Τεχνικές που παράγουν λίγα απόβλητα • Χρησιμοποίηση λιγότερο επικίνδυνων ουσιών • Εξέλιξη τεχνικών ανάκτησης και ανακύκλωσης • Τεχνικές δοκιμασμένες σε βιομηχανική κλίμακα • Τεχνική πρόοδος και εξέλιξη • Φύση, επιπτώσεις και όγκος εκπομπών • Νέες / υφιστάμενες εγκαταστάσεις • Κατανάλωση και φύση πρώτων υλών • Αποτελεσματική χρήση ενέργειας • Πρόληψη ή μείωση των επιπτώσεων • Λιγότερα ατυχήματα

23. Στάδια παραγωγικής διαδικασίας για τον καθορισμό των ΒΑΤ • Φόρτωση – εκφόρτωση / αποθήκευση πρώτων υλών • Προπαρασκευή πρώτων υλών (θραύση και άλεση με ξηρή ή υγρή μέθοδο) • Ελάττωση μεγέθους σε λεπτόκοκκο υλικό / ανάμειξη με νερό • Ξήρανση • Επισμάλτωση / υάλωση • Οπτηση

24. ΒΑT – ανά στάδιο παραγωγικής διαδικασίας • Θραύση / άλεση και λειοτρίβηση των α’ υλών • Χρήση σακκόφιλτρων • Εψηση • Χρήση κλιβάνων tunnel • Επιλογή α’ υλών χαμηλής περιεκτικότητας σε φθοριούχες και θειούχες ενώσεις • Επιλογή καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο • Χρήση σακκόφιλτρων με εναλλάκτη θερμότητας ή πλυντρίδας στον κλίβανο • Οπτηση • Πλυντρίδα με αλκαλικό διάλυμα στα καυσαέρια του κλιβάνου για τη μείωση των φθοριούχων ενώσεων • Υγρός / ξηρός scrubber και φίλτρο ενεργού άνθρακα για τη μείωση του SOx

25. BAT - Γενικά μέτρα • Αριστοποίηση του ελέγχου των διεργασιών • Επιλογή α΄ υλών και καυσίμων με χαμηλή περιεκτικότητα σε φθοριούχες και θειούχες ενώσεις • Επιλογή καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (Χρήση φυσικού αερίου, LPG, Βιομάζα) • Ανακύκλωση υλικών διαρροής ή προϊόντων εκτός προδιαγραφών • Εφαρμογή Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης

26. ΒΑΤ για την εξοικονόμηση ενέργειας • Χρήση σύγχρονων κλιβάνων τύπου tunnel με θέρμανση φυσικού αερίου • Ανακύκλωση των θερμών απαερίων με ανάκτηση θερμότητας • Χρήση σύγχρονων συστημάτων προξήρανσης που επιτρέπουν τη μέγιστη εξοικονόμηση θερμότητας • Σύγχρονα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης για την ηλεκτρική ενέργεια και χρήση εξοπλισμού χαμηλής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας

27. ΒΑΤ για τη μείωση εκπομπών NOx • Ελάττωση διαρροών αέρα στον κλίβανο • Ελεγχος στοιχειομετρίας καύσης

28. ΒΑΤ για τη μείωση εκπομπών SOx, HF, μετάλλων • Χρήση φυσικού αερίου • Χρήση καυσίμου με μικρή περιεκτικότητα σε θείο ή χρήση πυρηνόξυλου • Χρήση τεχνολογιών αντιμετώπισης εκπομπών SOx, HF (ξηρή πλυντρίδα, ψεκασμός σκόνης Ca(OH)2)

29. ΒΑΤ για τη μείωση εκπομπών σκόνης • Αύξηση της υγρασίας των α’ υλών • Χρήση φυσικού αερίου • Χρήση σακκόφιλτρων • Λήψη μέτρων ελάττωσης διάχυτων εκπομπών • αποθήκευση αργιλοχώματος σε κλειστό χώρο ήτοποθέτηση τειχών προστασίας από τον αέρα • διαβροχή • ασφαλτοστρώσεις δρόμων και δεντροφυτεύσεις • κατάλληλη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και ανακύκλωση των ελαττωματικών προϊόντων

30. Διαχείριση αερίων αποβλήτων - Νομοθεσία • Αέριες εκπομπές από την παραγωγική διαδικασία - Ορια που αναφέρονται στο ΠΔ 1180/81 - Ορια που αναφέρονται στo αντίστοιχo εγχειρίδιo (BREF) των ΒΑΤ • Αέριες εκπομπές από καύση - ΚΥΑ 11294/93 (όρια και προϋποθέσεις) - ΚΥΑ 10315/93 (όρια και προϋποθέσεις) • Χρήση επιτρεπόμενων ειδών καυσίμου - ΚΥΑ 11535/93

31. Διαχείριση θορύβου - ΠΔ 1180/81

32. Διαχείριση υγρών αποβλήτων • Επεξεργασία υγρών αποβλήτων επεξεργασία (αδρανοποίηση, καθίζηση, κροκίδωση, φίλτρανση ….)  xρήση κλειστών συστημάτων ψύξης για την ψύξη  ανακύκλωση κατά το δυνατόν του νερού ψύξης  ΒΑΤ (Εγχειρίδια για κάθε κλάδο IPPC) • Οριακές τιμές για τη διάθεση σε αποδέκτη σύμφωνα με Νομαρχιακές Αποφάσεις (για το Θερμαϊκό, Παγασητικό, Σαρωνικό, Ευβοϊκό κόλπο κ.ά.)

33. Διαχείριση στερεών αποβλήτων • Αστικού τύπου στερεά απόβλητα  εγκεκριμένοι ΧΥΤΑ (ΚΥΑ 50910/2727/2003) • Επικίνδυνα στερεά απόβλητα (ΚΥΑ 13588/725/2006) - Διαχωρισμός και χωριστή διαχείριση - Φύλαξη σε κατάλληλο χώρο - Παράδοση σε εγκεκριμένο φορέα (διακίνηση, αξιοποίηση, διάθεση ή μεταφορά στο εξωτερικό) - Καταγραφή ποσοτήτων, κατηγοριών, χαρακτηριστικών, στοιχείων προέλευσης κ.ά. - ΒΑΤ για τις μονάδες IPPC (αντίστοιχο εγχειρίδιο)

34. Διαχείριση στερεών αποβλήτων Συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (Ν. 2939/01)  Π.Δ. • Ελαστικά • Οχήματα στο τέλος κύκλου ζωής • Λιπαντικά έλαια • Ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές • Απόβλητα ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών • Απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδάφισης

35. Ευρωπαϊκό Μητρώο έκλυσης και μεταφοράς ρύπων - Καν. (ΕΚ) αριθ. 166/2006 Υποχρέωση για υποβολή ετήσιας έκθεσης για: • Εκλύσεις ρύπων στον αέρα, στο νερό και το έδαφος • Μεταφορές εκτός του χώρου της εγκατάστασης επικίνδυνων αποβλήτων > 2 t/y ή μη επικίνδυνων αποβλήτων > 2000 t/y • Μεταφορές εκτός του χώρου της εγκατάστασης ρύπων σε λύματα που οδηγούνται προς επεξεργασία

36. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ • Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών ΥΠΕΧΩΔΕ • ΥΠΕΧΩΔΕ (Υπηρεσία περιβαλλοντικής αδειοδότησης – Τμήμα Βιομηχανιών) • Περιφέρεια (Υπηρεσίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης) • Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (Υπηρεσίες περιβαλλοντικής αδειοδότησης) • Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΕΠΠΕ) / Ορίζονται από το Νομάρχη

37. Ελεγχος τήρησης περιβαλλοντικών όρων • Τεχνικά έργα, μέτρα και όροι της Απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων • Χρονικό διάστημα ισχύος της Απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων • Υπαρξη, ορθή λειτουργία και συντήρηση αντιρρυπαντικού εξοπλισμού • Διαχείριση αερίων, υγρών και στερεών αποβλήτων • Εφαρμογή Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών • Αποτελέσματα μετρήσεων αερίων αποβλήτων • Αποτελέσματα μετρήσεων ποιότητας ατμόσφαιρας

38. Ελεγχος τήρησης περιβαλλοντικών όρων • Αποτελέσματα μετρήσεων υγρών αποβλήτων και υδάτινων αποδεκτών • Είδος, ποσότητα και ποιότητα επικίνδυνων στερεών αποβλήτων • Ημερολόγια μετρήσεων, παρατηρήσεων κ.ά. • Μέτρα από εξειδικευμένες μελέτες • Ετήσια έκθεση προς υπηρεσίες • Ευαίσθητα στοιχεία του περιβάλλοντος

39. ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΣΕ ΠΑΡΑΒΑΤΕΣ Ν. 3010/2002 • έως 60.000 ευρώ από το Νομάρχη • 60.000 – 150.000 ευρώ από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας • πάνω από 150.000 ευρώ από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ