870 likes | 1.45k Views
Dr.Yasin YILDIZ. Sekonder: Altta yatan bir AC hastalığı + RF: KOAH (en sık) AIDS (p.jirovecii) Malignensi/metastazlar AC absesi/tbc. Spontan px: İyatrojenik/travmatik herhangi bir faktör Ø. Primer: Klinik olarak belirgin bir AC hastalığı Ø RF: uzun boylu erkek sigara
E N D
Sekonder: Altta yatan bir AC hastalığı + RF: KOAH (en sık) AIDS (p.jirovecii) Malignensi/metastazlar AC absesi/tbc Spontan px:İyatrojenik/travmatik herhangi bir faktör Ø • Primer: Klinik olarak belirgin bir AC hastalığı Ø RF: • uzun boylu erkek • sigara • atmosfer basınç değişiklikleri • marfan • MVP
Katamenial Px:(Torasik endometriozis sendrom) • Mens dönemi ile ilişkili / nadir / spontan px • Tipik olarak 72 sa içerisinde
Klinik Primer spontan px: • Tipik olarak istirahatte/aniden • İpsilateral göğüs ağrısı & dispne • Ağrı plöretik (keskin, derin inspirasyonda ▲) • Hastalar günlerce beklemiş olabilir (Çoğu vakada >1 hafta gecikmiş başvuru) • Tedavisiz kalındığında, px devam ettiği halde semptomlar spontan olarak 24-72 saate çözülür.
FM • Semptomlar ile korale • En sık: Hafif sinüs taşikardisi • Geniş bir px: • Azalmış/alınamayan solunum sesleri • Hiperrezonans • Diğerleri: • Hemitoraksta genişleme • KC/dalağın aşağı doğru yer değiştirmesi
DİKKAT! Bu bulguların olmaması px i ekarte ettirmez, şüphelenildiğinde CXR çekilmelidir.
Tansiyon Px (Tx Px) • Asfiksi ve azalmış kardiyak output bulguları • Taşikardi (sıklıkla >120/dk) & hipoksi sık • Hipotansiyon: geç ve kötü • JVD sıktır / tespiti zor
Tx Px • Trakeanın karşı tarafa yer değiştirmesi • Klasik bulgu ancak sık değil • Genelde preterminal safhada!!! • Olmaması tx px i ekarte ettirmez!!!
Altta yatan AC hastalığı olanlarda px tespiti zordur. • Çünkü genelde belli miktarda dispneleri var!!! • Dispnesi kötüleşen KOAHlıda px DÜŞÜN!
AC grafisi (CXR) • AC dokusunun olmadığı, göğüs duvarına paralel hiperlusent bant görünümü.
DİKKAT!!! • Tx px klinik bir tanıdır, CXR ile doğrulama için gecikme önerilmez.
İPUCU • Px den şüphelenilen ancak CXR in normal olduğu vakalarda ekspirasyon grafisi alınmalıdır.
İPUCU • Supin pozisyonda grafi alınması gereken vakalarda "derin sulcus" (derin lateral kostofrenik açı); aynı taraftaki px i düşündürebilir.
DİKKAT! • Allta yatan AC hastalığı olanlarda CXR'e daha bir dikkatle bak!!! • KOAHlılarda, AC işaretlerinin görece azlığı zorluğu neden olur. • Aynı zamanda geniş büller, px i taklit edebilir. • Arada kalındığında BT çekilmelidir.
BT • Altın standart • Stabil hasta !!!
Yatak başı USG • Hızlı • Yeterli • Bakısı; • Midklaviküler hatta üst anterior göğüs duvarından başlar ve ön aksiller hatta doğru inferolaterale doğru ilerletilir.
Hacim hesabıhttp://www.aciltıp.com/pnomotoraks-hacim-hesaplama
Px ayırıcı tanısı(GA & dispne) • En önemlisi PE (tek taraflı plöritik GA) • Nadiren px, AMİ ile karışabilen EKG bulguları verebilir
Spontan Pnömomediastinum • Subkutan amfizem, CXRde mediastinal hava • Sıklıkla efor sırasında, güçlü bir valsalva manevrası sonrasında m.g. • Çoğu vaka altta yatan bir AC hastalığı olmaksızın mg ve benign seyreder. • Boerhaave send gibi sekonder nedenlere bağlı olan ise daha ciddi seyreder.
Spontan Hemotoraks • Daha nadir/daha ciddi • Parietoplevral adezyonlar nedeniyle bir vasküler yırtık --> ACde kollaps • Başvuru spontan px e benzer ancak hemorojik şok bulguları da bulunabilir.
Yönetim • Tx px şüphesi --> tedavi geciktirilmemeli • Hemen o anda dekomprese et! • İV katater ile/ tüp torakostomi ile • İğne dekompresyonu zaman kazandırır; asıl tedavi tüp! • Obez: iğne yetersiz kalabilir, uzun bir iğne kullan!
Yönetim • Sağlıklı, genç, küçük primer spontan px i olan (<%20) hastalarda gözlem yeterli olabilir. • Günlük beklenen gerileme %1-2; %100 O2 ile x4 kat!
Yönetim • Çoğu uzman: • 6 saat gözle, kontrol CXR al. İlerleme yoksa taburcu et. 24 saat sonra kontrol. • Tamamen çözülene dek hava yolcuğu, su altı dalışları yasak! • Güven vermeyen hastalar bu yaklaşım için uygun değil.