270 likes | 696 Views
Prof. Dr. Tanıl Kocagöz. Tüberküloz Tanısında Moleküler Yöntemler. ve Klinik Değerlendirme. Tüberküloz Tanısı. Öykü, belirti ve bulgular Radyoloji Mikroskopla inceleme Kültür Moleküler Tanı – DNA çoğaltma İmmünolojik Tanı – İnterferon gama salınım deneyi.
E N D
Prof. Dr. Tanıl Kocagöz Tüberküloz Tanısında Moleküler Yöntemler ve Klinik Değerlendirme
Tüberküloz Tanısı • Öykü, belirti ve bulgular • Radyoloji • Mikroskopla inceleme • Kültür • Moleküler Tanı – DNA çoğaltma • İmmünolojik Tanı – İnterferon gama salınım deneyi
Verem savaşı dispanserlerinde yapılan tanı çalışmaları, 1996-2008
Yeni olgu akciğer TB hastalarında mikroskopik tetkik, 1996-2007
Türkiye’de verem savaşı dispanserlerine 2007’de kayıt edilen hastalarda bakteriyoloji • AKCİĞER TB : 13.690 • Mikroskopi yapılan :12.219 (%89,3) • Mikroskopi pozitif : 8.797 (%64,3) (%72) • Kültür yapılan : 8.379 (%61,2) • Kültür pozitif : 6.868 (%50,2) (%82) • İlaç duyarlılık testi yapılan : 4.917 (%72) • Çok ilaca dirençli TB : 240 (%4,9)
Verem savaşı dispanserlerine 2006’da kayıtlı akciğer dışı TB hasta sayıları • Plevra : 2.560 • Ekstratorasik LAP : 1.913 • İntratorasik LAP : 323 • Gastro-intestinal : 386 • Genito-üriner : 327 • Menenjit, merkezi sinir sistemi : 184 • Vertebra : 187 • Vertebra dışı kemik/eklem : 233 • Miliyer : 130 • Diğer : 488 • TOPLAM : 6.731
Akciğer ve Akciğer dışı Tüberküloz • Akciğer :13.960 (%67) (2/3) • Akciğer dışı : 6.731 (%33) (1/3) • Toplam :20.691
Kültür Löwenstein Jensen Ortalama 4 hafta TK MEDİUM MİKOBAKTERİ KONTAMİNASYON Hızlı Kültür Ortalama 2 hafta
PZT Ürünlerinin Elektroforez ile Değerlendirilmesi Molekül Ağırlık Standartı Pozitif Hasta Negatif Hasta Pozitif Kontrol Negatif Kontrol 1000 500 400 300 200 100 bç 123 bç
Tüberküloz tanısındaNükleik Asit Testleri (NAT) • Özgüllük %95-100 • Duyarlılık: • Mikroskop + örneklerde %91-100 • Mikroskop – örneklerde %50-%96
İnterferon Gama Salınım Deneyi (İGSD) Tüberküloz Antijenlerini Tanıyan T-Lenfositlerin Saptanması • Hastadan alınan kandaki T-lenfositler M. tuberculosis’eözgül antijenler ESAT-6, CFP-10 ve TB7.7(p4) ile uyarılır ve interferon γ yapımı ELISA ile belirlenir.
İGSD Özgüllük (Quantiferon-Tb Gold) • Özgüllük %100’e yakındır • Japonya da tamamına BCG aşısı yapılmış 216 öğrencide özgüllük %98.1 olarak saptanmıştır. • A.B.D.’ de FDA denetiminde 500 askerde yapılan bir çalışmada özgüllüğün %99.8 olduğu belirlenmiştir. Hasta olmayan sadece 1 askerde test pozitif bulunmuştur.
İGSD Duyarlılık (Quantiferon TB-Gold) • Danimarka’da bir çalışmada deri testi pozitif 118 hastanın 105’i (%89) pozitif bulunmuş • Aktif tüberkülozlu 54 hastanın 44’ü İGSD ile pozitif iken 42’sinin deri testi pozitif imiş • HIV pozitif 25 hastanın 23’ünde (%92) İGSD pozitif bulunmuş • Birçok çalışmada duyarlılık %90-95 arasında değişiyor.
Tüberküloz Tanısı • Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc; Balgam Mikroskop + • Tbc tedavisi başla • Kültür, tür saptama ve antibiyogram ile tedaviyi izle • Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc; Balgam Mikroskop – • Tbc tedavisi başlanabilir. • Kültür izlenmeli • Nükleik asit testi kültürde pozitifleşecek %10 olguya erken bakteriyolojik tanı koydurur • İGSD ile tanı desteklenebilir
Tüberküloz Tanısı • Klinik ve Radyoloji Akciğer Tbc şüpheli, Mikroskop – • Nükleik asit testi pozitif ise Tbc tedavisi başlanabilir. • Kültür izlenmeli • İGSD ile tanı desteklenmeli
Tüberküloz Tanısı • Akciğer dışı tüberküloz şüphesi • Klinik Belirtiler • Odak organ bulguları • Örnek alınamıyorsa İGSD yap, + ise, tbc tedavisi başlayın, tedaviden tanıya gidin. • Örnek alınabiliyorsa • Patolojik bulgular (granülomatöz iltihap) • Mikroskop + veya – olsa da • Nükleik asit testi ve mikobakteri türü belirleme • Kültür • İGSD
Mikobakteri Tür Saptanması • Üretilebilenler kültür ile tüberküloz ve tüberküloz dışı olarak ayırt edilebilir • Tüberküloz dışı mikobakterilerin türleri mutlaka moleküler tanı yöntemleri saptanmalıdır. • Moleküler yöntemler kültüre dayalı yöntemlerden çok hızlı, özgül ve daha ucuzdur. • Moleküler yöntemler ile, üretilemeyen mikobakterilerin türleri doğrudan klinik örneklerden belirlenebilir.
“Line Probe Assay” • INNO-LiPA Mycobacteria (Innogenetics, Ghent, Belgium) • 16S-23S rRNA “spacer region”; Biyotinli primerler ile PCR • Tersine hibridizasyon; streptavidine-alkalen fosfataz • M. tuberculosis, M. kansasii, M. xenopi, M. gordonae, M. avium, M. intracellulare, M. scrofulaceum, and M. chelonae
PZT, Restriksiyon enzim incelemesi ile mikobakteri türlerinin saptanması • hsp65 gen bölgesi PZT ile çoğaltılıp, BstEII and HaeIII enzimleri ile kesilir • Restriksiyon biçemleri özel molekül ağırlık standartları ile karşılaştırılır (Myker B and Myker H. Köksalan & Kocagöz)
İzlenebilir PZT ile Rifampisin Direnci Saptanması Fluorescence (-dF/dT)
Hımmm! Bu hastada mikobakteri var…Hem de M. tuberculosis ve rifampisine dirençli... • Tüberküloz tanısında, öykü, klinik, radyoloji, mikroskopla inceleme, kültür, NAT ve İGSD daima bir arada değerlendirilmeli
Erken tanı koyduran, gereksiz ve yanlış tedaviyi önleyen hiç bir tanı yöntemi pahalı değildir