Η ΓΛΩΣΣΑ PASCAL

Η ΓΛΩΣΣΑPASCAL

Γλώσσες υψηλού επιπέδου • Η γλώσσα PASCAL έφερε μεγάλεςαλλαγές στον προγραμματισμό • Παρουσιάστηκε το 1970 και στηρίχτηκε πάνω στην ALGOL • Είναι μία γλώσσα γενικής χρήσης, η οποία είναικατάλληλη τόσο για την εκπαίδευση όσο και τη δημιουργία ισχυρών προγραμμάτωνκάθε τύπου • Χαρακτηριστικό της γλώσσας είναι η ηκαταλληλότηταγια τη δημιουργία δομημένων προγραμμάτων 11/11/2014 2

Γλώσσες υψηλού επιπέδου • Η PASCAL γνώρισε καισυνεχίζει να γνωρίζει τεράστια εξάπλωση ειδικά στο χώρο των μικροϋπολογιστώνκαι αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη άλλων ισχυρότερωνγλωσσών όπως η ADA και η Modula-2 • Στα μέσα του 1960 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά μία τεχνική σχεδίασηςπρογραμμάτων που έμελλε να αλλάξει ριζικά τον τρόπο ανάπτυξηςπρογραμμάτων καθώς και τις ίδιες τις γλώσσες προγραμματισμού 11/11/2014 3

Γλώσσες υψηλού επιπέδου • Η τεχνικήτου δομημένου προγραμματισμού η οποία εξασφαλίζει τη δημιουργίαπρογραμμάτων απλών στη συγγραφή και την κατανόηση και εύκολων στηδιόρθωση • Ο δομημένος προγραμματισμός και τα χαρακτηριστικά του θαπαρουσιαστούν εκτενώς σε επόμενη παράγραφο 11/11/2014 4

ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ • Απλοί ή στοιχειώδης Τ.Δ. • Ακέραιος τύπος • Πραγματικός τύπος • Λογικός τύπος • Χαρακτήρας • Σύνθετοι Τ.Δ. • Αλφαριθμητικός

Ακέραιος (integer) Εύρος: -32768 έως 32767 Τύποι Ακεραίων

Πραγματικός (real) Χρησιμοποιείται εκεί που οι αριθμητικές τιμές δεν είναι ακέραιοι αριθμοί ή οι αναμενόμενες τιμές του είναι εκτός των ορίων του ακέραιου τύπου. • Τύποι Πραγματικών Αριθμών • real (–2,9x10-39.. 1.7x1038) • single (-1.5x10-45.. 3.4x1038) • Double (-5.0x10-324.. 1.7x10308)

Παραδείγματα 27 div 6 = 16 div 17 = 36 div 6 = 27 mod 6 = 16 mod 17 = 36 mod 6 = Επιτρεπτές Πράξεις Ακεραίων + πρόσθεση - αφαίρεση * πολλαπλασιασμός div ακέραια διαίρεση (πηλίκο) mod υπόλοιπο διαίρεσης 4 0 6 3 16 0

Επιτρεπτές Πράξεις Πραγματικών Αριθμών +πρόσθεση - αφαίρεση *πολλαπλασιασμός / διαίρεση (πηλίκο) Αριθμητικές εκφράσεις είναι οι απεικονίσεις αριθμητικών παραστάσεων που μπορεί να περιέχουν σταθερές, μεταβλητές, συναρτήσεις, αριθμητικά σύμβολα και παρενθέσεις.

Έκφραση Έκφραση:Συνδυασμός τελεστών (σύμβολα πράξεων) και ορισμάτων – τελεστέων (μεταβλητές, σταθερές) καθώς και παρενθέσεων, με συγκεκριμένο νόημα. Η διεργασία αποτίμησης μίας έκφρασης γίνεται με αντικατάσταση των μεταβλητών από τις τιμές τους και εκτέλεση των πράξεων Η τελική τιμή μιας έκφρασης εξαρτάται από την ιεραρχία των πράξεων και τη χρήση των παρενθέσεων Π.χ. Η έκφραση (α+β)/2, για α=10 και β=2 έχει τιμή 6. Η έκφραση α>β+5, για α=10 και β=2 έχει τιμή Αληθής Το αποτέλεσμα μιας έκφρασης είναι πάντα μία τιμή.

Προτεραιότητα Μαθηματικών Τελεστών Παραδείγματα 20 div 3 * 4 = 20 mod 3 * 4 = 6 * 3 / 2 * 4 = 6 * 3 / (2 * 4) = 6 + 3 / (2 * 4) = 24 8 36 2,25 6,375

Προτεραιότητα Τελεστών • Μεγαλύτερη προτεραιότητα έχουν οι πράξεις μέσα σε παρενθέσεις. • Όταν τα σύμβολα έχουν την ίδια προτεραιότητα τότε οι πράξεις εκτελούνται από αριστερά προς τα δεξιά.

Λογικός (boolean) Έχει δύο μόνο τιμές:Αληθή (true) Ψευδή (false) • Επιτρεπτές πράξεις: • Σύζευξη (and) • Διάζευξη(or) • Άρνηση(not)

Λογικές εκφράσεις Λογικές εκφράσεις είναι οι απεικονίσεις παραστάσεων που μπορεί να περιέχουν σταθερές, μεταβλητές, συναρτήσεις, αριθμητικά σύμβολα και παρενθέσεις και μπορούν να πάρουν μια λογική τιμή (true ή false). Μια λογική έκφραση παράγεται από δύο μεταβλητές ή σταθερές μέσων των σχεσιακών τελεστών.

Σχεσιακοί Τελεστές

Χαρακτήρας (char) Περιγράφει δεδομένα ενός χαρακτήρα Π.χ.: ‘Α’, ‘Β’, ‘@’, ‘!’ Ο τύπος char είναι ένας διατεταγμένος τύπος ο οποίος περιλαμβάνει το σύνολο των χαρακτήρων του υπολογιστή μας. Διάταξη: 0,1,2,3,...9 A,B,C,…Z, a,b,c,…z και ακολουθούν οι ελληνικοί χαρακτήρες Α,Β,Γ,...Ω, α,β,γ,...ω

Αλφαριθμητικός (string) Είναι μία σειρά από 255 το πολύ χαρακτήρες. Π.χ.: ‘Turbo Pascal’, ‘Bπ2’, ‘Ελένη’, ‘1346’, ‘’ κενό (Null string) Προσοχή!!! Η τιμή του string ‘1346’ είναι η σειρά των χαρακτήρων 1 3 4 6. Αν γράψουμε 1346 χωρίς τα εισαγωγικά τότε είναι ένας ακέραιος τον οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε υπολογισμούς.

Δομή Προγράμματος Pascal Ένα πρόγραμμα Pascalαποτελείταιαπό 3 τμήματα: • Τίτλος Προγράμματος • Τμήμα δηλώσεων • Τμήμα εντολών

Τίτλος Προγράμματος • Αρχίζει με τη λέξη-κλειδίprogramκαι ακολουθείται από ένα όνομα που χαρακτηρίζει όλο το πρόγραμμα. • Σύνταξη: • Programόνομα_προγράμματος;

Τμήμα Δηλώσεων Δηλώνουμε όλα τα στοιχεία που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα • Σταθερές • Τύπους • Μεταβλητές • Υποπρογράμματα

Βασικές Έννοιες Αλγορίθμων Τα δεδομένα και τα ζητούμενα σε ένα πρόβλημα μπορεί να είναι: Αριθμητικά, και πιο συγκεκριμένα Πραγματικά, π.χ. 10.5 0.30 Ακέραια, π.χ. 100 20 Αλφαριθμητικά ή Χαρακτήρες, π.χ. ‘Μαρκέλλα’ Λογικά που παίρνουν μόνο δύο τιμές Αληθής και Ψευδής Τα παραπάνω αποτελούν τους τύπους των δεδομένων και η ακριβής κωδικοποίησή τους ποικίλει από Γλώσσα σε Γλώσσα Για να εκφράσουμε και να υπολογίσουμε δεδομένα και ζητούμενα σε ένα αλγόριθμο χρησιμοποιούμε σταθερές, μεταβλητές και εκφράσεις

Σταθερές • Σταθερά: Μια ποσότητα που έχει προκαθορισμένη τιμή που δε μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια εκτέλεσης ενός αλγορίθμου/προγράμματος • Παράδειγμα • Αλφαριθμητική σταθερά : ‘Καλημέρα’ • Αριθμητική σταθερά: 20 • Μία σταθερά μπορεί να πάρει ένα συμβολικό όνομα σε ένα πρόγραμμα και χρησιμοποιείται για να αποθηκεύει παγκόσμιες σταθερές (πχ π=3.14, g=9.81) ή δεδομένα που δεν αλλάζουν για το συγκεκριμένο πρόβλημα (πχ φπα=0.19, Ν=100) • Η δήλωση και η χρήση συμβολικών ονομάτων αντί των αντίστοιχων σταθερών τιμών είναι προαιρετική, κάνει όμως πιο ευανάγνωστο και κατανοητό το πρόγραμμά μας.

Σταθερές • Δηλώνονται με τη λέξη Const και περιέχουν τις σταθερές που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα, δηλ. συμβολικά ονόματα για κάποιες τιμές που παραμένουν σταθερές και χρησιμοποιούνται συχνά μέσα στο πρόγραμμα. • Σύνταξη: • ConstΌνομα = Τιμή; • : = : • : = :

Μεταβλητές • Είναι ένα «δοχείο» που αποθηκεύει ένα και μόνο πράγμα κάθε φορά, που ονομάζεται δεδομένο, χρησιμοποιώντας ένα όνομα που εμείς επιλέγουμε. Μέσω αυτού του ονόματος μπορούμε να δούμε το περιεχόμενο της μεταβλητής η να το αλλάξουμε. • Το όνομα και ο τύπος καθορίζεται στην αρχή και δεν αλλάζει κατά την εκτέλεση του αλγορίθμου, ενώ η τιμή της μπορεί να αλλάξει. • Αποτελεί ένα γλωσσικό αντικείμενο, που χρησιμοποιείται για να παραστήσει ένα στοιχείο δεδομένου (ή ζητούμενου). • Οι μεταβλητές αντιστοιχίζονται από τον μεταγλωττιστή κάθε γλώσσας σε συγκεκριμένες θέσεις μνήμης του υπολογιστή.

Μεταβλητές • Δηλώνονται με τη λέξη-κλειδί Var και περιέχει τις μεταβλητές που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα. • Σύνταξη:Var Όνομα : Τύπος Δεδομένων; • Όταν περισσότερες από μία μεταβλητές είναι του ίδιου τύπου μπορούν να γραφτούν μαζί. • Π.χ. var x:integer; • y:integer; var x,y,z:integer; • z:integer;

Ονοματολογία μεταβλητών & σταθερών στη αλγοριθμική ΓΛΩΣΣΑ Υποχρεωτικοί κανόνες Περιλαμβάνουν μόνο Περιλαμβάνουν μόνο Ελληνικούς ή αγγλικούς χαρακτήρες Αριθμητικά ψηφία τον χαρακτήρα _ (κάτω παύλα) Ξεκινάνε πάντα με γράμμα και όχι με αριθμητικό ψηφίο ή κάτω παύλα Δεν ταυτίζονται με «δεσμευμένες» λέξεις (λέξεις που έχουν κάποια ειδική χρήση στον αλγόριθμο ή το πρόγραμμα) Προαιρετικοί κανόνες Συνήθως το όνομα τους έχει σχέση με το δεδομένο ή το ζητούμενο που εκφράζουν Συνήθως χρησιμοποιούνται μικρά σε μέγεθος ονόματα (πχ. Μο αντί για μέσος_όρος) Συνήθως το πρώτο γράμμα είναι κεφαλαίο και τα υπόλοιπα μικρά

Υποπρογράμματα • Δηλώσεις των υποπρογραμμάτων που ορίζει ο χρήστης εφόσον υπάρχουν • Συναρτήσεις (functions) • Υποπρογράμματα (procedures)

Τμήμα Εντολών • Περιέχει τις εκτελέσιμες προτάσεις του προγράμματος. • Αρχίζει με τη λέξη-κλειδί begin και τελειώνει με τη λέξη-κλειδί end. • Το τέλος των δηλώσεων και των προτάσεων δηλώνεται με το διαχωριστικό χαρακτήρα (;) • Στο τέλος του προγράμματος, δηλ. μετά το end βάζουμε τελεία.

Συνοπτικά η δομή φαίνεται παρακάτω: programόνομα_προγράμματος; const δηλώσεις σταθερών; var δηλώσεις μεταβλητών; begin εντολή1; : εντολήΝ; end.

Η ΓΛΩΣΣΑ PASCAL